Neerlandia. Jaargang 70

Vlaanderen

Maurits Roelants overleden

In Sint-Martens-Lennik, midden in het Brabantse heuvellandschap dat hij zo lief had, overleed op 71-jarige leeftijd de Vlaamse romanschrijver, dichter en essayist Maurits Roelants. De dichter, die samen met de verleden jaar overleden Richard Minne tot de oprichters van ‘Het Fonteintje’ behoorde, verwierf in 1950 de Belgische Staatsprijs voor Poezie voor zijn bundel ‘Lof der Liefde’. Als romanschrijver is de betekenis van Roelants vooral tussen de twee wereldoorlogen zeer belangrijk geweest. In 1927 verscheen ‘Komen en Gaan’ en daarna volgden ‘De Jazzspelers’ (1928), ‘Het Leven dat wij droomden’ (1931), ‘Alles komt terecht’ (1937), ‘Gebed om een goed Einde’ (1944). Roelants heeft de Nederlandse kultuur steeds als een eenheid gezien en beleefd. Tussen de twee wereldoorlogen werkte hij als correspondent voor ‘De Telegraaf’ en na de jongste wereldoorlog werkte hij mee aan ‘Elseviers Weekblad’. Roelants was de eerste organisator van de conferentie der Nederlandse Letteren.

In Brussel vooral heeft Maurits Roelants de Nederlandse kultuur zeer grote diensten bewezen. Als lid van de beheerraad van het totaal verfranste ‘Paleis voor Schone Kunsten’ heeft zich steeds ingespannen Nederlandse kulturele prestaties mogelijk te maken. Het moet een zeer grote voldoening voor hem geweest zijn toen, nu een paar maanden geleden, de beheerraad totaal vernieuwd werd en ditmaal met volstrekte gelijkgerechtigdheid voor de Vlamingen. Van de fiere Vlaming willen wij afscheid nemen met de verzen die hij schreef in 1930.

Geluk, ik heb U vaak aan de einders willen zoeken,
Moeizaam moerassen doorgewaad,
en nu, op wandel met wat verze 'uit oude boeken
toont ge onverwacht uw lief gelaat.

Geluk, als straks deze Zon weer naar de kim zal nijgen,
vergaat uw groene en gulden schijn?
Ongelovig hart, leer bidden of leer zwijgen,
leer mild in leed en vreugde zijn.

L.U.

Nederlands per langspeelpaat

Dr. Van Haver te Leuven, geholpen door als ‘speakers’ fungerende Jo van Etvelde en Lili de Schrijver, heeft een cassette van twee langspeelplaten voor de Nederlandse taal met begeleidend handboekje uitgegeven, die na zes maanden vrijwel is uitverkocht, zodat aan heruitgave moet worden begonnen.

Er is - ook in Franssprekende kringen - een verheugende belangstelling voor deze waarlijk niet goedkope platen. Op grond van deze belangstelling zal in het opnieuw te drukken handboekje ook een aantal aanwijzingen in het Frans worden geplaatst.

Vele middelbare scholen en colleges hebben, zo lezen wij in ‘De Standaard’ van 13 april j.l., de platen aangeschaft, maar ook taalinstituten in Nederland en Frankrijk. De cursus op de plaat is verdeeld in 38 cursussen, met inbegrip van de noodzakelijke herhalingen. In ongeveer twee maanden kan deze cursus worden afgewerkt.

Betere Nederlandstalige leerboeken dringend gewenst

In het maartnummer van ‘Neerlandia’ namen wij een kort verslag op over het op 12 februari jl. te Lier plaatsgevonden forumdebat, waarbij tot uiting kwam dat 80 t.h. van de nederlandstalige leerboeken in Vlaanderen minder geschikt of zelfs waardeloos waren.

Na die uitspraak van het forum is door de werkgroepen Onderwijs, afdelingen Gent en Brussel, ook een onderzoek ingesteld, dat tot resultaat had, dat het bestuur van de Ver. voor Beschaafde Omgangstaal een resolutie heeft aangenomen, welke de meeste schoolboeken voor de Nederlandse taal ongeschikt acht, een toestand die in den jare 1966 onduldbaar wordt geacht.

Dringend wordt een beroep gedaan op de daarbij betrokken autoriteiten, opdat zo spoedig mogelijk in de scholen alleen boeken mogen worden gebruikt, die gesteld zijn in het hedendaagse algemeen Nederlands, dus de gemeenschappelijke cultuurtaal van het gehele Nederlandse taalgebied, met verzoek een verbod uit te vaardigen, dat na een overgangsperiode van twee jaar geen boeken meer mogen worden gebruikt, die niet aan die vorm voldoen.

Voor de uitvoering van deze nieuwe regelingen zou men een keuringsorgaan in het leven moeten roepen, dat o.a. een lijst zal opstellen van de boeken, die gebruikt mogen worden.

De V.B.O. nam hierover reeds contact op met de Minister voor Nationale Opvoeding, de heer Grootjans.

[p. 86]

Internationale muziekdagen 1966 te Brugge

Van 12 tot 24 juli worden te Brugge de volgende thema's uitgewerkt, ter gelegenheid van de daar in die periode te houden internationale muziekdagen, met internationale wedstrijden voor gemengde vokale ensembles, meestercursussen en referaten, die de rol en de betekenis van de Vlaamse meesters zullen belichten. Voorts is een tentoonstelling, gewijd aan de Nederlandse polyfonisten, te bezichtigen. Een reeks concerten gewijd aan de grote Europese stromingen zal van deze muziekdagen een bijzonder evenement maken.

