Neerlandia. Jaargang 95

Het August Vermeylenfonds 45 jaar

In 1990 bestond het Vlaamse ‘Vermeylenfonds’, een van de drie cultuurverenigingen naast het Davidsfonds en het Willemsfonds, 45 jaar. Het was 60 jaar geleden dat August Vermeylen aantrad als eerste rector van de volledig vernederlandste Rijksuniversiteit Gent.

Het was bovendien 90 jaar geleden, dat August Vermeylen zijn befaamde artikel ‘Vlaamse en Europese Beweging’ schreef in het tijdschrift ‘Van nu en straks’. Bekend is de slotregel van dit artikel: ‘Wij willen Vlamingen zijn, om Europeeërs te worden’.

Deze nog steeds actuele publikatie is nu in boekvorm uitgegeven door het Vermeylenfonds, ingeleid door Roland Laridon, algemeen voorzitter van het Vermeylenfonds. Na deze inleiding volgen 19 artikelen rond het thema ‘Vermeylen, Vlaanderen en Europa’, geschreven door politici, ministers en culturele prominenten. Ik noem de ministers Marc Eyskens, Norbert de Batselier, Luc Van den Bossche, Hugo Schiltz, de oud-minister prof. Hendrik Fayat, de rector em. van het Europacollege prof. Hendrik Brugmans, de hoogleraren R. Vervliet, E. Witte, L. De Meyer alsmede de voorzitter van het Willemsfonds Ernest Van Buynder e.a.

Karel van Miert, lid van de Europese Commissie, schreef een artikel ‘August Vermeylen is actueler dan ooit’.

Prof. Brugmans komt in zijn bijdrage tot de volgende conclusies:

1. Er bestaat een algemeen Europese beschaving, waarvan de nationale en regionale varianten hun waarde hebben in zoverre ze bijdragen tot een groter geheel.

2. Vermeylen had gelijk toen hij ervan uitging, dat de Vlaamse bijdrage aan de Europese cultuurgemeenschap niet groeien kon zolang er een nationaal en sociaal onrecht bleef bestaan.

3. De mensheid ontdekt nu dat er gemeenschappelijke problemen zijn, die in Europees en mondiaal verband moeten worden opgelost.

4. Samenwerking met Nederland, ‘Groot-Nederland’ zoals Vermeylen het bedoelde, is noodzakelijk.

[p. 36]

Minister Mark Eyskens onderstreepte deze benadering door als titel van zijn artikel te kiezen: ‘Wij moeten Europeeërs worden om Vlamingen te blijven’, een parafrase op de uitspraak van Vermeylen.

Roland Laridon wijst er in zijn inleiding op dat het Vermeylenfonds altijd het accent heeft gelegd op de betekenis van de cultuur, die een maatschappelijke, creatieve, bevrijdende en kritische functie heeft. Er doemen nu nieuwe problemen op, zoals de vraag: hoe zullen de kleinere volken in het Europa zonder grenzen hun cultuur weten te beschermen tegen de druk van de grote staten en culturen? Het Vermeylenfonds pleit voor een actief buitenlands cultureel beleid van Vlaanderen, bij voorkeur in samenwerking met Nederland, om de bekendheid en uitstraling van onze taal en cultuur in het buitenland te vergroten.

De bijdragen leiden alle tot de conclusie dat er een evenwicht gevonden zal moeten worden tussen individu en gemeenschap en nationaal en supranationaal.

Gezien de actualiteit van het behandelde thema kan ik dit boekje ‘Vlaamse en Europese Beweging’ van harte ter lezing aanbevelen. Het adres van het Vermeylenfonds is: Tolhuislaan 88, 9000 Gent.

Peter KRUG