Neerlandia. Jaargang 68

[p. 69]

Kroniek

Noord-Zuid

De spelling

De gemengde Nederlands-Belgische commissie, ter advisering van de Nederlandse en Belgische ministers (van kultuur en van O., K. en W.) over de wijze, waarop de spelling van de bastaardwoorden kan worden verbeterd, uitgaande van de voorkeur voor een schrijfwijze zonder keuzemogelijkheid, is gereed gekomen met een nota, die, in afwachting van het definitieve gemotiveerd advies, reeds een aantal voorstellen bevat. De nota werd onlangs overgemaakt aan de ministers, mede met het oog op de raadpleging van de onderwijswereld en van andere belanghebbende sectoren.

Taal en samenleving

In een inleiding tot een serie bijdragen over het thema ‘Taal en samenleving’ gepubliceerd in het tijdschrift Wijsgerig perspectief op maatschappij en wetenschap, schreef dr. K. Nuytens, wetenschappelijk medewerker aan de Kath. universiteit te Nijmegen o.a. het volgende:

‘Wat is een taalgemeenschap?’ - ‘We kunnen eerst dan van een taalgemeenschap spreken, aldus de auteur, als een groep personen een zelfde taal gebruikt en het gevoel heeft door deze taal met elkaar verbonden te zijn. Dit gevoel van verbondenheid kan lange tijd sluimeren, maar het zal ontwaken bij een gedeelte van de taalgebruikers, als er in betrekking tot de taal een konfliktsituatie ontstaat’.

Na deze uitstekende omschrijving van het begrip ‘taalgemeenschap’ volgt nu echter de onthutsende bewering, dat er, aldus dr. Nuytens, geen sprake kan zijn van één grote Nederlandse taalgemeenschap. Wel aanvaardt hij het bestaan van een Vlaamse taalgemeenschap en in het Noorden natuurlijk een Nederlandse taalgemeenschap.

De Standaard merkt naar aanleiding hiervan op:

‘Zou men niet dichter bij de waarheid zijn indien men als vertrekpunt nam dat het gebruik van een zelfde taal reeds van nature uit, een zekere verbondenheid met zich mee brengt? Wij zijn overtuigd dat althans in Vlaanderen niemand de opvatting van dr. Nuytens zal delen

In ieder geval steekt de houding van sommige Hollanders, die Vlaanderen buiten de Nederlandse taalgemeenschap willen houden, wel scherp af tegen de handelwijze van de Fransen, die de Walen zeer nadrukkelijk tot de ‘Communauté française’ blijven rekenen, zoals zij dit ook doen voor de Frans sprekende Canadezen en Zwitsers.

Ministerieel overleg bemoedigend

Bij het werkbezoek dat Minister van Elslande een paar maanden geleden aan zijn Nederlandse collega Bot bracht, is o.m. afgesproken dit ministerieel overleg driemaandelijks te herhalen. In de loop van maart bracht minister Bot een tegenbezoek aan Brussel.

Deze nieuwe wijze van werken is bemoedigend. Tussen de officieel aanvaarde wens tot een nauwer cultureel samenspel van Noord en Zuid en de dagelijkse werkelijkheid van een volledig gescheiden en verscheiden cultuurbeleid gaapt een brede kloof.

De bemoeiïng van de overheid op het terrein van kunst, cultuur en onderwijs wordt steeds groter. Het gevaar is niet denkbeeldig dat de ‘integratiegedachte’, waaraan pas sinds enige jaren schoorvoetend wordt gewerkt, niet meer in staat is de achterstand in te halen. Deze situatie is o.m. wat het Hoger Onderwijs betreft illustratief. Noch de ‘Mammoetwet’ in Nederland, noch de op til zijnde Hoger Onderwijshervorming in België kan reëel met de integratie rekening houden, omdat een aantal noodzakelijke voorafgaande voorwaarden op onderwijsgebied tussen Noord en Zuid nog niet is geregeld (gelijkstelling diploma's effectus civilis, vrije studiekeuze voor bursalen. enz.).

In het licht van deze wedloop met de tijd is het voorgenomen topoverleg van de ministers een goed punt.

Mr. J. Fleerackers.

Het Nederlands congres in het Belgisch parlement

Bij de bespreking van de begroting van Nationale Opvoeding en Cultuur in de Kamer van Volksvertegenwoordigers te Brussel op 11 maart ll. heeft de heer Otte als verslaggever het 36e Nederlands Congres ter sprake gebracht. De heer Otte stelde de vraag of in België wel een passende cultuurpolitiek wordt gevoerd.

