Neerlandia. Jaargang 89

Leefmilieu

Nederlands-Vlaams Zwin-overleg

Het Algemeen-Nederlands Congres volgde met belangstelling de evoluties rond de bouw van het Nederlandse vakantiedorp ‘Het Zwinse Duin’ en nam kennis van de brief die milieuverenigingen uit Zeeuws-Vlaanderen en West-Vlaanderen hierover schreven aan burgemeester Asselbergs van Sluis en aan minister Coens, burgemeester van Damme.

In deze brief riepen de natuurverenigingen o.m. op tot een gecoördineerd overleg over de Zwinstreek als landschap met een grote natuurwetenschappelijke waarde. De Zwin-problematiek blijft inderdaad actueel. Van Belgische zijde waren er de jongste jaren plannen voor een verkaveling in de Groenpleinduinen, voor de aanleg van een jachthaven in of voor de Zwinduinen (of Zwinbosjes), voor een golfterrein in de Kleyne Vlakte... en nadat er enkele jaren geleden al een camping en een bungalowpark werden neergepoot, werd aan Nederlandse kant nu ook nog de bouw van het vakantiedorp ‘Het Zwinse Duin’ goedgekeurd... Al deze initiatieven vormden of vormen een bedreiging voor de ‘bufferzone’ rond het natuurreservaat. Zo zal de bouw van 142 bijkomende vakantiehuisjes een enorme belasting van het waardevolle gebied meebrengen. Er loopt immers een breed pad van het park naar het driehoekige stuk strand dat eigenlijk tot het natuurgebied behoort (zie foto). Het ligt dan ook voor de hand dat de bewoners van de bungalows deze prachtige strook als hun ‘privé-strand’ zullen beschouwen.

Voor de natuurverenigingen is er maar één oplossing: het bedreigde gedeelte dient hermetisch afgesloten. Ze maken zich echter weinig illusies dat ze daarin zullen slagen...

Het hele gebeuren wekt uiteraard de belangstelling van de werkgroep Leefmilieu van het Algemeen-Nederlands Congres, die momenteel onderzoekt hoe de grensoverschrijdende natuurgebieden en landschappen effectief kunnen worden beschermd. In de ‘subcommissie 't Zwin’ van de werkgroep zijn trouwens verenigingen als ‘Het Duumpje’, ‘De Steltkluut’, de stichting ‘Het Zeeuwse Landschap’, de Milieufederatie Brugge-Oostkust... actief, en het zijn die organisaties die nu oproepen tot overleg en tot het instellen van een ‘grensoverschrijdend beheerscomité’. Het A.-N.C. heeft zich in een brief aan de heren Asselbergs en Coens meteen bij dit pleidooi voor overleg aangesloten.

De heer Asselbergs antwoordde o.m. (brief van 13 augustus 1985): ‘De heer Coens en ik zullen ons inzetten om op gemeentelijk

[p. 176]

Vakantiedorp ‘Het Zwinse Duin’, een nieuwe bedreiging voor het grensoverschrijdende natuurgebied 't Zwin.

niveau tot procedure-afspraken te komen die ertoe moeten leiden dat de betrokken gemeenten Sluis, Aardenburg, Sint-Laureins, Maldegem, Damme en Knokke-Heist elkaar vroegtijdig op de hoogte stellen van beleidsvoornemens die mogelijk invloed hebben op natuurgebieden c.q. landschappelijk waardevolle gebieden in het grensgebied. Tevens zal worden nagegaan in hoeverre het te voeren beleid beter op elkaar kan worden afgestemd. Invulling van deze procedures zal in het najaar plaatsvinden tijdens een samenkomst van de eerdergenoemde gemeentebesturen’.

Ondertussen liet de firma Coltof, die ‘Het Zwinse Duin’ aanlegt, weten dat alle huisjes nu al zijn verkocht, nog voor één steen werd gemetseld. We voegen daaraan toe dat de firma in de Vlaamse pers een bijzonder agressieve campagne heeft gevoerd, met advertenties van een hele krantepagina, waarbij het scherpe protest van de natuurbeschermers werd gebruikt als bewijs voor de uitzonderlijke ligging van het park, namelijk midden in een waardevol natuurgebied. Wegens de gedurfdheid spreekt een dergelijke campagne ongetwijfeld tot de verbeelding, maar van tact en goede smaak getuigt ze toch geenszins.

Tot slot nog dit: op 31-8-1985 wijdde De Haagsche Courant een groot artikel aan de Zwinproblematiek en aan de samenwerkingsinitiatieven van het Algemeen-Nederlands Congres.

