Neerlandia. Jaargang 70

Zuid-Afrika

Belgen in Zuid-Afrika

Blijkens een mededeling in ‘Nieuws uit Zuid-Afrika’ van februari 1966 (nr. 2) leven ongeveer 6.000 Belgen in Zuid-Afrika. Onder hen zijn: zendelingen, geneesheren, professoren, ondernemingsleiders, hoteliers, handelsvertegenwoordigers ingenieurs, middenstanders en geschoolde vaklieden. Zij vinden elkaar in de grote centra zoals Kaapstad, Johannesburg en Pretoria, waar zij van Belgische verenigingen lid kunnen worden.

Belgen van naam zijn o.a. dr. De Muelenaere, een beroemd chirurg, afkomstig van Ardooie, die, in 1952 in Zuid-Afrika aangekomen, weer moest gaan studeren om een Zuidafrikaans diploma te verkrijgen (inmiddels is de gelijkstelling van Belgische en Zuidafrikaanse artsendiploma's afgekomen). Als student richtte hij een hotel op om in zijn onderhoud te kunnen voorzien (zijn echtgenote en 9 kinderen volgden hem naar Zuid-Afrika). Dan vertoeft in Zuid-Afrika de Belgische toneelspeler Fred Engelen, hoofd van het departement Drama aan de universiteit van Stellenbosch, waar zijn echtgenote, ook een Belgische, aan het hoofd staat van de afdeling grimeerkunst.

De Belg Wilfried de Pauw is hoogleraar aan de universiteit van Pretoria. Prof. Rob Anthonissen is te beschouwen als de historiograaf van de jonge Afrikaanse letterkunde.

Nog noemen we de heer H. Lambert, ex-hoofdredacteur van ‘l'Echo du Katanga’ te Elisabethstad, de Belgische beeldhouwer Eugène Bouffa, vroeger leraar in Kongo en Maurits van Essche, een Vlaams schilder uit Antwerpen, sedert 1940 in Zuid-Afrika.

Tenslotte nog Arseen Bultinck, afkomstig uit Brugge en o.a. secretaris van de Zuidafrikaan-Belgische vereniging te Pretoria. Hij is bekend door zijn vertalingen van ‘De Leeuw van Vlaanderen’ en ‘Pallieter’, in het Afrikaans.

Kasteel van Kaapstad. drie eeuwen oud

Van 9 tot 13 maart heeft Kaapstad de driehonderdste verjaardag gevierd van het Kasteel, dat op 2 januari 1666 de eerste steenlegging plaats vond. De Oost-Indische Compagnie gaf opdracht voor de bouw

Na het verlies van de Kaap door Nederland resideerde daar de Britse gouverneur. Nu is het Kasteel een nationaal museum en tevens ook legerhoofdkwartier.

Tot de feestelijkheden behoorde ook een klank- en lichtspel.

Geschiedenis van de staatsbibliotheek der Zuid-Afrikaanse republiek

Ter vervulling van een gedeelte van de vereisten voor de graad D.Phil. in de faculteit van Letteren en Wijsbegeerte aan de Universiteit van Pretoria heeft de directeur van de Staatsbibliotheek, de heer H.J. Aschenborn, het proefschrift ‘De Staatsbibliotheek der Zuid-Afrikaansche Republiek 1887-1900’ geschreven. Hij heeft aan al de gestelde vereisten voor de D.Phil-graad in Bibliotheekwezen voldaan en de graad met het predicaat cum laude verworven.

De dissertatie van dr. Aschenborn is niet alleen voor Zuid-Afrika van het grootste belang, maar ook voor Nederland en Vlaanderen. De schenking van een aantal kisten met boeken, afkomstig van de ‘Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde’ (Leiden) en uit Antwerpen, gaven indertijd de beslissende stoot tot de oprichting van de genoemde bibliotheek te Pretoria. Ook de N.Z.A.V. trad bemiddelend op. Oud-predikant A. Begemann was de eerste staatsbibliothecaris en van 1893-1899 beijverde de bekende Zuidafrikaanse dichter Jan F.E. Calliers

[p. 46]

zich o.a. bijzonder om de Staatsbibliotheek uit te breiden.

