Neerlandia. Jaargang 73

[p. 354]

Van alles wat

Noord

De Reina Prinsen Geerligsprijs-1969 kon, ondanks 72 inzendingen uit Nederland en België, niet worden toegekend. Het ingezonden werk miste voldoende oorspronkelijkheid en literaire waarde.

De jury werd gevormd door Peter Berger, Remco Campert, Joseph Eyckmans, Fernand Auwers en Willy Vaerewijck.

Een uitspraakwoordenboek van het Nederlands zal worden uitgegeven door Wolters-Noordhoff n.v. te Groningen en J.B. Wolters n.v. te Leuven.

De redactie bestaat uit de hh. Marc Galle, Geerts (België), dr. B.C. Damsteeg en Schoon voor Nederland.

Binnen enkele dagen is een K.B. te verwachten waarbij de ‘Friese taal en letterkunde’ als keuzevak op de lijst van eindexamenvakken zal komen voor Mavo en Havo (middelbaar en hoger algemeen onderwijs), aldus een bericht in ‘De Telegraaf’ van 14 november jl..

De Sweelinckprijs (10.000 gld.), een oeuvreprijs op het gebied van de muzikale compositie, die als regel om de vier jaren wordt toegekend aan een Nederlands componist is door minister Klompé van het ministerie van C.R.M. toegekend aan de componist Kees van Baaren in Den Haag.

In de adviescommissie zaten de heren: H. Andriessen (voorzitter), J. van Vlijmen, Ch. de Wolft en B. Wagemans.

Van de Vereniging ‘Oranje Nassau Museum’ te 's-Gravenhage ontvingen wij het Jaarverslag-1968. Hoewel de Vereniging officieel is gevestigd in Den Haag moet men het museum zoeken in het Delfts Stedelijk Museum ‘Het Prinsenhof’.

Op de bij Sotheby in Londen in november 1968 gehouden veiling van de beroemde verzameling van de Earl of Craven kocht de vereniging drie schilderijen aan, twee uit het atelier-Honthorst en wel één, voorstellende de Koning-Stadhouder Willem III als kind en voorts Hendrik Casimir I (1612-1640) en een schilderij uit 1860 van N. Pieneman, voorstellende koning Willem III.

Bijzonderheden over die schilderijen treft men aan in het verslag.

Een verslag is mede opgenomen van de viering van de vierhonderjarige herdenking van het begin van de vrijheidsstrijd der Nederlanden in 1568 in de Nassause stamlanden en wel in Hilchenbach, Siegerland. Voor deze feestelijkheden was ook het Oranje-Nassau Museum uitgenodigd.

Op 30 augustus opende het feest met een uitvoering van de ouverture Egmont, waarna Herman Krebbers het vioolconcert van Brahms bracht. Er waren ook twee kleine tentoonstellingen te bezichtigen.

De gemeenteraad van het Drentse Ruinen was beide dagen aanwezig als vaste contact-gemeente van Hilchenbach. Ook de Nederlandse ambassadeur, dr. De Beus, gaf blijk van zijn belangstelling voor de Heimattag, gehouden in de aula van het gymnasium.

De voorzitter van de Stichting ‘Je Maintiendrai Nassau’, mr. F.W. van den Berg, hield een rede over ‘Nassau en Oranje, Siegerland en Nederland’.

In de namiddag van die dag vond de opening plaats van de ter halver hoogte weer gerestaureerde toren van de ruïne Ginsburg. Een saluut voor de werkgroep van acht man, onder leiding van Herman Manskopf, die met opoffering van weekeinden en vakanties het herstel van deze ruïne tot stand brachten.

Congres N.C.C. over Kijkers en T.V.-makers. Zaterdag, 10 januari organiseert het Nederlands Cultureel Contact (Huis Randenbroek in Amersfoort) in het Raigebouw te Amsterdam een congres onder de titel: ‘Wat bezielt die jongens in Hilversum?’

Op dat congres worden verwacht 113 leden-organisaties, die bij het N.C.C. zijn

[p. 355]

aangesloten, bestuurders en medewerkers van de omroepwereld, jongeren, parlementsleden, leden van politieke partijen, vertegenwoordigers van besturen van gemeenten, provincie, regio, van culturele raden, journalisten, functionarissen in het opbouwwerk, maatschappelijk en cultureel werk en verder iedereen, die zich voor dit vraagstuk interesseert.

Inleider is Milo Anstadt, die spreekt over: Wat staat de programmamaker bij het samenstellen van zijn programma precies voor ogen?

Over de op 6 oktober in Utrecht gehouden Studiedag: ‘Naar muzikale of musische centra’ van de Stichting Overleg Muziekonderwijsinstellingen in Nederland (S.O.M.) ontvingen wij het verslag.

