Neerlandia. Jaargang 62

[p. 67]

Australië
Nederlanders bij het onderwijs
(Van onze medewerker Jan D. Rempt, te Sydney)

Onlangs is een Nederlander gepromoveerd tot doctor in de wijsbegeerte aan de Universiteit van Melbourne, een feit, dat de moeite waard is om er bij stil te staan, want het betreft niet alleen een landgenoot, die in Melbourne wetenschap ‘ontvangt’ (als student). maar ook ‘uitdeelt’ (als docent) en bovendien promoveerde op een proefschrift, dat een Nederlands onderwerp behandelt. We zouden dus kunnen zeggen, dat er sprake is van een wetenschappelijk ‘drieluik’. De promotie van onze landgenoot, Reinder Pieter Meijer, afkomstig uit Zwolle, had plaats in een kleurrijke plechtigheid in een gemeenschappelijke bijeenkomst van vele andere gegradueerden. (Anders dan in Nederland blijft bij een promotie in Australië het openbaar debat tussen kandidaat en professoren achterwege.)

De jonge doctor - ook jong in jaren, want hij is 31 jaar - is docent voor Nederlandse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Melbourne. Hij emigreerde naar Australië in 1951 om assistent te worden van de lector in de Nederlandse taal, dr. J. Smit. Zijn promotie op een proefschrift, dat de poëzie van de Nederlandse dichter Gerrit Achterberg tot onderwerp heeft, vestigde - ook in de Australische pers - de aandacht op het voor Nederland zo belangrijke werk van de leerstoel in de Germaanse talen, waarvan de cursus in de Nederlandse taal- en letterkunde een onderdeel vormt.

Nederlandse leergang

In de zestien jaar, waarin de Nederlandse leergang nu al bestaat, is de belangstelling ervoor steeds gegroeid. Er zijn thans 80 studenten, alleen Australiërs. Een aantal hunner heeft kortgeleden een openbare uitvoering gegeven van een toneelstuk van Pieter Langendijk, ‘Don Quichot op de bruiloft van Kamacho’, in de nieuwe bewerking van dr. Meijer, in de Nederlandse taal dus en daardoor een opmerkelijke gebeurtenis. Reeds vroeger hebben Australische studenten Mariken van Nimwegen opgevoerd.

De grondlegger van de Nederlandse leergang, die gesticht werd in 1942, is de Belgische professor A. Lodewijckx, destijds lector in de Duitse taal aan de Universiteit van Melbourne. Vijf jaar geleden ging hij met emeritaat. Dr. Smit volgde hem op. (Prof. Lodewijckx is in het begin dezer eeuw mede-redacteur geweest van het Woordenboek der Nederlandse Taal te Leiden. Nederland heeft aan hem veel te danken. Zijn werk wordt krachtig voortgezet door dr. Smit, dr. Meijer en mevr. Meijer-Mollison, die tutor is aan dezelfde leergang).

Nederlands advocatenkantoor

Omstreeks dezelfde tijd, dat dr. Meijer's promotie plaats had, beëindigde mr. H.J. Rutgers (afgestudeerd aan de Universiteit van Utrecht in Indisch Recht) zijn studie voor solicitor (advocaat) aan de Universiteit van Sydney. Tijdens zijn studie werkte hij op een Australisch advocatenkantoor, waar zich later bijvoegde de Nederlander H. Sietsma, afkomstig uit Schoondijke in Zeeland, kandidaat in de rechten van de Universiteit van Amsterdam en afgestudeerd als solicitor aan de Universiteit van Sydney. Mr. Rutgers was substituut-officier van justitie, substituut-auditeur-militair en later advocaat in Indonesië, vóór hij naar Australië emigreerde, waar hij opnieuw de studie in de rechten moest opnemen. Zowel mr. Rutgers als de heer Sietsma moesten hun studie geheel van voren af beginnen. Hun werk is echter met succes bekroond. Na de voltooide Australische studie en met de ervaring, die zij beiden inmiddels op het Australische advocatenkantoor hadden opgedaan, hebben zij zich in compagnonschap als het eerste Nederlandse advocatenkantoor in Australië gevestigd in Sydney, op één der drukste punten van deze wereldstad.

Universitaire docenten

Australië maakt het de geïmmigreerde met universitaire scholing niet gemakkelijk, niet alleen wat de erkenning van Nederlandse diploma's betreft (mede ten aanzien van de eisen, die gesteld worden wanneer men zijn studie wil hervatten), maar ook bij de verovering van een positie, die in overeenstemming is met iemands kioaliteiten. In de laatste paar jaar is er echter een kentering te bespeuren. Het zou echter aanbeveling verdienen, als van beide kanten meer toenadering werd getoond tot wederzijdse erkenning van bepaalde wetenschappelijke opleidingen.^*)

Verschillende ‘vreemdelingen’ hebben de barrière doorbroken. Een der eerste Nederlanders onder hen was drs. A.J. Reitsma, een econoom van de Rotterdamse Economische Hogeschool, die ruim zes jaar geleden werd benoemd tot lector in de internationale economie aan de Universiteit van Brisbane. Ongeveer tezelfdertijd werd in Sydney dr. R.P.J. ten Seldam, een Haagse arts, benoemd tot lector in de pathologie aan de Universiteit van Sydney. Later volgde zijn aanstelling tot hoogleraar aan de Universiteit van Perth., waar hij kortgeleden van een studiereis is teruggekeerd. Enkele jaren geleden werd de heer W.F. Geyl, bachelor of science van de Universiteit van Londen en zoon van de historicus prof. P. Geyl, benoemd tot lector aan de Universiteit van Nieuw Zuid Wales. Het vorige jaar zag de Delftse geodetische ingenieur P. Richardus zich aan deze zelfde universiteit benoemd tot lector.

Spoedig daarop werd de Nederlander, dr. F.H. van Naerssen, uitverkoren tot docent in Indonesische en Maleise wetenschappen aan de Universiteit van Sydney.

Bij andere instellingen, o.a. van middelbaar onderwijs en wetenschappelijke onderzoekinstituten, werken eveneens verschillende Nederlandse leerkrachten en wetenschappelijke onderzoekers. Zo is de 28-jarige Vries Gravestein landbouwieraar aan het Wolaroi College in de stad, die een specifiek Nederlandse naam draagt: Orange (in Nieuw Zuid Wales), genoemd naar Prins Willem van Oranje, de latere Koning Willem I:

*) De immigranten-adviescommissie van de Liberale Partij in Nieuw Zuid-Wales heeft een verzoek gericht tot de Minister van Immigratie, de heer A.R. Downer, om de regering te bewegen buitenlandse diploma's te erkennen.