Dr. Aschenborn behandelt het bestuur en de administratie van de Staatsbibliotheek, de financiering, de ruimtevoorziening en de interne bibliotheekorganisatie.

Ook komen in het proefschrift, dat binnen afzienbare tijd in druk zal verschijnen, verwijzingen voor naar dr. H. Reinink (rector van het toenmalige Staatsgymnasium), dr. N. Mansvelt (Superintendent van Onderwijs) en dr. F. Vredenrijk Engelenburg (editeur van ‘De Volksstem’).

Prof. dr. P.C. Coetzee trad als promotor op.

Dr. Jan Ploeger.

Prof. Pierre Brachin

Professor Pierre Brachin vertoeft in maart en april, als hoofd van het Departement Neerlandistiek van de Parijse Sorbonne, in Zuid-Afrika, als gast van het departement van Opvoeding, Kunst en Wetenschap.

Prof. Brachin is voor het Algemeen Nederlands Verbond geen onbekende. In ‘Neerlandia’ van februari 1963 publiceerde dr. J.M. Jalink, lid van de redactie van ons maandblad, een uitvoerige bespreking van Brachins studie over de Nederlandse literatuur (La Litérature néerlandaise). Het januarinummer van ‘Neerlandia’-1965 maakt melding van de uitreiking op 12 december-1964 (herdenking van het eerste lustrum van de Kultuurraad voor Vlaanderen) van twee lustrumonderscheidingen, resp. aan prof. dr. P. Brachin en Z.Exc. J. Kuypers, die zich beiden - aldus het redactionele artikel in genoemd januarinummer - bijzonder verdienstelijk hebben gemaakt bij het verspreiden in den vreemde van de Nederlandse taal en cultuur.

Nederlandse immigranten ‘Operasie Nederland’

In ‘Zuid-Afrika’, maandblad van de Zuidafrikaanse Stichting Moederland, van februari jl. wordt nog eens weer de aandacht gevraagd voor een steeds sterker gevoeld tekort aan technici en intellectuelen voor Zuid-Afrika. Wij hebben al eens eerder ‘Die Transvaler’ aangehaald, waarin in een serie artikelen werd gepleit voor de komst van Nederlandstalige immigranten, die zich immers in het stamverwante land eerder en beter zullen aanpassen dan immigranten uit andere landen.

Naar aanleiding van die artikelenserie heeft ‘Die Transvaler’ talrijke reacties uit zijn lezerskring ontvangen. Daarin wordt o.a. gewezen op de noodzakelijkheid vooral een intensieve actie in te zetten in de protestante provincies van Nederland, zonder daarmee zich te willen schuldig maken aan katholieke discriminatie, maar Afrika is nu eenmaal en nog altijd een overwegend calvinistisch land. Gedacht werd aan het doen emigreren van Nederlandse boeren, die dan naar zgn. besproeiingshoven zouden worden gedirigeerd. Twintigduizend Nederlanders per jaar kunnen, naar de mening van P.J. Botha uit Johannesburg, naar Zuid-Afrika worden overgebracht.

Anderen vragen of de grote zekerheden in Nederland: hoge lonen, ouderdomspensioen, weduwenpensioen, kindertoeslagen, medische verzorging en ziekte- en ongevallenverzekering, kosteloze studie aan universiteiten, de Nederlanders niet zullen doen weifelen om naar Zuid-Afrika, dat al deze faciliteiten niet in die mate kent, te emigreren!

Weer anderen menen dat aan immigratie van Nederlanders op grote schaal dient vooraf te gaan een goede voorlichting van de Zuidafrikaners, onder wie er velen zijn, die weinig sympathie voor het oude stamland kunnen opbrengen.

Huldiging N.P. vna Wijk Louw in Brussel

Vrijdag 4 maart is ter gelegenheid van de Vlaamse Boekenbeurs te Brussel, gehouden in het Centraal Station, hulde gebracht aan de Zuidafrikaanse dichter N.P. van Wijk Louw, onlangs voor de vijfde maal bekroond met de Hertzogprijs, thans voor zijn dichtbundel ‘Tristia’. De gelegenheidstoespraak hield prof. A. de Vries. De heer Van der Bracht las voor uit het werk van de dichter.