De voorzitter van de Stichting Overleg Muziekonderwijsinstellingen, de heer J.C. Wilmans, sprak het openingswoord, waarin hij in algemene zin de problemen waarover gesproken en gediscussieerd zou worden aan de deelnemers voorlegde. Kort gezegd ging het over de ontwikkeling van musische centra vanuit de muziekscholen.

Mr. L.B. van Ommen van C.R.M. hield een magistrale rede over ‘creativiteit en vernieuwing in de opvoeding’. Van deze spreker was nl. gevraagd om min of meer als ‘geestelijk adviseur’ niet in te gaan op de concrete, organisatorische problematiek, maar zijn visie te willen geven over het zoeven genoemde onderwerp.

Mr. Van Ommen probeerde de noodzaak aan te tonen, dat, naast de methodiek en didaktiek bij het muziekonderwijs, ook de ontwikkeling van de creativiteit niet wordt vergeten. Maar even noodzakelijk als het professionele muziekleven vraagt om creatieve mensen geldt hetzelfde voor de brede groep in de bevolking, georiënteerd op de muziek, de muziekconsumenten dus, zonder welke de professie geen brood zou eten.

Met deze groep speciaal hield de heer Van Ommen zich bezig en dan in het bijzonder met het gebruik van de methodieken en didaktieken, die deze ‘consumenten’ in staat moeten stellen de muziek op hun eigen wijze te benaderen.

Hoe hij dit alles ziet wordt dan nader door de spreker uitgewerkt. Wij kunnen daarop hier niet verder ingaan.

Na mr. Van Ommen voerden nog het woord: de heren A.L. Borst, directeur van de Zeeuwse Cultuurraad, die iets vertelde over zijn ervaringen met de musische vorming in Zeeland, H. Dul, directeur van de Muziekschool te Deventer, die sprak over het Cultureel Centrum in Suriname, waarmede hij contacten heeft gehad en Joh. Bril, directeur van het Instituut voor Amateuristische Kunstbeoefening te Delfzijl, die een visie gaf op de speciale problemen waarmee een directeur van een muziekschool wordt geconfronteerd, waarna hij o.a. begrip vraagt voor een algemene kunstzinnige basisvorming voor jonge kinderen tussen 6 en 9 jaar.

Op deze inleidingen zijn in het verslag nog gevolgd verslagen uit groepsdiscussies Noord-, Midden- en Zuid-Nederland.

Tot slot een kort verslag over de plaatsgevonden discussies en een slotwoord van de heer J.C. Wilmans, die zeer voldaan was over deze Studiedag, waarop nog vele zullen moeten volgen.

Zuid

Met medewerking van o.a. het Algemeen Nederlands Verbond vond op de Gentse Campo Santo-dag een huldiging plaats van de in 1962 overleden Vlaamse letterkundige Filip de Pillecijn.

Op de begraafplaats te Sint Amandsberg sprak o.a. prof. em. Van Pottelbergh, burgemeester van Sint Amandsberg, die namens zijn gemeentebestuur bloemen aanbood aan mevrouw Pillecijn.

De heer André Demedts stond stil bij de persoon en het kunstenaarschap van De Pillecijn, die in 1919 bij de in 1914 opgerichte ‘Standaard’ redactiesecretaris werd, maar later zich geheel ging wijden aan creatieve letterkundige arbeid.

De heer dr. jur. G.R. Piryns, plv. voorzitter van het hoofdbestuur van het Algemeen Nederlands Verbond belichtte mèt de heer Jan Vercammen van de Vereniging van Oostvlaamse Letterkundigen de sociale en volkse verbondenheid van Filip de Pillecijn.

Gezongen werd door het Sint Amanduskoor. Fragmenten uit De Pillecijns werken las Kris Iserbijt.

Bloemen werden gelegd op de graven van: Snellaert, Jan Frans Willems, Filip de Pillecijn, Staf Bruggen, Ledeganck e.a..

Ter gelegenheid van de ‘10de Boekenweek van de Grensstreek’ is een prijsvraag uitgeschreven voor het kort verhaal met een prijs van 7000 BF en twee premies van resp. 3.000 en 2.000 BF.

De inzendingen mogen niet eerder al zijn gepubliceerd. Uiterste datum van inzending 10 januari 1970.

[p. 356]

Uitslag 28 februari, de openingsdag van de Boekenweek.

Adres: secretaris van het comité van de Boekenweek, de heer Robert Galloo, Guido Gezellelaan 49 te Menen (België).

Jean Marie Gantois, verleden jaar overleden in Frans-Vlaanderen, werd zondag 30 november op grootse wijze gehuldigd in Gent op initiatief van de gemeenschap ‘Zannekin’.

Na een mis, opgedragen in de kerk der Dominikanen (Hoogstraat), vond de academische zitting plaats in de Academiezaal van de rijksuniversiteit onder voorzitterschap van dr. mr. Herbert Paul Schaap. Dr. J. van Overstraeten, algemeen voorzitter van de V.T.B.-V.A.B., hield de herinneringsrede.

