Neerlandia. Jaargang 69

Zuid-Afrika

Oud-ambassadeur Rust overleden.

Uit Zuid-Afrika komt het bericht dat daar op 28 september jl. is overleden de heer Hugo Amos Rust, die van april 1961 tot augustus 1964 ambassadeur van de republiek van Zuid-Afrika in Nederland is geweest. Eerst op oudere leeftijd kwam hij hier. Hij toonde tijdens zijn verblijf in Nederland grote belangstelling voor ons Verbond en bezocht vrijwel steeds de bijeenkomsten van de Haagse afdeling.

Nadat hij zich met zijn vrouw op zijn ‘plaas’ in Wellington, Kaapprovincie, had gevestigd, voltrok zich de ziekte die hem tenslotte velde.

Wij gedenken hem als een goede vriend van ons Verbond en betuigen zijn vrouw en kinderen onze deelneming in hun zware verlies.

A.N.V. in Kaapstad

‘De Nederlandse Post’ doet mededeling van een door het Algemeen Nederlands Verbond te Kaapstad gegeven filmavond, waar ook enige Belgische films werden vertoond, o.a. een over het bezoek van het Belgisch koningspaar aan Japan. Voor deze films had de Belgische consul-generaal, dr. A. Mariën, eertijds cultureel attaché bij de Belgische ambassade te Den Haag, groot vriend van het A.N.V., zich grote moeite getroost. Voor een groot aantal bezoekers, onder wie vele Belgen, hield dr. Mariën een toespraak.

Verklaring van de Nederlands-Zuidafrikaanse vereniging

Het bestuur van de Nederland-Zuidafrikaanse Vereniging heeft de volgende verklaring uitgegeven.

Het voornemen van de Nederlandse regering in de rijksbegroting voor 1966 een bedrag van f 100.000. - te doen opnemen als subsidie aan het Defence and Aid Fund, tot steun en rechtsbijstand aan hen ‘die slachtoffer zijn van onrechtvaardige wetgeving, onderdrukkende en willekeurige rechtspleging’, heeft veel beroering gewekt.

In Zuid-Afrika wordt dit besluit opgevat als morele en materiële steun aan mensen die zich o.a. door middel van sabotage, terreur en politieke moord tegen de Zuidafrikaanse regering keren, en het heeft daar grote verontwaardiging gewekt, niet alleen in regeringskringen, maar ook bij de grootste oppositiepartij, en hun beider aanhangers. In Nederland heeft het besluit naast instemming ook afkeuring gevonden.

De afkeurende reacties in Zuid-Afrika en de instemmende reacties in Nederland zijn echter symptomen van in Zuid-Afrika en in Nederland levende gevoelens van ergernis over en van kritiek op de zienswijze en de houding van de andere partij. Deze gevoelens doen ernstige schade aan de communicatie tussen beide landen en zij leveren een gevaar op voor de culturele, economische en persoonlijke betrekkingen tussen Nederland en Zuid-Afrika. De N.Z.A.V. is van oordeel, dat deze communicatie en betrekkingen ook voor hen bij wie deze gevoelens van ergernis en kritiek sterk leven, van het grootste belang zijn.

De bestrijders in Nederland van het Zuidafrikaanse regeringsbeleid mogen eraan herinnerd worden dat activiteiten ten gunste van nationale en internationale betoging tegen het Zuidafrikaanse regeringsbestel, van boycot en van pogingen tot het uitoefenen van druk tot nu toe weinig of geen, zo niet een averechts effect in Zuid-Afrika hebben gehad. Door hun kritiek op adequate wijze naar voren te brengen in gesprek en discussie met Zuidafrikaners zouden zij wellicht beter de taak kunnen vervullen die zij menen te hebben. Juist de vele betrekkingen tussen Nederland en Zuid-Afrika en de bijzondere aard van die relaties bieden daartoe mogelijkheden, die gelijkgezinde groepen in andere landen niet of nauwelijks hebben.

Zij in Zuid-Afrika die het regeringsbeleid een juist beleid achten, zouden kunnen bedenken dat het zich isoleren en weigeren kritiek uit Nederland als onderwerp van gesprek in overweging te nemen die kritiek eer doet groeien dan afnemen.

Door hun standpunt voortdurend naar voren te brengen en toe te lichten zouden zij ertoe kunnen bijdragen begrip voor en inzicht in de moeilijke Zuidafrikaanse problemen te bevorderen. Juist de bestaande betrekkingen tussen Nederland en Zuid-Afrika bieden daartoe de mogelijkheden.

Daarom doet de N.Z.A.V. op allen in Nederland en Zuid-Afrika, in het bijzonder ook op hen in Nederland die gevoelens van aversie jegens Zuid-Afrika en op hen in Zuid-Afrika die gevoelens van wrok jegens Nederland koesteren, een beroep tot het vasthouden en verbeteren van de communicatie en de betrekkingen tussen beide landen.

Zij hoopt en vertrouwt, dat zowel in Nederland als in Zuid-Afrika de wens hiertoe in wijde kringen levendig zal blijven.

Zuid-Afrika avond te Brussel

Vrijdag 8 oktober richtte het Davidsfonds te Brussel, in samenwerking met de vier Vlaamse gouwbonden en met de medewerking van de ambassade van Zuid-Afrika, zijn vijftiende jaarlijkse Zuid-Afrika avond in.

