Neerlandia. Jaargang 71

[p. 92]

Publikaties

Uit de tijdschriften

‘Ons Erfdeel’, 10e jaargang. nr. 3.

Na de op oudejaarsdag ontslapen prof. P. Geyl herdacht te hebben, biedt ‘Ons Erfdeel’ de lezers een uiterst belangwekkende bijdrage aan van de hand van prof. dr. Schmidt, direkteur van de Nederlandse afdeling van het germanistisch instituut te Marburg a/d Lahn.

Die bijdrage draagt de titel: ‘De Nederlandse taal in de Europese ruimte’, de lezing, die hij hield op de conferentie te Bonn in oktober '66.

Dr. Schmidt stelt o.a. dat de Nederlandse taal (met het Fries) historisch en taalkundig een midden- en bemiddelingspositie bekleedt tussen het Engels en het Duits.

Hij schetst de positieve betekenis, die de Lage Landen na de Tweede Wereldoorlog hebben gekregen om dan de rol van de Nederlandse taal - een bemiddelingsrol - aan te duiden.

Hij sprak aan het slot de beste verwachtingen uit voor het gemeenschappelijk en succesrijke werk der staatslieden, wetenschapsmensen en leraren bij de opbouw van de toekomstige taaltoestanden in het hart van Europa, waarbij de Nederlandse cultuurtaal weer als evenwaardig met de grote buurtalen dezelfde bemiddelingsrol op zich neemt als in de periode van de 12e tot de 17e eeuw.

Dr. M. van Haegendoren belicht op de hem eigen, openhartige, maar vooral indringende, manier het eeuwige probleem Brussel en de Vlamingen, dat hem en zovelen met hem in Noord en Zuid ter harte gaat. Zijn artikel is in het Nederlands en Frans gesteld.

André Demedts houdt in zijn rubriek ‘In de rand’ een pleidooi voor het vermelden van de Nederlandse namen van steden in Frans-Vlaanderen en geen namen op wegwijzers te vermelden als Lille, Dunkerque en Bergues.

Dr. A.W. Willemsen, o.a. eindredacteur van ‘Neerlandia’, wijdt een beschouwing aan het 37ste Nederlands Congres op 17 en 18 februari te Rotterdam gehouden.

De heer Deleu, hoofdredacteur van ‘Ons Erfdeel’, vraagt aandacht voor een onderzoek dat de ‘persdienst van de Belgische Ambassade’ te Den Haag heeft ingesteld bij 12 dag- en 4 weekbladen in Nederland, teneinde een inzicht te krijgen in de belangstelling, die de Nederlandse pers voor het Zuiden betoonde in de jaren 1965 en 1966.

Aan de hand van de verzamelde cijfers kon worden vastgesteld dat in 1965 in de onderzochte bladen 1145 artikelen verschenen over culturele aangelegenheden in het Zuiden. Vooraan stonden in hun belangstelling op dit gebied ‘De Stem’ met 136, de N.R.C. met 123, de Tijd-Maasbode met 109, het Vaderland met 106 en de Haagse Courant met 104 artikels. Bij de weekbladen stonden Elsevier en Vrij Nederland vooraan.

Volksopvoeding, Nederlands-Belgisch tijdschrift, 16e jaargang, nr. 1.

Dit januari-februarinummer geeft tot ondertitel: ‘Volksopvoeding 15 jaar; de ontwikkeling van de Noord-Zuidcontacten.’

Dit jubileumnummer ziet, zoals te begrijpen valt, voor- en achterwaarts. Zeer positief leest men al op de tweede bladzijde, dat het een fictie is te menen, dat Noord en Zuid een volledige culturele eenheid vormen. In feite, zo stelt men, is het een tweeheid, maar nauw verwant genoeg om meer culturele samenwerking mogelijk en menselijk te maken.

Scherp tekent dit nummer de verschillen tussen Noord en Zuid. Het Zuiden, waar de volksopvoeding niet los te denken is van de Vlaamse emancipatiestrijd, zodat alle sociaal-culturele groepswerk er onvermijdelijk een nationale inslag krijgt, niet te verwarren met nationalistische aspiraties, want in het Zuiden gaat het eenvoudig om de sociale erkenning van de eigen taal en cultuur als volwaardig, om het inhalen van een achterstand en het wegnemen van een achterstelling.

