Neerlandia. Jaargang 63

[p. 83]

Historische verkenningen op het Haagse Binnenhof

Vrij dagavond, 18 en 25 September heeft het lid van de Haagse afd., de heer C.H. de Boer, leraar aan de Beeklaan-H.B.S., kenner van de geschiedenis der residentie, een zestigtal leden rondgeleid door de verschillende gebouwen op en rond het Binnenhof.

Wij hoorden, dat de huidige Eerste Kamer in het eerste stadhouderloze tijdperk op advies van Johan de Witt, ten koste van het stadhouderlijk kwartier, vergaderzaal werd van de Staten van Holland, waar de 18 afgevaardigden der steden en een afgevaardigde uit de ridderschap samenkwamen.

Leerlingen van Rembrandt schilderden het plafond, dat een voorstelling geeft van de Europese naties, die vol belangstelling, ieder door zijn eigen venster, zien naar wat in Holland geschiedde. Engeland, waarmede wij in die jaren op gespannen voet stonden, wordt daar afgebeeld als een brutale rakker, die met één been over de balustrade probeert naar binnen te springen. In deze zaal werd Karel II, die in Breda vertoefde, op zijn doorreis naar Engeland ontvangen en werd door Johan de Witt voor het eerst weer als koning betiteld.

Het gezelschap zag verder de koffiekamer voor de Eerste Kamerleden met een schilderij van Piet van der Hem (inzegening van het huwelijk van prinses Juliana en prins Bernhard in 1937) en voorts de deftige conversatiezaal met de beeltenissen van de stadhouders.

De heer De Boer gaf nog uitleg van een schilderij, waarop was vastgelegd, dat na het smadelijk vertrek van stadhouder Willem V naar Nijmegen, twee afgevaardigden naar de Staten van Holland, de heren Gevaerts en De Gijselaar, tegen het van ouds bestaande gebruik in, te paard door de Stadhouderspoort het Binnenhof opreden en ook weer uitgingen, waarbij relletjes ontstonden en de hofkapper van de stadhouder probeerde de paarden tegen te houden.

De Rolzaal

In de Rolzaal gaf de heer De Boer eerst een uitvoerige uiteenzetting over het ontstaan van Den Haag rondom het jachtslot (kasteeltje) van de graven van Holland (Floris IV en zijn opvolgers). Op levendige wijze werd ons deze interessante geschiedenis van 's-Gravenhage, dat nooit stadsrechten ver kreeg, verteld. De Rolzaal was vermoedelijk het woonvertrek van de graven van Holland, later zetelde daar het Hof van Holland tot 1899; in die zaal hoorde Johan van Oldenbarnevelt, door een bijzondere rechtbank op 12 mei 1619 zijn doodvonnis uitspreken.

Ook hoorden wij, hoe ergerlijk de autoriteiten met deze zo waardevolle relikwieën uit oude tijden durfden omspringen.

In de De Lairessezaal vond de heer De Boer gelegenheid zijn misnoegen uit te spreken over de wijze, waarop ook nu nog deze mooie historische zalen worden misbruikt, o.a. om er examens af te nemen, een poppenkast te vertonen, recitals te geven, St.-Nikolaasfeesten te houden enz. enz. Dit vertrek dankt zijn naam aan Gerard de Lairesse, de schilder wiens doeken in deze zaal hangen.

De heer De Boer toonde ons de Weeskamerzaal, de zaal, waarin Hugo de Groot, Ledenberg en Van Oldenbarnevelt hebben gevangen gezeten en van waaruit de laatste niet minder dan 60 maal voor de rechtbank moest verschijnen.

De Ridderzaal

De eigenlijke Ridderzaal, gebouwd tussen 1270 en 1280 door Jan van Leyden, de bekwame architect van Floris V, diende om bij bijzondere gelegenheden de gasten der graven te ontvangen. Willem van Oranje zou daar tot graaf van Holland zijn verheven, als hem niet het lood van Balthazar Gerards had gedood. In 1651, na de dood van Willem II, vond er de Grote Vergadering plaats. Later trad een schandelijke verwaarlozing op, waaraan pas in 1895 een einde kwam, toen de Vereniging ‘Die Haghe’ Koningin Emma wist te bewegen de restauratie van de Ridderzaal ter hand te laten nemen. Het is nu de mooiste zaal in West-Europa. De zoldering is geheel in de oude vorm hersteld en daarbij is ook weer lers eikenhout gebruikt.

Na de Statenzaal werd de in Lodewijk XlVde stijl opgetrokken Trèveszaal (hier werd het 12-jarig bestand gesloten; trèv=wapenstilstand) bewonderd. Deze zaal is nu receptiezaal voor de leden van de Staten-Generaal en aan hoge bezoekers worden hier dikwijls diners aangeboden.

Tweede Kamer - oude balzaal

Tot slot bezocht het gezelschap de gebouwen van de Tweede Kamer, waar dit college sinds 1815 zetelt. De conversatieen rookzaal, de schrijfkamer, de ministerskamers, van waar de ministers zich naar de vergaderzaal begeven, nadat zij een seintje hebben gekregen, dat de voorzitter zijn zetel heeft ingenomen, de Prinsessekamer, waar Prinses Wilhelmina van Pruisen haar dagen sleet, de afdelingskamers en de fractiekamers, de ieeszaal aan de zijde van het Spui en het Postkantoor werden bezichtigd.

De vergaderzaal is vroeger dans- en ontvangzaal geweest van stadhouder Willem V, wiens dochter daar haar huwelijk met Von Wolfenbüttel vierde.

Na beëindiging van deze rondleiding, die elke deelnemer buitengewoon zal hebben voldaan en die de vaderlandse geschiedenis bij velen weer zal hebben opgefrist, dank zij de voortreffelijke voorlichting van de heer Boer, dankte de heer Koote namens allen en bood de heer de Boer een tegel aan, als een kleine herinnering aan deze avond.