‘In november 1963 werd te Antwerpen onder het voorzitterschap van Julien Kuypers een congres gehouden gewijd aan de culturele integratie van het Nederlands taalgebied in het éénwordende Europa. Een kentering doet zich op dit gebied voor en het wordt tijd dat nu ook het departement van Nationale Opvoeding een passende politiek voert’ zo verklaarde de heer Otte.

(Beknopt verslag 1964 p. 529)

Candidatuur nobelprijs

Het Pen-centrum Nederland heeft bij de jury van de Nobel-prijs voor letterkunde de candidatuur van Simon Vestdijk ingediend, vergezeld van een aantal vertalingen van Vestdijks werk. Het heeft hiervoor de gemeenschappelijke steun gevraagd en verkregen van de ‘Vereniging van Letterkundigen’, de Maatschappij van Ned. Letterkunde’ en de ‘Kon. Nederlandse Academie van Wetenschappen’. Een bijzondere nuttige samenwerking, maar een krachtenbundeling die nog heel wat efficiënter ware geweest indien dezelfde introductie ware gevraagd van gelijksoortige Vlaamse letterkundige en wetenschappelijke genootschappen. Of zou het ‘regionaal chauvinisme’ dit toch nog beletten? Het zou nochtans de uitstraling van de Nederlandse cultuur zeer ten goede komen indien ook het Nederlandse taalgebied een literaire Nobelprijs rijk kon worden. Een gescheiden optreden naar buiten is een voor ons cultuur partimonium niet te verantwoorden luxe!

J. FL.

Congres kerk en kunst

Gedurende de paasvakantie is te Tilburg voor de tweede maal een gemeenschappelijk congres gehouden voor R.K. priester-studenten. 250 Vlaamse en Nederlandse seminaristen verdiepten zich vier dagen lang in kunst en kunstenaars: ballet, muziek, toneel, film, beeldende kunst en literatuur. Allerlei voorstellingen, gesprekken met kunstenaars en gespreksgroepen stonden op het programma.

(N.R.C.)

Werkcommissie hoogleraren en lectoren buitenlandse universiteiten

De ‘Werkcommissie van Hoogleraren en Lectoren aan buitenlandse universiteiten’ zal van 9 tot 15 september een 2e colloquium houden te Brussel. Dit colloquium wordt gehouden onder auspiciën en met de steun van de Gemengde Commissie voor het Belgisch-Nederlands Cultureel Accoord. De Kultuurraad voor Vlaanderen zal, in samenwerking met de Vlaamse provinciebesturen, voor de buitenlandse gasten een excursie organiseren.

Bestendige commissie voor de Nederlandse congressen

De Bestendige Commissie voor de Nederlandse Congressen is onlangs uitgebreid met drie leden, te weten met vertegenwoordigers van het Comité Amateurtoneei België-Nederland, de Nederlandse Radio Unie en de Belgische Radio en Televisie, Nederlandstalige uitzendingen.

Amateurtoneel noord-zuid

Op een in Vlissingen gehouden vergadering heeft het Comité Amateurtoneel

[p. 70]

België-Nederland besloten, in samenwerking met de Kultuurraad voor Vlaanderen en het Nationaal overleg voor gewestelijke cultuur in Nederland, een algemeen Nederlands toneelfestival voor Vlaamse en Nederlandse amateurtoneelverenigingen te organiseren.

Het Comité heeft onderzocht, in welke mate de onlangs in werking getreden subsidieregeling voor het Nederlands-Belgisch volksontwikkelingswerk de integratie van het Vlaamse en Nederlandse amateurtoneel zou kunnen bevorderen. Het comité acht het gewenst dat deze subsidieregeling vooral in die zin wordt uitgewerkt dat de pogingen om de Nederlandse en Vlaamse cultuur te integreren niet tot de grensgebieden zullen worden beperkt, maar dat steun aan landelijke instellingen niet zal onderdoen voor steun aan specifieke gewestelijke of plaatselijke activiteiten.

Het bestuur van het comité voor de komende drie jaar is als volgt samengesteld: dr. A.J. Teychiné Stakenburg, Rotterdam, voorzitter; W.A. Muyldermans, Mechelen, penningmeester; mr. H.J. Zeevalking, Utrecht, secretaris.

Zoals elders in dit nummer meegedeeld wordt, is het Comité Amateurtoneel België-Nederland thans ook vertegenwoordigd in de Bestendige Commissie voor de Nederlandse Congressen. Uit het hierboven vermelde initiatief blijkt eens te meer, dat het Comité in zijn sector van het culturele leven op een praktische en uitnemende wijze de integratie van het Nederlandse taalgebied bevordert.