Waterverdragen

In 1975 werden de ontwerp-tractaten van de zogenaamde Waterverdragen tussen België en Nederland geparafeerd. Het gaat om de aanleg van het Baalhoekkanaal, de afsnijding van de Bocht van Bath en de

[p. 177]

levering van een bepaalde hoeveelheid Maaswater van een bepaalde kwaliteit. De Belgische regering heeft - wegens communautaire onenigheid - deze tractaten nooit ter goedkeuring aan het Belgische parlement voorgelegd. Overigens is ondertussen de situatie zodanig gewijzigd dat België (Antwerpen) afziet van de bochtafsnijding. In ruil hiervoor vraagt het Antwerpse bestuur de verdieping van de Westerschelde.

De internationale Scheldewerkgroep heeft echter grote bezwaren tegen dergelijke verdieping. Men is vooral bevreesd voor schade aan de slikken en schorren. Verdieping wordt enkel aanvaard als schade hieraan wordt voorkomen, de vervuilde baggerspecie niet wordt teruggestort maar op land wordt geborgen en de vervuiling van het Scheldewater effectief wordt teruggedrongen.

Daarom ook vraagt de werkgroep een milieu-effectrapportage om de verdieping van de Westerschelde af te wegen tegen andere - alternatieve - maatregelen ten gunste van de Antwerpse haven.

Afvaloliestroom vanuit Nederland

Na de huishoudelijke afvalstroom van Nederland naar België in 1982 en 1983 (zie Neerlandia, 1983, p. 144-147: de afvalstroom van Nederland naar België) bereikt België vanuit Nederland een nieuwe golf: die van de afvaloliën.

Een en ander heeft te maken met een verouderd K.B. betreffende de bestrijding van oppervlaktewaterverontreiniging door afvalolie, en het ontbreken van precieze uitvoeringsbesluiten over wat onder afvalolie moet worden verstaan.

Een verscherpte controle van het Antwerpse parket leverde alvast klinkende resultaten op. Drie bedrijven werden gesloten en vier Nederlanders werden aangehouden op beschuldiging van illegale opslag en invoer van afvalolie, valsheid in geschrifte, B.T.W.-ontduiking en andere vormen van fraude. Bovendien werd vastgesteld dat er geknoeid was met de olie: de afvalolie - afkomstig uit schepen en garages - was versneden met chemisch afval.

Deze ‘olie’ wordt doorverkocht als stookolie aan tuinders en schippers zonder dat geweten is dat er PCB's door de olie zijn gemengd, een combinatie die bij verbranding het zeer giftige dioxine oplevert.

Door deze onwelriekende zaken werd in de Vlaamse Raad snel komaf gemaakt met een nieuw decreet inzake de verwijdering en het gebruik van afvalolie. Nieuw in de reglementering is dat er niet alleen een vergunning moet afgeleverd worden voor het ophalen van afvaloliën, maar ook voor het opslaan, recycleren en het verbruiken ervan.

Belgisch-Nederlands protest tegen gebruik van ‘smeerpijp’

Belgische en Nederlandse milieuverenigingen zien grote gevaren in het voornemen van gemeenschapsminister Lenssens om binnenkort de smeerpijp in gebruik te nemen. Dit is een ondergronds buizenstelsel dat afvalwater van - vooral - Tessenderlo Chemie naar de Schelde in Antwerpen zou brengen. Men is van oordeel dat het verplaatsen van het vervuilingsprobleem van de Kempen naar de Schelde en zo naar Nederland, ‘onfatsoenlijk en nutteloos’ is. Hun bezwaren zijn vooral gericht tegen de geloosde afval: deze zou radio-actief zijn en zware metalen (lood, zink, kwik, cadmium,...) bevatten. Vervolgens is het helemaal niet uitgesloten dat er lekken zijn in de pijpleiding, waardoor het afvalwater kan terecht komen in drinkwater van waterwinningsgebieden. Tot slot vreest men dat de pijp reeds na één jaar zou dichtgeslibd zijn.

Gemeenschapsminister Lenssens reageerde daags nadien bijzonder scherp op de aantijgingen. Volgens de minister hebben tests (met water) uitgewezen dat er van lekken geen sprake is. Overigens is men nog niet zinnens over te gaan tot proeven met afvalwater.

De minister gaf wel toe dat het waterzuiveringsstation Antwerpen-Noord niet in staat is om het afvalwater afkomstig uit Tessenderlo te zuiveren, maar hij wil dit probleem ondervangen door reeds in de bedrijven zelf aan voorzuivering te laten doen. Dat de collector na één jaar zou dichtslibben ontkent de minister met klem.

I.v.m. de voorzuivering is het wel opmerkelijk dat in de lozingsvergunning, toegestaan op 7 februari 1985 aan Tessenderlo Chemie, twaalf zware metalen worden opoesomd die in de afvalcollector mogen worden geloosd.