Neerlandia. Jaargang 68

[p. 126]

Kroniek

Noord-Zuid

De Schelde-Rijnverbinding

Reeds enkele keren gaf Neerlandia uitvoerige beschouwingen over de plannen en de betekenis van de nieuwe Schelde-Rijnverbinding, die van zoveel belang is voor de verbetering van de vaarweg tussen Noord en Zuid, waarover in de loop der jaren zoveel pennen en tongen in beweging waren.

In ‘Benelux’ van mei 1964 troffen we enige gegevens aan over dit enorme plan, dat in 8 à 9 jaren zal worden uitgevoerd, en 3,64 miljard B.F. gaat kosten, waarvan 92% voor rekening van België.

Het tracé van deze vaarweg gaat uit van een kanaal, dat op de bodem 90 meter en aan het wateroppervlak 124 meter breed zal zijn met een diepte van 5 meter bij het beginpunt Antwerpen.

In de Oosterschelde wordt een kanaal uitgebaggerd met een bodembreedte van 150 en een breedte aan het oppervlak van 248 meter en een diepte van minimum 7 meter. Ten westen van dit kanaal wordt een leidam gelegd met een kruinhoogte van 4,4 m, die als bescherming moet dienen tegen de harde westenwind.

De Eendracht zal worden uitgediept tot 6 m en worden verbreed tot 90 m. Niet minder dan 8 bruggen met een doorvaartwijdte van 110 m en een doorvaarthoogte van 9,1 m zullen in Nederland en België de vaarweg overspannen. Daarnaast komen nog 5 vaste bruggen met een breedte van 17 meter.

Over het sluizencomplex van de Oosterschelde komt een spoorbrug met dubbel spoor, hoogte 9,10 m. De verkeersbrug op dat punt zal bestaan uit een autoweg, nl. twee rijbanen van 7,25 m, een weg voor langzaam verkeer van 5 m en twee voetpaden van 1,50 m. Als bijwerkzaamheden dienen nog te worden vermeld de verhoging van de waterkeringen in beide landen, de verlichting en het plaatsen van seinen en bakens langs de vaarroute, de waterhuishouding, enz.

Ondertussen is er van Waalse zijde (Luik) oppositie tegen het verdrag gerezen, maar voor aanvaarding van dit verdrag door het Parlement wordt toch gerekend op een ruime meerderheid.

Week-end van de jong Nederlandse literaire dagen St. Martens-Latem, 11 en 12 juli

Niettegenstaande het slechte weder groeiden de 7de Literaire Dagen uit tot een entoesiast en interessant kontakt tussen de jongeren van Noord en Zuid. Een bus uit Nederland met 60 deelnemers en dubbel zoveel Vlamingen namen er aan deel.

Het week-end startte met de opening van een gekombineerde tentoonstelling in het Gemeentehuis van St. Martens-Latem. De Gentse kunstcriticus John Bultinck sprak het openingswoord voor ‘Jonge schilders uit Noord en Zuid’, terwijl Willem Enzinck de tentoongestelde ‘Nederlandse boeken in vertaling’ kommentarieerde.

De heer Waelput, voorzitter van het inrichtend komitee, sprak tevens een algemeen welkomstwoord uit en onderlijnde het algemeen opzet van deze literaire dagen, nl. de kulturele integratie tussen Noord en Zuid stimuleren dankzij een intensieve jongerenwerking. In die zin werd dit jaar trouwens het Jong-Nederlands Literair Tijdschrift opgericht, dat reeds aan zijn derde nummer toe is.

Zaterdag werd tevens een debat ingericht over ‘Noord-Zuid-integratie in het literatuuronderricht’. Onder voorzitterschap van Lic. J. Soenen vormden de heren Jan Bomans en Adriaan Maes het debatpaneel voor het Noorden, en M. Thijs en F. Van den Hende voor het Zuiden. Ook het publiek debatteerde ijverig mee, en uiteindelijk kwam men o.m. tot het besluit dat vooral het onderwijs in het Noorden te weinig aandacht besteedt aan schrijvers uit Vlaanderen, enkele blikvangers, zoals Gezelle en H. Claus, niet te na gesproken.

Als oorzaken van deze stiefmoederlijke behandeling van de Zuid-Nederlandse letterkunde in het Noord-Nederlands M.O.-onderwijs werden o.m. besproken een zeker Hollands superioriteitsgevoel t.o.v. vele Vlaamse auteurs, die men dan als folkloristische eigenaardigheid beschouwt. Ook godsdienstige verschillen vormen soms een hinderpaal tot appreciatie. Ook meende men dat de Zuid-Nederlandse letterkunde, althans vóór de Tweede Wereldoorlog, een reële achterstand had. Ook de uitgeverijen werden als zondebok beschouwd, in die zin dat ze angstvallig de staatsgrenzen respekteren en dat ze Noord- en Zuid-Nederland als twee verschillende afzetgebieden bekijken.

