Neerlandia. Jaargang 68

Uit de tijdschriften

‘Een pleidooi voor culturele autonomie in Vlaanderen en Friesland’, De Nieuwe Stem, Maandblad voor cultuur en politiek, september 1964 (Laverman N.V., Drachten; S.M. Ontwikkeling, Antwerpen).

De redactie van De Nieuwe Stem, die onlangs met enkele Vlamingen werd uitgebereid (o.w. onze mederedacteur, de heer A.J. Vermeersch), zodat er thans 6 Noord- en 4 Zuid-Nederlanders in zetelen, heeft de goede gedachte gehad een speciaal nummer te wijden aan de Vlaamse en de Friese kwestie, onder de titel ‘een pleidooi voor culturele autonomie in Vlaanderen en Friesland’.

Hoewel Vlaanderen en Friesland ongelijksoortige grootheden zijn, laat het zich toch heel goed verdedigen om artikelen over beider problemen te zamen te brengen, omdat, zoals dr. O. Noordenbos in zijn inleidend woord schrijft, in Nederland voor beide te weinig belangstelling bestaat (veel meer overeenkomst is er feitelijk niet).

We hebben met belangstelling diverse bijdragen gelezen. Leo Picard verdedigt zijn bekende stelling, dat de overwinning van de democratisch-sociale krachten automatisch de Vlaamse kwestie zal oplossen (‘taal en nationaliteit in België’); A.J. Vermeersch schrijft over een onderwerp (‘de Vlaming en zijn zelfportret’), dat door zijn artikel in Neerlandia van juli/aug. '63 (‘over Vlaamse cultuur’) aan onze lezers al min of meer bekend zal zijn - 't mooiste in zijn stuk is trouwens een aanhaling van bijna een bladzijde lang van een artikel van pater Deblaere in ‘De Belleman’ -; Herman Wouters behandelt het vraagstuk van de culturele autonomie.

Van de bijdragen over Friesland hebben alleen de drie van Fedde Schurer, L.H. Bouma en Kr. Boelens over resp. ‘Taalverhoudingen en letterkundige kansen in Friesland’, ‘Images van Friesland’ en de kwestie van het Friese onderwijs, ‘Eén school, twee voertalen’, met het thema van dit nummer iets uit te staan.

Dit nummer is een zeer lezenswaardig geheel en we raden onze lezers aan er kennis van te nemen.

W.

‘Benelux 1944-1964’, speciaal nummer van Kleio, Orgaan van de Vereniging van Geschiedenisleraren in Nederland (Van Goor Zonen, postbus 290, Den Haag).

Ter herdenking van 20 jaar Beneluxsamenwerking werd dit nummer uitgegeven, samengesteld door het secretariaat van het Comité Benelux, Den Haag.

Men vindt hierin een goede schets van de ontwikkeling van Benelux en van de problemen, waarvoor de Benelux-integratie nu staat, en voorts een uitgebreide literatuurbespreking van wat in binnenen buitenland over Benelux gepubliceerd is. Een nuttige uitgave.

W.

Circuit, 1964, nr. 6.

Circuit, het kwartaalblad, uitgegeven door de Ned. Emigratiedienst te Den Haag, als een schakel tussen alle vrienden van Nederland over de gehele wereld, opent met een kort artikel gewijd aan het bezoek van Z. Exc. minister Veldkamp (Sociale Zaken en Volksgezondheid) aan de voorjaarsbijeenkomst van de ICEM. Een foto van de minister, gezeten naast de directeur, mr. dr. B.W. Haverman, siert dit artikel. De belangrijkste gedeelten uit de bij die gelegenheid door minister Veldkamp gehouden toespraak, zijn daarbij gepubliceerd.

H. George Franks schenkt aandacht aan het Holland Festival, waarna een bijdrage volgt over de werking van het Hollands Waterschap, een onderwerp waarvoor ongetwijfeld allerwegen ruime belangstelling bestaat. Dijken, dammen pompstations, polders die thans profiteren van de nieuwste technieken bij de bemaling, worden uitvoerig besproken.

De heer Franks wijdt een tweede artikel aan het Vredespaleis, verlucht met prachtige foto's. Tot slot een korte bijdrage over de jaarlijkse vierdaagse in Nijmegen, waaraan zoveel buitenlanders in steeds grotere aantallen deelnemen.

