Neerlandia. Jaargang 69

[p. 3]

[Een stuk Nederland in het hart van Frankrijk (vervolg)]

maar al spoedig met welwillendheid, die in grote waardering overging, deze komst en nederzetting van Nederlandse boeren gadegeslagen.

Zo publiceerde in 1955 de Fransman Jacques Mansuy een studie over de komst onzer landgenoten onder de titel: Une immigration de valeur: les Hollandais dans l'Yvonne.

Twee belangrijke en beslissende jaren, 1946 en 1949

In 1946 werd het kerkelijke leven, dat in de aanvang bestond uit zondagse bijeenkomsten op een boerderij, waarbij een predicatie werd gelezen, dus een zogenaamde leesdienst werd gehouden, naar reformatorische stijl in een kerk geïnstitueerd, terwijl men daarbij overging tot het beroepen van een predikant en wel van ds. H.J. Winter uit Antwerpen. Het kerkelijke leven is sindsdien zo uitgegroeid, dat men in 1957 overging tot het institueren van een tweede kerk en wel te Châtillon-Coligny in het departement Loiret, een stadje, dat in de 16de eeuw bekend stond als het ‘Mekka’ der reformatie en waar nu nog de ruïnes zijn van het Château van de Coligny, de stamvader van ons vorstenhuis. Men heeft daar in de jaren 1957-1960 eerst de kerkdiensten gehad op een boerderij, maar in 1960 werd een prachtig kerkje onder grote belangstelling ingewijd.

Intussen werd in diezelfde tijd de opbouw van het kerkelijk leven van een groep Nederlandse boeren in de Touraine, de tuin van Frankrijk, ter hand genomen. Ongeveer een 40 km ten zuiden van Tours, vlak bij de route N. 10 naar Poitiers, werd door de daar wonende Nederlandse boeren, met steun uit Nederland en de Wereldraad, een eigen kapel gebouwd en wel dicht bij het dorp Ste Cathérine de Fierbois, bekend in de Franse geschiedenis om het passeren van Jeanne d'Arc. Momenteel zijn er in Frankrijk een viertal plaatsen, waar iedere zondag Nederlandse kerkdiensten worden gehouden en wel te Parijs, Sens, Châtillon-Coligny en Ste Cathérine de Fierbois (Indre et Loire); in laatstgenoemde plaats afgewisseld door Franse diensten. Bovendien wordt nog op de eerste zondag van elke maand in Normandië op een boerderij een Nederlandse kerkdienst gehouden.

Een viertal Nederlandse predikanten, onder wie een hulpprediker, zijn in Frankrijk momenteel werkzaam.

In 40 jaar tijd, sinds twee jonge Zeeuwsvlaamse boerenzoons in 1925 naar Frankrijk trokken, een merkwaardige en voorspoedige ontwikkeling.

Het jaar 1949 en de opening van de school van Paron

Voor heel de Nederlandse kolonie in Frakrijk is het jaar 1949 van uitermate grote betekenis geweest. Toen werd nl. op 5 oktober onder grote belangstelling zowel van Franse als Nederlandse autoriteiten de protestans-christelijke school van Paron, die de naam draagt van Theodorus Beza (vriend en medewerker van Calvijn en eerste rector van de Universiteit van Genève) geopend.

Alles wat tot de toen reeds goed uitgegroeide en goed gefundeerde Nederlandse kolonie behoorde, was die dag op Paron samengestroomd.

Deze ‘école libre’, deze bizondere school op protestantschristelijke basis, is sindsdien de grote magneet geworden en gebleven van al de Nederlandse boerenkolonies van reformatorische overtuiging met als centra Sens, Châtillon-Coligny en de Touraine.

Met een grote en beschamende offervaardigheid bracht een toen nog betrekkelijk kleine groep mensen rondom Sens, ruim f 60.000, - bijeen om het Château de Paron met 6 ha grond, prachtig gelegen in de vallei van de Yvonne, te kopen.