Met het materiaal van dit vruchtbaar debat zal een artikel worden opgesteld en gepubliceerd in het Jong-Nederlands Literair Tijdschrift.

Het zondagprogramma werd eveneens goed gevuld. 's Voormiddags gaf Wim Zaal een overzicht van de literaire produktie 1964 in Nederland, waarbij hij opmerkte dat de moderne poëzie wel erg onder snobisme en mode-verschijnselen gebukt gaat, wat de duurzaamheid van dergelijke poëzie laat betwijfelen.

's Namiddags werden, in het kader van een klein-kunst-namiddag, de literaire prijzen toegekend. De poëzieprijs voor debutanten, waarvoor niet minder dan 472 gedichten werden ingezonden, werd verdeeld onder F. Van Doorne (Gentbrugge), P. Verpoort (Assebroek) en Noud Bles (Breda). Als beste bundel werd ‘Apolloon’ bekroond van Piet Bracke (St. Niklaas) en de prijs voor het kortverhaal ging naar F. Kuypers (Eindhoven). H. Claeys (Brussel) werd uitgeroepen als laureaat van de speciale poëzieprijs van de gemeente St.-Maartens-Latem.

Waren de literaire prijzen netjes verdeeld tussen jongeren uit Noord en Zuid, ook de klein-kunst-namiddag werd gestoffeerd door chansonniers zowel uit Nederland als Vlaanderen. De soms èrg ondeugende Ronnie Potsdammer en de bitter-gevoelige Peter Blanker waren overgewaaid respektievelijk uit Amsterdam en Rotterdam, terwijl de guitige Sacha Dénisant bewees dat ook een Nederlandse artieste werkelijk sprankelend kan zijn. Vlaanderen werd vertegenwoordigd door de poëtische Hugo Raspoet en de fijn-kolderende Kor van der Goten.

Aldus eindigde dit literaire week-end op schitterende wijze en met een bomvolle zaal. Het elk jaar toenemende aantal deelnemers staat er borg voor, dat niet alleen de ouderen maar ook de jongeren overtuigd zijn van de noodzaak van de kulturele integratie tussen Noord en Zuid.

J.S.

Vlaamse week te Kampen

Op initiatief van een te Brussel wonend Nederlandse journalist en een financiële expert, de heren Cor Dommelshuizen en J. Blok, zal vermoedelijk in mei 1965 te Kampen in Overijssel een ‘Vlaamse Culturele Week’ worden georganiseerd.

De medewerking zowel van de autoriteiten te Kampen als van het Vlaamse bedrijfsleven is zo hoopvol dat de initiatiefnemers zich tot de vijf Vlaamse ‘dak’-organisaties (de Economische Raad voor Vlaanderen, de Kultuurraad voor Vlaanderen, het Vlaams Economisch Verbond, de Stichting L. de Raet en de Vlaamse Toeristenbond) hebben gericht om gezamenlijk een ‘Comité Vlaamse Weken Buitenland’ te stichten.

Het programma zal zo worden georiënteerd dat alle inwoners van Kampen een week lang op een feestelijke wijze met een aantal aspecten van het culturele leven in Vlaanderen worden in contact gebracht. Benevens een aantal culturele activiteiten (w.o. een toneelopvoering in een fabriekshal tijdens de middagpauze, een film-, voordracht- en muziekavond) worden plannen gemaakt voor een optocht van Vlaamse ‘Reuzen’, het versieren van etalages en lesuren over Vlaanderen in de

[p. 127]

Kampense scholen en allerlei culturele en industriële tentoonstellingen. De initiatiefnemers wensen dus meer accent op het leerrijke en doordringende contact dan het louter toeristische te leggen, in de hoop dat blijvende contacten uit deze ontmoeting zouden groeien. Dit initiatief is een experiment in dit genre, waar wij met grote belangstelling naar uitzien.

Antwerpen-Bergen-op-Zoom-Breda een route

Er is een vouwblad verschenen onder de titel ‘Voor buren geen grenzen’. Hierin wordt een route beschreven, die bij uitstek geschikt is voor dagrecreatie en weekeindtoerisme. Deze route heeft een totale lengte van ongeveer 180 km en is afgestemd zowel op auto's, scooters, bromfietsen als op fietsen.

Het openstellen van deze aantrekkelijke route is tot stand gekomen op initiatief van de gezamenlijke VVV's in Antwerpen, Bergen-op-Zoom en Breda, bij welke VVV-kantoren ook het vouwblad te verkrijgen is.