Deze ‘Krugeravond’ vond plaats in het H. Consciencehuis. Op die avond gaf de heer L. Roppe, gouverneur van Limburg, zijn indrukken weer over zijn reis naar Zuid-Afrika.

[p. 160]

Het Brusselse Kamertoneel bracht de opvoering van ‘Die laaste Aand’ een éénacter van de heer F.S. Steyn, thans ambassadeur van Zuid-Afrika te Brussel. In dit korte toneelwerk beschrijft de heer Steyn de laatste avond van Kruger in Zuid-Afrika, vóór zijn definitieve afreis naar Europa.

De avond werd besloten met het vertonen van 2 films.

Kruger-herdenking te Utrecht.

Op 11 oktober werd in het Krugerhuis ‘Oranjelust’ aan de Maliebaan te Utrecht de jaarlijkse herdenking van Paul Kruger's geboortedag, nu juist 140 jaar geleden, herdacht. De Superfosfaatfabriek ‘Albatros’, de eigenares van het huis, toonde weer haar grote gastvrijheid bij de ontvangst in de koffiekamer.

Meer dan 100 belangstellenden waren aanwezig, onder wie Zijn Exc. de Ambassadeur van de Republiek van Zuid-Afrika. Ook vele Afrikaners, die voor studie in het oude stamland vertoefden.

Een uitstekend koor van leerlingen van de Chr. Kweekschool ‘Rehoboth’ onder leiding van de heer H. Kwakkel, gaf zijn medewerking.

De zang werd gevolgd door Schriftlezing in het Afrikaans.

De heer Braak, voorzitter van de ‘Stichting Paul Kruger Gedenkteken’, tevens bestuurslid van het Algemeen Nederlands Verbond, afdeling Utrecht, hield een ‘Inleiding’. Daar wil ik enige gedeelten uit overnemen:

‘De bravour, waarmee in Zuid-Afrika de moeilijke problemen worden aangevat, dwingt respect af. Het symbool hiervan zien wij in Paul Kruger, die nog altijd een weergaloze populariteit geniet. Toen speelde hij een eerste rol op het wereldtoneel. Hij was een groot staatsman, al beweerden velen, toen en nu, dat Paul Kruger door zijn streng Calvinisme, zeer bekrompen was en slechts de leiding erkende, die hij uit zijn Statenbijbel putte. Maar als adviseur had hij gekozen de vrijzinnige dr. Leyds, als lijfarts de katholieke dr. Heymans. En zowel blank als zwart stond hij persoonlijk te woord op zijn ochtend-spreekuren.

Moed en wijs beleid zijn de kwaliteiten, die wij toewensen aan ieder, die met Zuid-Afrika en zijn problemen te maken heeft. En daarbij behoort de onontbeerlijke wetenschap, dat men in Afrika leeft in een sfeer, die men hier niet kent Laat ik eindigen met een recente uitspraak van een Engelsman van hoge rang, die Zuid-Afrika bezocht: Wij falen als critici, omdat wij niet genoeg van Uw land afweten. Na hetgeen wij gezien hebben, is het waarschijnlijker, dat wij U als vrienden en niet als critici kunnen beinvloeden’. Een zeer interessante causerie van prof. Jhr. dr. P.J. van Winter over het onderwerp ‘Willem de Zwijger en Paul Kruger’ volgde. Hierop hopen we in een volgend nummer van ons blad terug te komen.

Daarna ging het gezelschap naar buiten om een krans te leggen bij het monument van Paul Kruger. Met het zingen van de beide volksliederen werd deze herdenking beëindigd.

Reisindrukken van drs. D.H. Hofmeijer

In ‘Elders’, uitgave van de Nederlandse Emigratiedienst, vervolgt drs. D.H. Hofmeijer zijn verslag over zijn reis door Zuid-Afrika, waar hij zeker met 250 Nederlanders en oud-Nederlanders sprak. Het is onvermijdelijk om tijdens zo'n reis, waarbij meer dan 5000 km per auto en zeker nog eens zoveel km per vliegtuig werden afgelegd, niet met de neus op het Bantoe-vraagstuk te worden gedrukt.

Laten wij en laat niemand uit het oog verliezen - zo schrijft hij - dat de problemen van Zuid-Afrika nog in een beginstadium verkeren en aanpassing en ontwikkeling, die nog nauwelijks te overzien zijn, mogelijk zijn. Voorts meent drs. Hofmeijer dat een grotere mate van bescheidenheid in be- en vooral in veroordeling velen beter zou passen dan de uitgesproken mening, die men er nu veelal op na houdt.

Bij de ontvangstcomité's in de verschillende steden werd hem overal de vraag gesteld: ‘Stuur ons toch meer Nederlanders’. De emigratiedienst zal gaarne helpen wat ze kan. Aanpassing van Nederlandse immigranten in Zuid-Afrika zal gemakkelijker verlopen dan in welk ander land, omdat de taal veel minder moeilijkheden oplevert.

Gelukkig zien velen reeds in dat zij bij emigratie naar Zuid-Afrika zich niet in een avontuur storten, dat bij voorbaat reeds tot mislukking is gedoemd. Stijging van de belangstelling voor emigratie naar Zuid-Afrika onder onze landgenoten is duidelijk merkbaar, ondanks de eenzijdige inlichtingen van pers en televisie.