Neerlandia. Jaargang 68

IJzerbedevaart-Vlaams Eenheidsfront?

Het zonnige weder en het feit dat het silhouet van de nieuwe IJzertoren thans volledig àf is, zorgden er voor dat 40.000 geestdriftige Vlamingen op 23 augustus de IJzervlakte te Diksmuide vulden.

Zoals vorige jaren lag ook dit maal de wezenlijke kern van de IJzerbedevaart in de toespraak van prof. dr. Fransen, voorzitter van het IJzerbedevaartkomitee.

Rede Prof. Fransen

Prof. Fransen deed een oproep, opdat de Vlamingen een eenheidsfront zouden vormen om een praktische werking tijdens de komende maanden te vergemakkelijken. Vooral de hangende kwestie van de grondwetsherziening is inderdaad zo uiterst belangrijk, dat alle Vlamingen - tot welke partij zij ook mogen behoren - hun onderling wantrouwen moeten ter zijde stellen om zo rustig en effektief mogelijk te kunnen samenwerken. ‘IJdel getheoretiseer moeten wij daarbij vermijden’, aldus prof. Fransen. ‘Niemand van ons heeft het op de Belgische staat gemunt, noch op zijn internationaal statuut en onafhankelijkheid, noch op zijn ekonomische eenheid. Ook de federalisten zijn realist genoeg om medewerking te verlenen aan elke maatregel in de richting van een grotere reële autonomie van onze twee volksdelen.’

Dat een Vlaams eenheidsfront rond dit probleem van een reële autonomie hoogst nodig is, werd door de spreker geïllustreerd door het feit dat de officiële besprekingen rond de grondwetsherziening zich tot op heden nog steeds beperken tot een aanslepend debat over de bescherming van de Walen tegen het denkbeeldig gevaar van de minorizatie. Uit dien hoofde verwerpen de Walen elke zetelaanpassing, zo deze niet terzelfdertijd gecompenseerd wordt door een of ander grondwettelijk systeem dat het politiek overwicht der Waalse minderheid in België blijft bestendigen. Prof. Fransen verwerpt dan ook terecht elke grondwet, die een grendel zou betekenen voor de normale demokratische ontplooiing van Vlaanderen.

Commentaar

Bovenvermelde ideeën uit de toespraak van prof. Fransen zijn gematigd en men kan ze zelfs ‘patriottisch’ noemen, aangezien zij de gezondmaking van de Belgische staatsstruktuur beogen. De reacties in de Nederlandstalige pers waren dan ook voor het merendeel gunstig. Alle Vlaams-katholieke kranten sloten zich aan bij de oproep van het IJzerbedevaartkomitee. Zelfs de kranten, die normaal alles verwerpen wat zweemt naar federalisme, verheugen zich bijna unaniem over een mogelijke frontvorming, een eendrachtige strijd voor onmiddellijk bereikbare realisaties, zoals de zetelaanpassing, streven naar autonomie e.d. Men verheugt zich in het bijzonder over het respekteren van de Belgische staat, het weze dan mits strukturele hervormingen. Tot zo ver reacties in de Vlaams-katholieke pers.

De liberale kranten, geregisseerd van uit haar unitaristische Brusselse bureaus, verketteren natuurlijk de IJzerbedevaart in haar geheel. Zij worden hierbij geholpen door de katholieke Franstalige pers onder de leiding van La Libre Belgique. De socialistische kommentaar is eerder aan de merkwaardige kant. La Wallonie, die in Wallonië zelf streeft naar federalisme, vindt prof. Fransen een gevaarlijk extremist en zelfs het woordje ‘geestesziek’ wordt de waardige professor voor de voeten geworpen! De Vlaamse socialistische ‘Volksgazet’ snelt haar Waalse partijgenoten te hulp en scheldt het IJzerbedevaartkomitee eveneens voor gevaarlijk en extremistisch. De Vlaamse socialisten zullen dus wel niet aan een Vlaams eenheidsfront medewerken, enerzijds omdat de unitaire B.S.P. vooral haar zwaartepunt in Wallonië heeft en anderzijds omdat zij geen enkel Vlaams probleem wenst op te lossen. De socialisten menen dat elk niet-opgelost Vlaams probleem een propagandapunt blijft voor de Volksunie en derhalve een kiezersverlies betekent voor de C.V.P.

Het is blijkbaar nog niet tot de Vlaamse socialisten doorgedrongen, dat ook de

[p. 146]

Vervolg van pag. 145

Volksunie meer en meer aandacht besteedt aan de ekonomische en sociale toestanden in Vlaanderen en dat ook wel eens Vlaamse socialisten de B.S.P. zouden kunnen verlaten wegens haar obstenate onvlaamse houding.

De reacties van de Volksuniemensen op de oproep van prof. Fransen tot de vorming van een Vlaams eenheidsfront zijn tweeërlei. Enerzijds houdt de Volksunie, zoals elke oppositiepartij, van radikale en extreme formuleringen en zij betreurt dan ook enigszins de afwezigheid hiervan in de rede van prof. Fransen. Maar anderzijds verheugt de Volksunie zich, omdat veel doelstellingen van het IJzerbedevaartkomitee ook op haar programma een eerste plaats innemen.

Afgezien van de traditionele anti-Vlaamse groepen, mag men zeggen dat de laatste IJzerbedevaart de ogen van heel wat gematigde mensen heeft geopend. Zij hebben geconstateerd, dat deze jaarlijkse plechtigheid niet zo onvaderlands is als men vroeger in vele kranten liet geloven. Zelfs het officiële persagentschap Belga sprak van ‘une manifestation patriotique’......

Men moet zich afvragen of de oproep tot het vormen van een eenheidsfront geen dode letter zal blijven. Zullen de Vlaamse socialisten en liberalen volharden in hun negatieve houding? En zal de Vlaamse C.V.P. moedig genoeg zijn en de Volksunie soepel genoeg om eventueel samen te werken waar de Vlaamse belangen zulks vereisen? De Vlaamse mensen kijken dan ook vol belangstelling uit naar wat er gebeuren zal tijdens (en nà!) het congres van de Vlaamse C.V.P.-vleugel op 26 september.

J.S.