Uitwisseling van toneelgezelschappen

Verscheidene Nederlandse toneelgezelschappen zijn in het afgelopen seizoen in het buitenland opgetreden, voornamelijk in België. Zo bracht het Nieuw Rotterdams Toneel te Antwerpen ‘Julius Caesar’ voor het voetlicht, terwijl de Nederlandse Comedie ‘De schuchtere aan het Hof’ en ‘De dans van de reiger’ ten tonele bracht. De Haagse Comedie speelde, ook te Antwerpen, het toneelstuk ‘Reiziger zonder bagage’. Door andere toneelgezelschappen werden voorstellingen gegeven in Brussel, Gent, Brugge, Oostende en Deurne.

Omgekeerd hebben verschillende Belgische toneelgezelschappen Nederland bezocht, o.m. het Nationaal Toneel van België (Eindhoven, Maastricht, Rotterdam) - het toneelgezelschap van de Kon. Vlaamse Schouwburg (Amsterdam, Haarlem, Nijmegen, Maastricht) - het Nederlands Kamertoneel uit Antwerpen (Eindhoven, Groningen) - Le Rideau de Bruxelles (Rotterdam) en door het Reizend Volkstheater uit Antwerpen werden in verschillende kleinere plaatsen in Nederland voorstellingen gegeven.

Nederland en Belgie in een gemeenschappelijk semafoonnet

Tussen de Belgische R.T.T. en de Nederlandse P.T.T. is in principe overeenstemming bereikt over een gemeenschappelijk semafoonnet. Dit net omvat een draadloos gecodeerd oproepsysteem via het gewone telefoonnet en een daarop aansluitend radiozendnet.

In Nederland, waar met dit communicatiemiddel in de loop van september begonnen wordt (België zal enige tijd later volgen), bestaat hiervoor een zeer grote belangstelling. Het totaal vermogen van dit gemeenschappelijk net bedraagt 100.000 aansluitingen en het abonnement hierop bedraagt in Nederland f 42, - per maand. In Nederland zullen de signalen worden uitgezonden over de zenders te Lopik en Smilde, terwijl in België gedacht wordt aan een opstelling van zenders te Dendermonde bij Aalst en op de Baraque de Fraiture in de Ardennen.

De oproepen, zowel voor de Nederlandse als voor de Belgische aangeslotenen zullen te gelegener tijd van uit de districtscentrale van de P.T.T. te Den Haag worden geregeld.

Radio en televisie

Mevrouw Liana Bruylants te Antwerpen ontving de tweede prijs (voor het uitreiken van een eerste prijs vond de jury geen aanleiding) voor haar luisterspel: ‘De vreemde aanbidding’. De derde prijs in de in 1963 door de Belgische Radio en Televisie en de Nederlandse Radio Unie georganiseerde wedstrijd ging naar de heer Hendrik A. Sparreboom te Den Haag voor het spel: ‘Zielen op drift’. De tweede prijs bedraagt f 1250, - en de derde f 750, -.

De jury bestond uit: mevr. Emmy van Lokhorst, mevr. C.v.d. Bosch-Mulder en de heren Marcel Coole, Jos de Haes, Jan van Herpen, Ary van Nierop en Frans Roggen.

Voor 1964 is een nieuwe wedstrijd voor televisiespelen uitgeschreven. Er zijn drie prijzen (f 3570, - of BF 50.000, f 2140, - of BF 30.000 en f 1428, - of BF 20.000) en vijf aanmoedigingspremies voor uitgetrokken, elk ten bedrage van f 250, - of BF 3500. Doel van de wedstrijd is het bevorderen van het schrijven van TV-spelen als genre in de Nederlandse taal.

(O.K.W. Mededelingen 25/26)

Nederlandse en Vlaamse kleinkunstenaars overschrijden de grenzen

Ter gelegenheid van de herdenking van de Gulden Sporenslag te Kortrijk traden de ‘prominenten’ van de Nederlandse kleinkunst: Sacha Denissant, J.W. ten Broeke, Jan de Cler, Jules de Corte, Gerard Cox en Marinus Otto op.

De avond van het Nederlandse chanson werd een groot succes. Het tweede gedeelte van de feestavond werd gevuld door Godfried Bomans, die uit eigen werk voorlas.

In het V.P.R.O.-radio-programma ‘Ronduit’, is aan de Vlaming Miel Cools een belangrijke rol toebedeeld.

Peter Flik heeft in Nederland en Miel Cools in Vlaanderen een aantal gesprekken gevoerd met jongeren, die gevraagd werd ronduit hun mening te zeggen over het leger, de liefde, kinderen, het oud worden, de dood. Uit meer dan 380 antwoorden werd één uur radio gedistilleerd. Cools heeft de laatste tijd reeds herhaaldelijk gezongen in Tilburg, Bilthoven, Eindhoven enz.