Benelux-nieuws, juli-augustusnummer 1964.

Opgenomen werd de rede van Z. Exc. mr. V.G.M. Marijnen, op het 18e Economisch Benelux Congres, begin juni te Rotterdam gehouden, onder de titel: ‘Voor een open E.E.G.’.

De Nederlandse minister-president kwam aan het slot van zijn rede tot de volgende desiderata:

Samenhang tussen alle westelijke landen dient gehandhaafd en verstevigd te worden; geen handelspolitieke maatregelen, die repercussies zouden kunnen hebben op de bereidheid bij andere Navo-landen de samenwerking in Navo-verband voort te zetten.

In de E.E.G. zal met kracht dienen te worden gestreefd naar een versterking van de gemeenschap, dus consolidatie en begrip voor gerechtvaardigde verlangens van andere landen.

Een constructief beleid tegenover de ontwikkelingslanden tegenover wie een solidariteit dient te worden getoond met het zicht op de mogelijkheid, dat die landen in de toekomst tot onze machtigste vrienden zullen behoren.

Op blz. 23 publiceert Benelux de stellingen, behorende bij de inleiding van drs. M.C. Verburg, directeur van het economisch technologisch Instituut voor Zeeland.

Drs. Verburg noemt in die stellingen de belangrijkste ontwikkelingsassen, het netwerk van verbindingen zonder welke middelen Benelux en de grote steden van Nederland, België en Noord-Frankrijk niet zijn te herscheppen tot de gedecentraliseerde ‘megalopolis’ voor de Gemeenschappelijke Markt.

Uit een kort verslag over de plechtige zitting van de Raadgevende Interparlementaire Beneluxraad, op 30 mei gehouden in de gothische zaal van het stadhuis te Brugge, nemen wij de suggestie over van de heer M. Willems voor versterking van de culturele banden tussen Wallonië en Nederland, als onderdeel van de culturele samenwerking tussen Nederland en België.

BAND, zelfstandig veertiendaags blad voor en van de Vlamingen in Wallonië, 5de jaargang - 5 september 1964 - nr. 14.

Band brengt het bericht, dat met ingang van 1 oktober a.s. in de televisieuitzendingen van de R.T.B. elke dinsdag om 18.30 uur een Nederlandse taalles van 15 minuten zal worden gegeven.

Dit zijn dus Nederlandse taallessen in de Franstalige Televisie.

Het blad is er zeker van dat niet alleen de Vlamingen in Wallonië maar ook Walen geregeld deze lessen zullen volgen.

Band kan met trots erop wijzen, dat het steeds op de bres heeft gestaan voor het geven van deze lessen in de televisieuitzendingen.

Berichten van de Stichting Lodewijk de Raet, 12e Jg. nr. 68, juni-aug. 1964.

De activiteiten over het eerste halfjaar-1964 worden in dit nummer gepubliceerd. De cijfers over de jaren 1963 en 1964 naast elkaar gesteld geven het volgende beeld: Aantal cursussen 1963 (11) in 1964 (13), weekeinden en studiedagen 40

[p. 170]

naast 56, reizen in 1963 en 1964 2 en aantal cursusdagen resp. 147 en 181.

Het presidium, ten zeerste bekommerd over de financiële problemen, waarvoor het zich ziet gesteld, doet een dringend beroep op alle leden de financiële positie van de Stichting te versterken, wil haar karakter van pluralistische particuliere onderneming blijven bewaard.

Ons Erfdeel, 8ste jg. nummer 1.

De heer Jozef Deleu, hoofdredacteur van ‘Ons Erfdeel’ vraagt bij het begin van deze nieuwe jaargang onze bijzondere aandacht voor onze taak als Nederlandssprekenden.

Het nummer gaat verder met een artikel over het Nederlands Onderwijs in Tsjecho-Slovakije, een bijdrage in de geest van de serie artikelen, die in de loop van de afgelopen twee jaren in Neerlandia werden gepubliceerd over het Nederlands onderwijs aan de universiteit van o.a. Napels, Heidelberg, Londen, Grand Rapids, Zuid-Afrika.

De heer André Demedts, die een vaste rubriek ‘In de Band’ verzorgt, zou gaarne zien, dat Nederlandse en Vlaamse steden eens overwogen in contact te treden met een stad in Frans-Vlaanderen, bv. Hazebroek, dat zich de hoofdstad van landelijk Vlaanderen noemt, waar, na de oorlog, de eerste cursus Nederlands tot stand kwam, en waar het carillon op Koninginnedag Nederlandse volksliederen speelt.