Diezelfde groep mensen had ook reeds, sinds de instituering van de kerk, de lasten van het kerkelijke leven met een tractement voor een predikant, naar Nederlandse maatstaven, te dragen!

Men bracht de zware offers op en wist ook wat men deed in een land, waar het bijzonder onderwijs toen nog geen enkele subsidie van de Staat ontving. Sinds de wet Barangé uit 1951 ontvangt een école libre voor elk kind een kleinigheid, nl. een f 30, - per kind.

Van de werkelijke kosten is dit een druppel op een gloeiende plaat.

Toen het Château de Paron eenmaal gekocht was, stond men voor de noodzaak het geheel om te bouwen tot een internaat. Daarvoor was ook nog weer eens een bedrag van een f 60.000, - nodig. Er moest een directeur komen, een directrice-économe, monitrices voor de kinderen. Deze lasten waren te zwaar voor de kolonie zelve. Men deed een beroep op het oude vaderland, dat bijsprong. Er werd een kleine ton aan geld verzameld en de school kon starten. In Nederland werd een stichting in het leven geroepen: ‘Vrienden van Paron’, die thans ruim 5000 leden telt en jaarlijks ruim f 20.000, - aan steun biedt.

In de loop van de 15 jaar, heeft deze stichting de school met een paar honderd duizend gulden gesteund. Ondanks de zware offers, die de ouders moeten opbrengen - sommige ouders, die een paar kinderen op deze school hebben, betalen drie tot vierduizend gulden, terwijl zij de kinderen gratis en vlak bij huis op de ‘école laïque’ kunnen doen - bloeit de school.

Begonnen in 1949 met 25 leerlingen, had de school van Paron in de voorbije jaren gemiddeld een 70 leerlingen. Thans zijn er zelfs over de 90 leerlingen ingeschreven voor de nieuwe cursus, zodat er in de haast een paar nieuwe leslokalen bijgetimmerd moesten worden, hetgeen intussen is gebeurd.

Weer nieuwe kosten van f 55.000, -, die voor eigen rekening komen. Maar men onderneemt het en met steun uit Nederland komt het geld er altijd weer, al kost het veel moeite, zorg en inspanning.

[p. 4]

Het derde Lustrumfeest van 5 oktober 1964

Bij de opening van de school op 5 oktober 1949 werd meteen de afspraak gemaakt om iedere vijf jaar de stichting en opening van de school feestelijk te herdenken. Zo is het ook gebeurd.

Na de stichting en opening op 5 oktober 1959 hebben onze landgenoten tezamen met vele gasten en vrienden uit Nederland de hoogtijdagen van 5 oktober 1954, 1959 en 1964 gekend en met groot enthousiasme gevierd.

Nederland doet dan ook spontaan mee en de Stichting ‘Vrienden van Paron’ tracht bij elk lustrum voor ieder jaar, dat de school bestaat, als geschenk f 1.000, - mee te brengen. Dat is telkens gelukt en zo brachten wij op de 5de oktober van dit jaar een jubileumgift van f 15.000, - mee uit Nederland. Ja, wij kwamen onder het parool: voor 15 jaar Paron, f 15.000, - uit Nederland, enkele duizenden over het streefgetal heen. Het is bij elk lustrumfeest de gewoonte om des avonds aan de grote feestmaaltijd de opbrengst van de jubileumactie voor Paron bekend te maken. Deze keer zaten in een grote feesttent, daarvoor apart gehuurd en in elkaar gezet, een 350 gasten aan, waarvan een honderd uit Nederland. Er was een laaiend enthousiasme. Aan deze feestmaaltijd kon en mocht iedereen gratis deelnemen, rijk en arm, de goed geslaagde boer, maar ook de ‘kleine man met het confectiepakje an’, die daar in Frankrijk dagelijks moeizaam tobt en zwoegt om een bescheiden bestaan.

Alleen werd tijdens de maaltijd een ‘stille rondgang’ gehouden met een paar collecte zakjes. Ieder kon naar draagkracht daarin iets doen. De opbrengst, over de N.Fr. 3000, - was genoeg om de kosten van de grote feestmaaltijd te voldoen!