Nederlanders zoeken onderdak over de zuidergrens

Een op 7 juli vertoonde K.R.O. televisiedocumentaire, waaraan in ko-productie met de Vlaamse televisie werd medegewerkt door Ivo Berg en Lieven Gijpen schonk bijzondere aandacht aan de Nederlandse woningnood, een probleem dat Zuid-Nederland niet kent, en aan de steeds toenemende exodus van Noord-Nederlanders naar plaatsen even over de grens, waar aan hun verlangen naar een goede - zij het misschien wat prijziger - woning kan worden voldaan.

In deze onder de titel ‘Over de streep’ gegeven documentaire wordt er op gewezen - aldus ‘De Standaard’ - hoe vele Nederlanders o.a. trekken naar de Kempense plaatsen: Lommel, Achel, Hasselt, Geel en Genk, waar zich zelfs Eindhovense industrieën vestigen. Er kan gesproken worden van een ware uittocht van Nederlanders uit Brabant en Limburg naar Vlaamse grensplaatsen. Er bestaan zelfs plannen een ‘Eindhovens park’ van zestig bungalows te bouwen ten zuiden van Valkenswaard, op Belgisch grondgebied. Dit bungalowpark is bestemd voor Nederlandse pendelaars, die geen behoorlijke woning in eigen land kunnen krijgen.

Groot-Kempische cultuurdagen in Hilvarenbeek

Op 18 en 19 juli 1964 zijn voor de achttiende maal de Groot-Kempische Cultuurdagen gehouden.

Onder een tropische hitte werd 's morgens de tentoonstelling ‘Cultuur en Natuur’ geopend. De heer J.P.M. Meuwese, burgemeester van Hilvarenbeek, verwelkomde een groot aantal genodigden in zijn raadhuis. De Vlaamse schrijver Emiel van Hemeldonck leidde de tentoonstelling in en mr. dr. C. Kortmann, commissaris der Koningin in de provincie Noord-Brabant, opende deze tentoonstelling over het verleden, het heden en de toekomst der Kempen. Deze prachtige tentoonstelling, waar o.a. foto's van Martin Coppes te zien waren, was ingericht door de Kon. Ned. Heidemaatschappij.

's Middags was het Parochiehuis stampvol toen prof. dr. E. Wildiers, hoogleraar te Leuven, sprak over Natuur en na hem prof. dr. ir. J.T.P. Bijhouwer, hoogleraar te Wageningen, over Cultuur.

[p. 128]

Tussen beide voordrachten in zong het Jongenskoor van Hilvarenbeek o.l.v. Jac. van Meel Nederlandse volksliederen, uitgebeeld door enige leden van het Scapinoballet. De ambassadeur van België, Z.Exc. F.X. baron van der Straten-Waillet, sloot de middagbijeenkomst met geestige woorden. Daarna puften honderden op de Vrijthof onder de klanken van het Beiaardconcert, gegeven door Peter Maassen, stadsbeiaardier van Breda.

Om half zeven, onder dreigende luchten, zat men gereed voor de gezamenlijke Brabantse koffietafel. Nauwelijks was deze afgelopen of hevige windstoten, bliksemflitsen, donderslagen en regen verstoorden het samenzijn; in allerijl vluchtte men in cafés, kerken en huizen: de Natuur had de Cultuur overwonnen.

Op bewonderenswaardige wijze wist de heer Meuwese de medewerkenden en de gasten te verzamelen. Om half 10 luisterde men in het Parochiehuis naar de Harmonie ‘Volt’ uit Tilburg en keek men naar ‘Moeke, er staat een vrijer aan de deur’, gedanst door het Scapinoballet met medewerking van het St.-Ceciliakoor uit Vosselaar bij Turnhout. Het wagenspel van Jan Naaijkens werd die avond niet op een wagen, maar op de planken gespeeld. Slechts een uurtje later dan was aangegeven liet de Kon. Harmonie ‘Concordia’ uit Hilvarenbeek o.l.v. Anne de Vries de taptoe horen. Daarna begaven velen zich naar de traditionele zitting van de Pickwickclub.

De volgende morgen was een groep getrouwen weer naar het Parochiehuis getogen voor een discussiebijeenkomst over Cultuur en Natuur. 's Middags werden de deelnemers rondgeleid over het landgoed ‘de Utrecht’ en werden in ‘De Bockenreyder’ literatuurprijzen uitgereikt aan Maria Rosseels (Luik), Jan Veulemans (Turnhout), drs. F. van de Wiel (Vught) en Leo Herberghs (Geleen). 's Avonds werd het openluchtspel ‘Esopus’ van Jan Naaijkens opgevoerd op het binnenplein van het gemeentehuis. Honderden deelnemers, onder wie bestuursleden en leden van het A.N.V., uit Noord en Zuid zijn vast en zeker tevreden huiswaarts gekeerd.