Neerlandia. Jaargang 66

[p. 129]

Publicaties

Boekbespreking

Stichting Lodewijk de Raet: Verslag 1961: Het Volkshogeschoolwerk in Vlaanderen.

Het 50 blz. tellende verslag begint met een overzicht van de leiding: Raad van beheer, bijgestaan door een Adv. Algemene Raad en een Financieel Comité, voorts door een aantal commissies en regionale comité's. Algemeen voorzitter is Dr. M. Lamberty; voorzitter van de Raad van Beheer is Dr. M. van Haegendoren. Secr. penningmeester is Dr. H. Baeyens, dr. in de Kunstgeschiedenis en Oudheidkunde.

Het verslag-1961 betreft het 12de werkjaar van de algemeen-Vlaamse volkshogeschool.

In tabellen zijn vastgelegd het aantal cursussen, studiedagen, studiereizen, cyclussen, cursusdagen en cursisten. Het aantal cursisten over de jaren 1959, 1960 en 1961 bedroeg 2.293, 3.038 en 3.137.

De cursussen waren gewijd aan: politiek en Vlaamse Beweging, Volksopvoeding, algemeen sociaal-economische onderwerpen en bedrijfscursussen en agrarische aangelegenheden.

Hoogtepunten noemt het verslag: de studieconferentie ‘Ruimtelijke ordening der Grote Agglomeraties’ en de ‘Feestelijke Driedaagse ontmoeting’ te Brussel in november.

Deze ontmoeting was bedoeld als een samenkomst van oud-cursisten bij gelegenheid van de herdenking van het tienjarig bestaan van het algemeen Vlaamse volkshogeschoolwerk.

Uitvoerige lijsten geven de titels van de onderwerpen waarover in het jaar 1961, maar ook in het tijdvak 1950-1960 tijdens de cursussen werd gesproken. Een eerbiedwaardige lijst, waarop volgt een opgave van de cursusleiders, voorzitters en sprekers in het jaar 1961.

Jan Bouws: Die muziekbeoefening aan die Kaap in die Hollandse Kompagniestyd. Kwartaalblad van die Suid-Afrikaanse Bibliotheek, deel 16, nr. 3, maart 1962, blz. 104-118.

De heer Jan Bouws, de bekende Nederlandse opvoedkundige, die in Zuid-Afrika veel heeft gepubliceerd over muziek en wie in 1959 de gouden erepenning van de Zuidafrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns werd toegekend voor zijn navorsingswerk naar de oorsprong en ontwikkeling van de Zuidafrikaanse volksmuziek (sedert 1960 is de heer Bouws lektor in volksmuziek aan de Universiteit van Stellenbosch) publiceerde in bovengenoemd Kwartaalblad een artikel over de muziekbeoefening aan de Kaap in de Hollandse Kompagniestijd.

Uit de geraadpleegde voorschriften van de Hollandse Kompagnie is de heer Bouws o.a. gebleken, dat de daarin voorgeschreven muziek bedoeld was voor de dienst aan boord der Kompagniesschepen, in de forten aan de vaste wal en als een attribuut voor de hoogste ambtenaren. Trompetten, schalmeien en trommels waren de instrumenten van hen, die de nieuwe dag aankondigden, militaire signalen gaven of bij brand en gevaar alarm maakten

In de kerkdiensten kende men in het midden van de 17de eeuw ook reeds de orgelbegeleiding bij het zingen uit het door de Kompagnie verstrekte psalmboek. Klavesimbel en viool waren aan de Kaap geen onbekende instrumenten.

Bij begrafenissen van hoge ambtenaren werd de stoet vergezeld door muzikanten met beugels, trommels, fagot en hobo. Hoge ambtenaren hielden er een huisorkest op na van muzikale huisbedienden, dat koraalmuziek, marsen en verschillende dansen (menuet, gavotte, Allemande enz.) speelde.

In het artikel, dat nog vele bijzonderheden over deze musici bevat, is een prent opgenomen van de begrafenisstoet van Baron van Rheede van Oudshoorn, waar ook de muzikanten niet zijn vergeten.

Jef Notermans: Schets van de geschiedenis van 't toneel in de Maasgouw voor de Franse revolutie, uitgegeven te Elsloo (Limburg) in 1961.

De schrijver is de voorzitter van de afdeling Limburg van het A.N.V., die al veel over Limburg heeft geschreven, o.a. over St.-Servaes. Dit geschrift beoogt allereerst enig idee te geven over de bedrijvigheid in het stroomgebied van de Maas met betrekking tot de toneelkunst zowel in haar primitieve als in latere vormen. Dit alles heeft evengoed plaats gevonden op kerkelijk als op wereldlijk terrein. We vinden in dit boekje van nog geen 90 blz. o.a. opmerkingen over het Maastrichtse Paasdrama en het Rederijkersleven in de Maasgouw: Hasselt, Borg, Loon, Tongeren, St.-Truien, maar ook Venlo en Roermond komen naar voren.

Een aardig boekje voor iedere toneelminnaar in Noord- en Zuid-Nederland.

F.K.