Alle inlichtingen over deze gebeurtenis en de bijzonderheden over de wedstrijden zijn te verkrijgen bij het secretariaat Internationale Muziekdagen, Gistelsteenweg 285, te Brugge 3, of Dienst Toerisme, Markt 1, Brugge.

Hoe een Franse taalkundige oordeelt over Vlaanderen!

In ‘Onze Taal’ (maandblad van het Genootschap ‘Onze Taal’) van maart 1966 troffen wij een aanhaling aan uit het Franse maandblad ‘Vie et Langage’, van februari d.a.v. waarin een artikel, getiteld ‘Flamands et Wallons’ van de Franse taalkundige A. Sauvageot.

Daar wij de visie van de heer Sauvageot even merkwaardig achten als ‘Onze Taal’ nemen wij de redenering van deze taalkundige hier in extenso over.

‘De litteraire taal in Vlaanderen is Nederlands. Het Nederlands heeft tot de 20ste eeuw onder invloed van het Frans gestaan, daarna hebben de Nederlanders inspiratie gezocht in... het Duits. ‘Un néologisme allemand ne tarde pas à faire son entrée en néerlandais. Plus rarement on inverte des termes fabriqués spontanement à partir du néerlandais, sans modèle allemand.’

Dat betekent dus ongeveer - aldus ‘Onze Taal’ -, dat de Nederlanders het Duits overnemen en dat ze maar heel zelden een woord zónder Duits model maken.

‘Waar moeten de Vlamingen (= Nederlanders in taalkundige zin) hun nieuwe terminologie vandaan halen?

Antwoord: van de Duitsers. Niet omdat het Duits machtiger is op economisch, wetenschappelijk enz. gebied.

Avec cette terminologie calquée (slaafs opgevolgd) de l'allemand, le néerlandais absorbera une dose de plus en plus massive de pensée allemande. (Vertaald betekent dat ongeveer, dat het Nederlands een steeds zwaarder wordende dosis Duitse gedachte krijgt te absorberen).

‘De Vlamingen zullen Nederlanders worden ‘soumis à l'action de la civilisation allemande, apportée par la langue allemande.’

Het laatste, zegt dan ‘Onze Taal’, willen we niet vertalen. Uit ontzag voor deze bliksemende waarschuwing, niet van een of andere Parijse meneer, die ook wel eens in Brugge is geweest, maar van een algemeen geachte Taalkundige Aurelien Sauvageot.

En daar staan wij dan met onze zeventienmiljoen, bleek en wankelend, voor de afgrond. Wat nu? vraagt ‘Onze Taal’ zich dan af!

In memoriam Albert Servaes

In het juli-augustusnummer van ‘Neerlandia’-1965 maakten wij melding van de grote hulde, op 19 juni te Antwerpen gebracht aan de bekende Vlaamse kunstschilder Albert Servaes, die kort tevoren de Rembrandtprijs was toegekend. Een tweede huldiging vond plaats te Sint Amands aan de Schelde.

Albert Servaes, zo lazen wij in ‘De Standaard’ van 20 april jl. is dinsdag 19 april te Luzern na een zware ziekte in de leeftijd van 83 jaar overleden.

Met hem is de grootste expressionist uit zijn generatie aan Vlaanderen ontvallen. Hij was de laatste vertegenwoordiger van de school van Latem.

Zuiver Nederlands op Vlaamse scholen

Een afvaardiging van de Vereniging voor beschaafde omgangstaal o.l.v. prof. Pée heeft bij minister Grootjans van Nationale Opvoeding de adviezen ingediend van de werkgroep die de jongste zes maanden de schoolhandboeken heeft onderzocht. Ze verzocht de minister het probleem van de keurige taal bij de opvoeders op de agenda te plaatsen van de konferenties van de kantoninspekties l.o. in het lopende of in het volgende schooljaar.

De VBO drong er tevens op aan dat de l.o.-inspektie opdracht zou krijgen bij de beoordeling van de onderwijzers meer belang te hechten aan het zuiver taalgebruik en dat voor het taalgebruik in het secundair onderwijs een speciale inspekteur zou worden aangeduid.

Ten slotte verzocht de VBO het Nederlands als vak in het programma van alle universiteitsfakulteiten op te nemen alsook dat van vlotte taalbeheersing een voorwaarde zou gemaakt worden voor de toekenning van ieder aggregaatsdiploma.

(‘De Standaard’)

Bisdom Limburg

Op verzoek van het Jong-Davidsfonds Limburg plaatsen wij volgende mededeling:

Het provinciaal bestuur van Jong-Davidsfonds Limburg stelt vast:

-	dat het Nationaal Bestuur van het Davidsfonds in verband met het ‘Bisdom Limburg’ een verklaring heeft gepubliceerd, die wij volledig onderschrijven;
-	dat Limburg de enige Vlaamse provincie is zonder eigen bisschop;
-	dat het bisdom Liège-Luik, een heterogeen bisdom is, zowel op het vlak van de religie, de demografie en de politiek als op dit van de kultuur.

Het provinciaal bestuur van Jong-Davidsfonds Limburg vraagt:

-	dat de kerkelijke overheid bij de nieuwe regering ten sterkste zou aandringen tot spoedige oprichting van het bisdom Limburg, ten einde in 1966 een bisschop voor Limburg te kunnen benoemen;
-	dat de gemeenschappelijke werking van Vlaamse en Nederlandse bisschoppen zou aangemoedigd worden en derhalve uitgebreid tot alle domeinen van het kerkelijk leven.