Het slotwoord sprak dr. Jan Klaas uit St. Omaars, voorzitter van de Vlaamse Vrienden van Frankrijk.

De academische zitting werd opgeluisterd door de medewerking van de voordrachtskunstenaar Anton van der Plaetse.

Openbaar Kunstbezit in Vlaanderen, samengesteld door de Kultuurraad voor Vlaanderen, in samenwerking met de Belgische radio en televisie, Nederlandse uitzending, heeft 26 november zijn jaarlijkse persconferentie gehouden. Over Openbaar Kunstbezit in Vlaanderen werd ons enige documentatie toegezonden, waaraan we het volgende ontlenen.

In 1970 begint de 8ste jaargang. Begonnen in 1963 telt O.K.V. nu reeds 40.000 abonné's.

In een door dr. W. Debrock gehouden inleiding (de heer Debrock is administrateur bij de Nederlandstalige culturele diensten van het Ministerie van Cultuur) heeft hij nog eens gewezen op de prachtige taak die de Kultuurraad voor Vlaanderen ondernam om door Openbaar Kunstbezit de gewone Vlaming in contact te brengen met de plastische kunsten in eigen land.

De medewerking van radio en televisie hebben daarbij een onmisbare hulp verleend door het publiek voor te bereiden op het bewonderen van beeldende kunstwerken, die het als reproductie in eigen handen kreeg.

Voorts werd gewezen op de museumkaart die thans elke abonné gratis toegang verleent in alle musea in Nederland en in België, waaronder sedert dit jaar ook Wallonië valt.

Van alle reeds gemaakte reproducties zijn tevens dia's vervaardigd, die van grote waarde kunnen zijn voor projecties in school- en gezinsverband en niet te vergeten de culturele verenigingen. Tot slot volgt een opsomming wat in 1970 aan kunstwerken zal worden geleverd. In totaal 28 kunstwerken.

Dan kunnen abonné's het pas verschenen lijvige werk over Pieter Bruegel, van de hand van R.H. Marijnissen, tegen de geringe prijs van 135 fr. in hun bezit krijgen. Voor Nederland f 10, -.

Abonnementsprijs voor het binnenland: 175 fr. op Giro 999,20 O.K.V. Antwerpen. Voor Nederland: f 14, - op giro 135.20, Den Haag, t.n.v.O.K.V. Antwerpen.

De dia's zijn verkrijgbaar per reeks gemonteerd en in filmstrook: 1963 met 24 dia's: 330 fr. en 1964-1969, 28 dia's ad 380 fr.. Niet gemonteerd resp. 190 en 220 fr..

Erkenningscommissie voor beroepstoneel werd 18 november in Brussel door minister Van Mechelen geïnstalleerd.

Er is voor deze commissie een statuut opgesteld, waarin haar dubbele opdracht is omschreven: de minister adviseren over alle vraagstukken die met het statuut van de beroepstoneelspeler en regisseur verband houden en ten tweede zal zij de titel van beroepstoneelspeler en regisseur verlenen aan de personen, die aan de in het statuut opgenomen voorwaarden voldoen.

Tot voorzitter van deze commissie is benoemd de heer Cappuyns, vice-gouverneur van Brabant. Leden zijn de directeuren van het Ned. Toneel te Gent, van de Koninklijke Nederlandse Schouwburg-Antwerpen, en als plaatsvervangende leden: de directeur van de Koninklijke Vlaamse Schouwburg-Brussel en de directeur van het Jeugdtheater-Antwerpen.

Andere landen

Blijkens het Verslag van het Nederlands Cultuurhistorisch Instituut aan de universiteit van Pretoria over de periode mei 1967 tot mei 1969 schonk de Z.A.S.M. te Amsterdam een extra bedrag van f 10.000, - voor aanschaf van boeken en tijdschriften. Het Nederlands ministerie van C.R.M. zegde een subsidieverhoging toe van f 3500, -. In 1968 schonk Het Algemeen Nederlands Verbond f 150, - voor boeken en in 1969 werd, na het bezoek van de heer F. Koote, aan Zuid-Afrika een bedrag van f 300, - voor boeken beschikbaar gesteld.

Talloze schenkingen van boeken en tijdschriften verrijkten de bibliotheek.

[p. 357]

Het elfde congres van de Vlamingen in Wallonië, ingericht door ‘BAND’ trok dit jaar een groot aantal jongeren.

Onder de vele sprekers trok vooral de toespraak van de heer Viroux, een uitstekend Nederlandssprekende Waal (leraar en dichter) aller aandacht.

