Neerlandia. Jaargang 93

Noord-zuid ontmoeting jeugdschrijvers 1988

Onder het motto Hartstikke Plezant kwamen op 19 november in Baarle Hertog-Nassau 120 Vlaamse en Nederlandse jeugdboekenschrijvers en illustratoren bijeen.

Misschien is het spreekwoord ‘Jong geleerd, oud gedaan’ ook van toepassing op deze bijeenkomst. En dan bedoel ik vanzelfsprekend met ‘jong’ niet de auteurs maar de naar schatting 900 tot 1000 Vlaamse en Nederlandse kinderen die deze dag het Cultureel Centrum in Baarle bezochten.

Het Algemeen Nederlands Verbond tracht al bijna honderd jaar de samenwerking op cultureel gebied tussen Nederland en Vlaanderen te bevorderen.

Nederland plus Vlaanderen bezitten in het Europa van vandaag en in het Europa van morgen (1992) een eigen cultuurgebied. Het fundament onder deze cultuur is onze taal. De Noord-Zuid Ontmoeting 1988 werd mede georganiseerd door het ANV, samen met o.a. de Stichting Landelijk Platform kinder- en jeugdliteratuur (voorzitter prof. dr. Hugo Verdaasdonk.)

Jong geleerd, oud gedaan. De vele honderden kinderen uit Nederland en Vlaanderen kwamen er samen, speelden samen, lazen samen, deden samen mee aan allerlei activiteiten. Activiteiten die te maken hadden met boeken en schrijvers, met taal, zeg maar met Nederlandstalige cultuur.

De plaats waar deze ontmoeting plaats vond, was op zich al symbolisch.

Het dorp Baarle Hertog-Nassau met zo'n 8000 inwoners, bestaat uit twee gemeenten. Het dorp heeft een Nederlands en een Belgisch gemeentebestuur en dus ook twee burgemeesters. Het Nederlandse Baarle Nassau bestaat uit 8 enclaves, het Belgische Baarle Hertog uit 21 enclaves. Enclaves zijn kleine gebieden die deel uitmaken van een bepaalde staat maar ingesloten zijn door het grondgebied van een andere staat. In dit geval, op de kaart gezien, als handen en vingers die in elkaar gestrengeld zijn.

De grenzen in Baarle tussen Hertog en Nassau lopen grillig door het dorp heen. Op sommige plaatsen gaat de grens dwars door huizen of gebouwen heen. Zo kan het gebeuren dat een woonhuis twee huisnummers heeft, een Nederlands en een Belgisch. De nationaliteit van een huis in Baarle wordt namelijk bepaald door de ligging van de voordeur. Ligt deze voordeur precies op de grens, dan zie je dus twee huisnummers. Er wordt verteld dat Hugo de Groot in de nacht van 22 op 23

Het jeugdig ontvangstcomité op de Noord-Zuidontmoeting voor jeugdschrijvers 1988

[p. 83]

maart 1621 overnachtte in ‘Herberg de Zwaan’. Hij was van slot Loevenstein via Waalwijk op de vlucht naar Antwerpen. Het gebouw staat er nog (maar is geen herberg meer) en heeft als huisnummers 2 en 19!

Op 19 november j.l. waren er geen ordebewakers nodig. Het reusachtige gebouw was van binnen versierd met tekeningen, puzzels, slingers, posters. Alles was door de Vlaamse en Nederlandse kinderen van Baarle gemaakt, geschilderd, geplakt en in elkaar geknoopt.

Buiten werden de schrijfsters en schrijvers al opgewacht door een jongen en een meisje, die samen de gast naar binnen loodsten en wegwijs maakten in de doolhof van gangen, kamers en lokalen. Deze gidsen, kenbaar aan hun zelf gemaakte vignetten waarop hun namen stonden, speldden een button op de kleding van de auteurs. Het button droeg de naam van de auteur in de kleuren van de Belgische of Nederlandse vlag.

