Neerlandia. Jaargang 60

[p. 89]

Wat hield ons 50 jaar geleden bezig?

In het laatste Neerlandia-nummer van dit jaar willen we ons bovenstaande vraag nog eens voorleggen, Bij een terugblik van 50 jaren valt het ons nl, telkens weer op dat het A.N.V. toen niet sliep, maar integendeel springlevend was en zich met ijver wijdde aan de aangelegenheden, die toen in de beangstelling stonden.

Perskantoor van het A.N.V.

Heeft U, lezer, bijv. ooit geweten dat het Algemeen Nederlands Verband vijftig jaren geleden een perskantoor oprichtte, dat o.a. tot taak had: voorlichting van de pers, om op te komen voor de eer en de goede naam van de Nederlandse stam en om zijn zedelijke en stoffelijke belangen, waar ter wereld ook, te bevorderen.

Wat zegt U daarvan?

Dat perskantoor wilde een middelpunt zijn, waar alle aanvragen om inlichtingen onmiddellijk werden behandeld. De Nederlandse pers wijdde in haar organen zeer waarderende beoordelingen aan dit initiatief van het A.N.V.

Als voorbeeld van de invloed van dat kantoor noemt Neerlandia de ernstige beschuldigingen over de oneerlijkheid van onze Indische ambtenaren, in de Rijksdag uitgebracht door de nationaal-liberale partijleider dr. Paasche.

Want, met de door het Perskantoor van het Verbond verstrekte gegevens, hebben enkele der buitenlandse berichtgevers toen onmiddellijk de aanklacht van dr. Paasche weerlegd.

Over deze arbeid van het perskantoor wordt in Neerlandia van 1906 nog het volgende gezegd:

‘De taak der voorlichting vereiicht grote omzichtigheid. De arbeid van het perskantoor kan en zal van groot nut zijn, en dan niet alleen tot voordeel van de eer en de goede naam van onze stam, maar ook tot voordeel van onze zedelijke en stoffelijke belangen.

Deze nieuwe arbeid van het Verbond heeft zijn levensrecht en levensvatbaarheid reeds duidelijk bewezen.’

Holland op zijn best

In hetzelfde nummer van Neerlandia komt een beschouwing voor van dr. J.H. Gunning Wzn, die - dat scheen toen ook al broodnodig te zijn - zijn landgenoten er nog eens op wijst, wat Nederland was en is onder de grote familie der volkeren.

Dr. Gunning zei in 1905:

‘Denk Nederland weg en de wereldgeschiedenis, ook de beschavingsgeschiedenis, zou een ander verloop hebben gehad.

Er is een periode in de geschiedenis - en zij is niet zo heel kort geweest die men gerust de Hollandse kan noemen, namelijk toen wij zonder enige grootspraak konden zeggen naast en met Frankrijk aan de spits der beschaving te staan, toen ook onze universiteiten de leerschool van Europa waren en onze drukkerijen de wereldmarkt voorzagen, toen men aan alle hoven, als men een knap en degelijk maan wilde hebben, om een Nederlander vroeg, toen onze kunstnijverheid, onze bouwtrant, onze muziek de toon aangaf, om van onze glorieuze en geheel enige schilderkunst maar te zwijgen.

Men leze maar eens bij Macauly na, hoe Prins Willem III Engeland tegenviel (vergeleken bij hetgeen Nederland in zijn ogen was) toen hij vanwege zijn koningschap daarheen moest verhuizen.

Geestelijk Vaderland

Gunning ontmoette in Hamburg de bekende kunstpedagoog A. Lichtwark op een Duits congres waar deze Duitser durfde op te merken: ‘Als wij Duitsers ons zelf willen leren kennen, dan moeten wij naar Holland gaan en niet naar Italië, want in Nederland ligt de bakermat onzer gehele beschaving. Holland, zo zeide hij verder, heeft tweemaal Engeland veroverd en heeft op de ontwikkeling van Amerika de grootste invloed gehad en voor ons (Duitsers) is het ons geestelijk vaderland.’

Dat had deze man eens moeten zeggen in Hitler-Duitsland!

Hij zou 't vermoedelijk niet lang hebben overleefd.

Het is goed met het nieuwe jaar voor ogen, het jaar, dat weer nieuwe arbeid van ons vraagt, deze woorden eens rustig te overdenken en daarbij te overwegen of dit ons niet verplicht in alles, dus ook in verbondszaken, het beste te geven wat gemoed, geest en hand vermogen.