Hij vroeg de Vlaamse jeugd eigen karakter en aard in Wallonië niet te verliezen en stelde tegenover elkaar de Walen die opkomen voor hun gemeenschap en taal èn de Fransdolle Walen, die in feite slechts leven voor hun tweede vaderland: Frankrijk.

Nog een beroep werd op de jeugd gedaan om mee te werken aan de bestaande Waalse jeugd- en andere organisaties, zonder zich echter van eigen volkskarakter te verwijderen.

Een diepgaand onderzoek zal worden ingesteld naar het aantal Vlaamse gezinnen, die in Waalse streken verblijven.

Over de Duits-Nederlandse Cultuurbetrekkingen nà 1945 geeft ‘Niederländische Notizen’, het informatieblad van de Nederlandse ambassade in Bonn (1969, nr. 43), een uitvoerig overzicht, kennelijk in verband met het bezoek van president Heinemann aan Nederland, in de laatste week van november 1969.

In herinnering wordt gebracht het vele goede opbouwende werk verricht door ‘de Deutsch-Niederländische Arbeitsgemeinschaft’ in Düsseldorf, die al tot acties overging toen de grenzen nog bijna hermetisch gesloten waren. Nederlandse en Duitse regeringsinstanties gingen weldra ertoe over deze activiteiten te steunen.

Niet lang daarna vonden vooral in de grensgebieden leraren, professoren, architecten, musici en schrijvers en anderen elkaar, die inzagen dat de deur naar de buur niet voor altijd gesloten kon blijven.

Aanvankelijk trokken medewerkers van de Nederlandse ambassade, verbonden aan de culturele afdeling, door geheel West-Duitsland, en trachtten door voordrachten op scholen, volkshogescholen, universiteiten en andere instituten in steden en dorpen Nederland nader tot de Duitser te brengen.

Uit deze improviserende beginarbeid is een intensieve en doelgerichte cultuurarbeid gegroeid.

Gewag wordt gemaakt van vele o.a. in Hamburg, Stuttgart, München en Osnabrück nà 1958 gehouden ‘Nederlandse weken’. In andere plaatsen werden Nederlandse Cultuurdagen gehouden. De kroon op het werk was de in dit jaar in Berlijn gehouden Nederlandse week met tentoonstellingen, concerten, ballet en film.

In 1969 ging de ambassade over tot de zgn. ‘Ontmoetingen met Nederland’, o.a. in Saarbrücken, Ansbach, Oldenburg, Coburg, Tuttingen, Koblenz, Keulen, Viersen, Mühlheim-Ruhr en Bremerhaven.

Deze ontmoetingen zijn van langere adem, zijn gemakkelijker te organiseren en door het publiek prettiger te consumeren.

Nog werd gewezen op de Stadskunstgalerij in Bochum, het Rheinische Landesmuseum in Bonn en het Saarlandmuseum in Saarbrücken, waar in de loop van de laatste jaren een ganse rij van tentoonstellingen van werken van Nederlandse beeldende kunstenaars werden georganiseerd.

Sedert 1967 wordt grote aandacht geschonken aan de Duits-Nederlandse Jeugduitwisseling, waarvoor in 1966 reeds een sub-commissie werd ingesteld, die tweemaal per jaar bijeenkomt om richtlijnen voor de jeugduitwisseling vast te stellen. Men wil daarvoor, zowel in Nederland als in Duitsland, een eigen bureau inrichten. In de Werkgroep, die maandelijks bijeenkomt, zijn vertegenwoordigd: de Nederlandse ministeries voor C.R.M. en voor O. en W., het Duitse ministerie voor Jeugd, Gezin en Gezondheid, alsmede de Duitse gezant in Den Haag en de Nederlandse in Bonn. Flinke subsidies zijn voor dit doel door beide regeringen uitgetrokken.

Aan de organisatorische instellingen voor de uitvoering van de plannen wordt nog ijverig geknutseld.

Teleurstellend wordt geacht, dat de Nederlandse taal, zo uiterst gewichtig voor verdere toenadering, in Duitsland, ook niet in de grensgebieden, van de grond komt. Daartegenover wordt in Nederland aan alle middelbare scholen, gymnasia en universiteiten Duits gedoceerd en geëxamineerd. In deze richting ligt nog een groot terrein braak.

In nr. 42 van ‘Niederländische Notizen’ troffen we nog een verslag aan van een eind oktober in München gehouden bijeenkomst van het Werkcomité, dat zich bezighoudt met de verdere ontwikkeling van de Duits-Nederlandse Jeugduitwisseling. Zowel Nederland als de Bondsrepubliek hebben een groot bedrag uitgetrokken voor het financieren van de ontmoetingen tussen jonge aanstaande jeugdleiders uit alle lagen der maatschappij.

In de eerstvolgende jaren wordt een flinke toename verwacht van deze jeugduitwisselingen, zo uiterst belangrijk voor de bevordering van de goede geest tussen beide buurvolkeren.