Annick en Thomas, beiden 12 en van Belgische nationaliteit, werden min of meer mijn persoonlijke begeleiders. Ze zorgden overal voor. Het deed bijzonder sympatiek aan te bemerken dat de organisatoren deze dag zoveel mogelijk de kinderen uit Baarie hadden ingeschakeld.

De drukte was onvoorstelbaar. Veel kinderen uit de omgeving kwamen op eigen houtje. Maar soms kwamen vaders en moeders met hun kinderen van heinde en verre om dit boeken-gebeuren mee te maken. In de grote zaal was een boekententoonstelling ingericht. De kinderen zochten daar hun favoriete schrijfsters en schrijvers op, stelden vragen en vroegen om handtekeningen. Ook waren er in de vele lokaliteiten verschillende werkgroepen bezig met illustraties maken, toneel spelen, gedichten maken, korte verhalen schrijven. Er waren voorleeshoeken waar auteurs voorlazen uit eigen werk.

Op een gegeven ogenblik dacht ik dat de chaos ging overheersen. De toeloop van volwassenen en kinderen was zo groot dat er op sommige plaatsen in het cultureel centrum geen doorkomen aan was. Annick en Thomas hadden wel veel kinderen verwacht maar deze overstelpende belangstelling had niemand voorzien. Trouwens, de kinderen verveelden zich geen moment. Ze waren te druk met allerlei wedstrijden zoals profielen tekenen van auteurs, hun karakters beschrijven, de titels van hun boeken opschrijven (te vinden o.a. in de in het gebouw ondergebrachte bibliotheek), de top-5 auteurs raden, allerlei vragen, te vinden in documentatiemappen, beantwoorden.

Bij navraag bleek dat de kinderen niet alleen uit Baarle en omgeving kwamen maar ook uit Turnhout, Tilburg en zelfs uit Eindhoven en Leuven.

De spreker op deze dag was - voor de auteurs - de Engelse jeugdboekenschrijver en criticus Aldan Chambers. Hij is een autoriteit op het terrein van de jeugdliteratuur en is vele malen bekroond, o.a. in Nederland met Zilveren Griffels. Met veel humor in zijn speech gaf hij aan dat jeugdliteratuur nog steeds niet voor vol werd aangezien. In wezen is het schrijven voor kinderen een moeilijke en serieuze zaak. Hij gaf een subtiel onderscheid aan door te poneren dat je jeugdboekenschrijvers kon opdelen in ‘writers’ en ‘authors’. Een ‘writer’ schrijft meer van buitenaf, de verteller die alles weet. Een ‘author’ schrijft meer van binnenuit, kruipt in de huid van een kind.

Ter plekke werd het die dag verschenen boek ‘Hartstikke Plezant’ uitgereikt, met verhalen van Nederlandse en Vlaamse auteurs. Het idee voor dit boek ontstond twee jaar geleden toen de eerste Noord-Zuid Ontmoeting werd gehouden. De totale opbrengst van het boek gaat naar een dorp in een ontwikkelingsland waar ze de bestaande bibliotheek van nog geen twintig boeken graag willen uitbreiden! ‘Hartstikke’ is een typisch Nederlands woord, ‘plezant’ is typisch Vlaams. Vandaar het motto van die dag.

Ik vroeg nog aan Thomas en Annick of er veel verschil bestond tussen Vlaamse en Nederlandse kinderen. Ze konden er geen bedenken. Op school, op straat, thuis, ze waren overal hetzelfde. En ze lazen trouwens dezelfde boeken uit dezelfde bibliotheek. Ze vonden het wel jammer dat aan het eind van het schooljaar de Vlaamse en Nederlandse kinderen uit elkaar gingen na de basisschool. De Nederlandse vriendjes kwamen op scholen in Tilburg terecht, de Vlaamse op scholen in Turnhout.

Ja, Annick ontdekte toch een verschil. Ze vertelde dat ze ‘zeker en vast’ een volgende Noord-Zuid Ontmoeting weer ging bezoeken, terwijl de Nederlandse kinderen ‘vast en zeker’ terug zouden komen.

Wim SPEKKING