Neerlandia. Jaargang 94

Dr. Willem Verkade overleden

Op woensdag 7 februari j.l. overleed te Ellecom (Gelderland) Dr. Willem Verkade op 84-jarige leeftijd.

In de jaren zestig had Dr. Verkade zitting in de zogenaamde Bestendige Commissie voor de Nederlandse Congressen, ingesteld door het ANV. Op de heroprichtingsvergadering van de ANV-afdeling Arnhem-Nijmegen in het najaar van 1984 was hij aanwezig en ook later bezocht hij enkele bijeenkomsten van die afdeling waarbij hij telkens aan de discussies deelnam.

Dr. Verkade, zoon van de acteur Eduard Verkade, was een man van de wetenschap, maar meer nog een idealist. In 1935 promoveerde hij te Leiden op een proefschrift over de staatkundige denkbeelden van Thorbecke, een persoon die ook onderwerp was van een van zijn latere boeken: Thorbecke als Oost-Nederlands patriot (1975). De belangstelling voor de cultuur was voor deze jurist vanzelfsprekend. In de jaren na de Tweede Wereldoorlog behoorde Dr. Verkade met J. van der Woude, B. Verhoeven, ds. Ozinga en drs. A. Vermeer tot het groepje idealisten dat Gelderland een cultureel elan heeft bezorgd. Hij inventariseerde de culturele behoefte waarbij hij zich niet tot de professionele kunstbeleving beperkte, maar ook oog had voor de amateur-kunstbeoefening. Uit deze activiteiten onstond de Culturele Raad van Gelderland, waarvan Dr. Verkade tot aan zijn pensioenering in 1970 directeur was. Maar ook op grensoverschrijdend vlak verdiende Dr. Verkade zijn sporen. Direct na de Duitse nederlaag in 1945 drong hij aan om contacten te zoeken met de ‘goede’ Duitsers. Hij zette alles op alles om een dergelijke dialoog op gang te brengen. Veel mensen in het Duits-Nederlands grensgebied hebben goede herinneringen aan de initiatieven van Dr. Verkade. Samen met Prof. H. Brugmans droeg hij als een van de eersten de Europese gedachte uit, met een idealisme dat zo kenmerkend voor hem was. G.J. Hooykaas karakteriseerde hem in de NRC (13-2-90) als volgt: ‘zijn soms aan bevlogenheid grenzend idealisme, zijn in de kring van familie en vrienden bijna spreekwoordelijke verstrooidheid, zijn intensieve belangstelling voor de wereld, zijn desinteresse voor de materiële kant van zijn persoonlijk leven, maakte hem tot een markant figuur.’ Koos Tuitjer in de Gelderlander (10/2/90) zag hem meer als een wijsgerig inspirator die met zijn enorme kennis ook een groot respect afdwong. Iets wat door persoonlijke herinneringen van de schrijver dezes wordt bevestigd: zijn uiteenzetting over de Belgische Opstand en de (overigens positieve) reacties hierop van de mensen in de Liemers en het Kleefse land, gehouden tijdens een van de gezamenlijke autoritten naar de ANV-bijeenkomsten te Nijmegen was meesterlijk. Helaas is het niet gepubliceerd.

Dr. W.F.W.M. van Heugten, Duiven.