maakte in die tijd onder de bescherming van de Amsterdamse drukker Jan Kotting affiches, reclamedrukwerk en prentbriefkaarten. Hij zette zich belangeloos in voor de talrijke comité's, die het leven en de vluchtelingen (ruim een miljoen) hier trachtten te verzachten.
Voor het Algemeen-Nederlands Verbond is Alfred Ost geen onbekende: in 1912 verstrekte het ANV hem de opdracht een serie herdenkingskaarten over Hendrik Conscience te maken. Daarvoor had hij al naam gemaakt met een reeks prentbriefkaarten tot behoud van het Mechels Belfort. In 1913 raakte al het geëxposeerde werk op een tentoonstelling in Brussel in één dag uitverkocht. Het zeer omvangrijke oeuvre van Ost - er zijn 40.000 werken bekend - was in zijn Nederlandse periode op zijn best. Na terugkeer in Borgerhout wordt hij een goed-katholieke moralist.
De eerste reeks in Nederland, ‘De vlucht naar Holland / door een Belg gezien’, geeft nog vrij kalme beelden van de gebeurtenissen. In volgende reeksen over het rouwende vaderland en die ten bate van wezen en gewonden verwijzen onwillekeurig naar het werk van Goya (‘De verschrikkingen van de oorlog’) en Eugène Delacroix. Er is zeer geslaagd sociaal-realistisch werk, maar ook lamentabel sentimenteel prentwerk, dat het schoolboeken-niveau niet ontstijgt.
In zijn groter werk, de affiches ten bate van de vluchtelingen en de centraal gepresenteerde reeks voor de opera Herodias, is Ost op zijn best. Het kleurrijke, bijna barokke werk, lijkt met vaart te zijn betekend en moet zeer zijn opgevallen in het Amsterdamse straatbeeld. Drukkerij Kotting hield Ost flink aan het werk, en dat kwam niet alleen financieel goed uit, maar ook artistiek: in zijn gebonden werk is Ost beter dan in het vrije.
Voor Verkade speelde Ost met het ruitertje, dat allang het beeldmerk van de firma was en nog steeds is. Voor diverse theater- en operavoorstellingen
‘In Flanders fields the poppies blow Between the crosses, row on row...’
ontwierp hij de affiches en voor Kotting maakt hij een reeks topografische prentbriefkaarten van Amsterdam, die bij deze gelegenheid worden herdrukt. Voor het dagblad voor de vluchtelingen, De Vlaamsche Stem, ontwierp hij de hoofding, het logo.
De tentoonstelling omvat circa zestig werken uit de Amsterdamse periode, waarvan velen voor het eerst worden getoond. Er zijn bruiklenen van het Stedelijk Museum Amsterdam, de Erven Ost, Drukkerij Kotting, Museum van Buysleyden in Mechelen en diverse particulieren uit Nederland en Vlaanderen. De op kwaliteit en afwisseling geselecteerde werken geven een mooi overzicht van de veelzijdigheid van de getalenteerde illustrator. De expositie gaat gepaard met een geïllustreerde publicatie van zo'n tachtig pagina's, ‘Alfred Ost in Nederland’ en wordt omlijst door diverse lezingen. (bm)
Alfred Ost in Nederland, Vlaams Cultureel Centrum, Nes te Amsterdam, van 7.12.90 tot 8.1.90. Dinsdag-zaterdag 10-18 uur, zondagen 13-17 uur, gesloten op maandag.
Info: (020) 22 90 14.
Auteursrechtelijk beschermd