Neerlandia. Jaargang 62

[p. 30]

Nogmaals de taal onzer wetten

In het maart-nummer van Neerlandia plaatsten wij een beschouwing van mr. J.C.M. Leyten over ‘Recht en Taal’, gevolgd door een bijdrage van ons lid, de heer P.W. Oosterhoff, getiteld ‘Wettelijke Taal’. Naar aanleiding hiervan wees het lid van het Verbondsbestuur, dr. Dominicus, ons op zijn ‘taalkundige opmerkingen over het Ontwerp van Wet van het Nieuwe Burgerlijk Wetboek’, geplaatst in de nummers 4526 en 4527 van het ‘Weekblad voor Privaatrecht, Notarisambt en Registratie’.

Dr. Dominicus critiseert o.a, de onnauwkeurige interpuncties, maar ook het verkeerde gebruik van ‘diens’ in plaats van ‘zijn’. ‘wanneer’ in plaats van ‘indien’, onnauwkeurigheden in de spelling, het gebruik van het betrekkelijk voornaamwoord ‘wie’ en ‘wier’, als ‘welk’ en ‘welker’ hadden moeten worden gebezigd, dan het overbodig en stijlverslappend gebruik van het woord ‘om’, dat, zoals dr Dominicus opmerkt, in de onderwijswereld wordt betiteld met de uitdrukking ‘ommetjes maken’.

Legio fouten

Dr. Dominicus heeft verder bezwaren tegen enige germanismen, bv. ‘meerdere’, waar ‘meer’ op z'n plaats is, ‘daarom omdat’ (darum dass), ‘doorgevoerd’, waar kennelijk bedoeld is ‘doorgezet’ of ‘uitgevoerd’. De uitdrukking ‘landelijke’ heeft bij ons de betekenis van tot het platteland behorende en niet tot het gehele land behorend, zoals het in het Wetboek wordt gebezigd.

In plaats van het modewoord ‘uiteindelijk’ ware te verkiezen ‘ten slotte’. Het woord ‘ontstentenis’, dat, volgens dr. Dominicus, alleen duidt op het ontbreken, het niet bestaan op zeker ogenblik, kan z.i. niet worden gebruikt om een ‘afwezigheid’ aan te duiden, in welke zin het in de taal der wetboeken hier en daar gebezigd is.

Herhaaldelijk zondigt het Wetboek tegen de fout bij een meervoudig onderwerp een werkwoord in enkelvoudige vorm te bezigen, bv. vervreemding en vertering is; fout is ook de uitdrukking: Indien een of beide ouders in leven zijn. De zin had moeten luiden: Indien een der ouders in leven is, of beide ouders in leven zijn.

Grappige onzin

Dr. Dominicus, die nog op talrijke andere fouten en onnauwkeurigheden wijst en naar ons oordeel steeds op juiste gronden, waarschuwt tenslotte tegen het gebruik van de in wetboeken zo veelvuldig aangetroffen lange zinnen, waarbij de wettenmaker gewoonlijk in eigen woorden verdrinkt en soms grappige onzin schrijft. Eén voorbeeld wordt aangehaald, waarin het wetboek zegt, dat ‘de vereffenaars drie maanden ter inzage moeten verblijven’, wat natuurlijk niet de bedoeling is.

Het is wel zeer te betreuren, dat de tekst van dit zo belangrijke Ontwerp van Wet, dat voor het grootste deel te danken is aan de bekwame hand van de zeer knappe, te vroeg gestorven Leidse hoogleraar mr. E.M. Meyers, niet door bekwamer taalkundigen in voortreffelijk Nederlands werd geschreven.