Andere verschillen in Noord en Zuid worden eerlijk en duidelijk genoemd.

Noord en Zuid hebben van de aanvang af gevoeld dat men met een maandschrift alleen er niet was en dat persoonlijke confrontaties der werkers in Noord en Zuid noodzakelijk was. Vandaar de Noord-Zuid-contacten, die nog altijd noodzakelijk blijven.

De heer Schouten gaf verder enkele kanttekeningen bij het 20-jarig bestaan van het Belgisch-Nederlands Cultureel Akkoord, dat z.i. van niet voldoende betekenis is gebleken op het gebied van de volksontwikkeling, een oordeel dat de heer Schouten ook toelicht. Maar ook geeft hij de weg aan om te bevorderen, dat vooral de aktiviteiten van het Akkoord beter gaan doordringen tot het bewustzijn van brede lagen van de bevolking.

Frits Bloemkolk belicht de betekenis van amateur-uitwisselingen in Noord en Zuid. De heer J.E. de Laet geeft zijn visie over Noord en Zuid en Radio en Televisie, welke hij aan het slot van zijn betoog vastlegt in zes stellingen.

De heer N. Wijnen, die ook in ‘Neerlandia’ (maartnummer-1966) een bijdrage schreef, getiteld: ‘Noord-Zuidcontactgroep Volksontwikkelingswerk in verenigingsverband’ publiceert onder dezelfde titel een artikel in dit jubileumnummer.

‘Nederland en België’: Twee zielen, twee gedachten’, De Maand, jan.-febr. 1967, jrg. 10, nr. 1-2, blz. 8-15.

De bekende Nederlandse journalist L. Metzemaekers, die gedurende acht jaar te Brussel als correspondent van ‘Het Parool’ heeft gewerkt en naar het Noorden is teruggekeerd, heeft zijn visie op de verschillen tussen Nederland en België in ‘De Maand’ (jan.-febr.-1967) neergelegd, aldus ‘De Brusselse Post’ van 15 maart, die uit die bijdragen een en ander overneemt.

Over het Belgische partijenstelsel (partijen met Vlaamse en Waalse vleugels) zegt Metzemaekers o.a., dat het onvermijdelijk leidt tot compromissen, dat de politiek zelfs conserverend werkt en dat de problemen nooit in de kern worden aangepakt. De werkelijkheid in het land verandert wel, maar... langzaam en van onderaf en waarlijk niet door de positieve invloed van de politieke partijen. Ook de geweldige verschuiving in 't economisch zwaartepunt van Wallonië naar Vlaanderen en het emancipatieproces der Vlamingen heeft zich voltrokken buiten de par tijen om.

Opmerkelijk is daarbij weer dat die economische opgang in Vlaanderen er niet toe heeft medegewerkt om minderwaardigheidsgevoelens te laten varen. De Vlamingen zien nog veel te veel alleen maar het negatieve en hebben geen of weinig oog voor de aanhoudende groei van de Vlaamse gemeenschap, zowel politiek, economisch, sociaal als cultureel.

De Vlamingen beseffen onvoldoende, dat in Nederland grote sympathie bestaat voor hun zaak en zij blijven de Nederlanders een volledige onverschilligheid voor hun zaak verwijten.

In hun eis voor culturele autonomie zijn de Vlamingen nog zo weinig radicaal. Metzemaekers geeft dan enkele suggesties, welke zouden kunnen leiden tot een loskomen in hun onderwijs van de verfransing, die in Vlaanderen veel verder gaat dan alleen in de taal.

Feiten en Meningen, 1965 de nrs. 3 en 4.

Dit door de Kultuurraad voor Vlaanderen uitgegeven persoverzicht is thans toe aan de maanden maart en april 1965. Het zal nog heel wat inspanning kosten om ooit weer bij de tijd te zijn. Maar een overzicht als dit wordt nooit oudbakken en is als naslagwerk onmisbaar.

Aan deze nummers is alle mogelijke zorg besteed.