De heer Demedts noemt verschillende mogelijkheden op, die door een verbroedering van Nederlandse en Frans-Vlaamse steden (hij denkt ook aan Belle, Kassel en Sint Winoksbergen) zouden kunnen worden verwezenlijkt.

Voorts maken wij melding van een belangwekkend artikel van de hand van de heer G. Sinnema te Leeuwarden over ‘Het onderwijs in de Friese taal in de Nederlandse provincie Friesland’.^*)

Het ruim 130 bladzijden tellende kwartaalblad bevat voorts vervolg XXI in de serie Taalstrijd en Vlaamse Beweging in Frans-Vlaanderen, een artikel van Luc Verbeke over de dichter Herman Gorter (door prof. dr. Garmt Stuiveling), hedendaagse architectuur in Vlaanderen, de Schilderkunst in Frans-Vlaanderen, de schilder Sam de Vriendt (enige jaren geleden ook in Neerlandia besproken), de stad Hondschote in Frans-Vlaanderen en de altijd interessante Culturele Kroniek.

d.K.A.

*) Zie ook: ‘De Friese Beweging’ door Dr. W. Kok (Neerlandia 1962, nr. 6, blz. 102 e.v.v.)

‘Waalse standpunten’ in: Le Bulletin du Grand Liège, juin 1964.

Het juninummer van het toonaangevende Luikse blad, Le Bulletin du Grand Liège (Publication bimestrielle; adres: 16 place du Vingt-août, Luik) is voor het grootste deel gewijd aan, of beter gezegd, tegen Benelux.

Het Comité Exécutif du Grand Liège bepaalt in een hoofdartikel zijn standpunt, vervolgens is er de redevoering in opgenomen, die de heer P. Clerdent, gouverneur van de provincie Luik, gehouden heeft op het 18de Economische Beneluxcongres in Rotterdam, en tenslotte een tweetal beschouwingen over de evolutie van Benelux. Wie kennis wil nemen van de toonaangevende Luikerwaalse opinie, moet dit nummer beslist lezen. Hieronder volgen enkele citaten uit het hoofdartikel:

‘C'est l'aspiration de Benelux à jouer un rôl en tant qu'entité politique sur la scène-européenne qui constitue une de nos raison de craindre la submersion finale de la Wallonie. C'est l'extension de Benelux aux douaines de la culture qui aggrave le désequilibre numérique et l'infériorité des Wallons dans l'Etat belge.

Le Congrès néerlandais d'Anvers, en novembre dernier, qui se présentait comme l'émanation de 17 millions d'habitants des Pays-Bas, de la Belgique et de la France, et où M. Julien Kuypers représenta le neerlandais comme la langue parlée par deux Etats de l'Europe, ce Congrés n'a évidemment rien à voir avec Benelux; mais on ne peut contester que l'argument ainsi plaidé en faveur du néerlandais par l'éminent ministre plénipotentiaire ne fût parfaitement conforme à la doctrine de “responsabilité commune des Gouvernements néerlandais et belge à l'égard de la culture néerlandaise”, affirmée par Benelux et confirmée par M. Fayat...

Et le plus nous n'avons pas le droit d'abandonner la partie, et de laisser Benelux aux mains de ceux qui voudraient en faire un bloc politique, servant ainsi la néerlandisation totale de la Belgique et constituant sur le continent, disons les choses comme elles sont, une puissante tête de pont constamment opposée à la politique de la France.’

Tenslotte wordt de klacht geuit, dat slechts zeven op de 49 leden van de Beneluxraad Walen zijn.

Welnu dit is ,dunkt ons, als we de tien afgevaardigden van Luxemburg, dat zwaar overgerepresenteerd is, buiten beschouwing laten, meer dan in overeenstemming met de bevolkingsverhouding:

3 miljoen Walen tegen 17 miljoen Nederlandstaligen, dat wil zeggen, dat de Walen op de 39 Nederlanders en Belgen zeker één man te veel hebben. In feite hebben ze, om precies te zijn, maar recht op 5¾ man. Niet, dat wij een zetelaanpassing in de Beneluxraad zouden bepleiten.

W.