Op zondag 4 oktober was er tijdens de kerkdienst, door dezelfde groep mensen een f 5.000, - gecollecteerd voor de school. Wel een bewijs, hoezeer de school van Paron leeft in de harten van onze Nederlandse boeren.

Paron is uitgegroeid tot een magnetisch veld, dat onze Nederlandse boeren, verstrooid over vele departementen in Frankrijk, naar zich toe trekt.

De kinderen op Paron komen uit tal van departementen, uit Normandië, uit de Chevreuse, Yonne, Aube, Loiret, Indre et Loire enz.

Inrichting der school en de Fransen tegenover de school

De school van Paron is een lagere school met een cours complémentaire, te vergelijken met onze ulo-scholen. De leeftijd der kinderen is in doorsnee van 7-14 jaar. Het onderwijs - dat schrijft de Franse wet voor - is geheel in de Franse taal en het leerprogramma is eveneens wettelijk voorgeschreven en in overeenstemming met het lager onderwijs in Frankrijk.

Interessant is de vraag, hoe de Fransen de stichting van deze school, midden in hun eigen land, hebben opgenomen. Welnu, de aanvankelijke bevreemding en reserve is omgeslagen in waardering en respect. Zo zelfs, dat Franse ouders komen vragen of hun kinderen ook op deze school mogen. De laatste jaren zijn er dan ook geregeld een aantal Franse kinderen ingeschreven.

Paron, de Nederlandse taal en cultuur

Het bestaan van de school heeft al de jaren door aandacht geschonken aan de zo groot mogelijke bewaring en doorstroming van onze Nederlandse taal en cultuur. Zo is er op Paron een bibliotheek met Nederlandse boeken. De monitrices, die er werken, komen overwegend uit Nederland. Soms zijn er onderwijzeressen onder. Waar enigszins mogelijk, wordt er buiten het officiële lesrooster enkele uren Nederlandse taal gegeven. Ook van onze vaderlandse geschiedenis worden de belangrijkste feiten verhaald.

De huidige predikant te Sens geeft op Paron catechetisch onderwijs en doet dat tweetalig, waarbij hij in het Nederlands en Frans gedrukte stencils gebruikt. Op deze wijze probeert men de Nederlandse taal en cultuur levendig te houden en door te geven.

De voornaamste zorg is momenteel om de nog ontbrekende f 8.000, - voor de bouw van drie nieuwe leslokalen te vinden.

Zo werkt en leeft een stuk Nederland van reformatorische origine in het hart van Frankrijk. Het kan niet anders of alle leden van het Algemeen Nederlands Verbond zullen zich daarover verheugen. Iedere zondag worden midden in het hart van Frankrijk honderden mensen, waaronder jongens en meisjes en kinderen in zuiver Nederlands toegesproken vanuit de Bijbel. Wij kunnen zeggen ‘sans aucune outrecuidance’ sinds 40 jaar, toen de eerste kleine emigratie begon en sinds de 15 jaar van het bestaan van Paron:

Daar werd iets groots verricht!

Dank zij offervaardigheid, karaktervastheid en overtuiging van ‘alle man van Neerlands stam’.

Naschrift van de redactie

Wij ontvingen bovenstaand artikel van dr. N.J. Hommes, predikant te Rotterdam, voorzitter van de Stichting ‘Vrienden van Paron’. Onze lezers zullen zich herinneren, dat de voormalige administrateur van het A.N.V., de heer P. de Kat Angelino, in het juli/augustusnummer 1960 van ‘Neerlandia’ eveneens een uitvoerig artikel schreef over de school van Paron. Het Algemeen Nederlands Verbond helpt deze school met Nederlandse leesen leerboeken.

Zij, die de Stichting ‘Vrienden van Paron’, welke het in het Nederlands gestelde maandblad ‘Lettres de Paron’ uitgeeft, willen steunen, kunnen dit doen door een bijdrage te storten op het gironummer 555800 van de Stichting te Rotterdam.