Neerlandia. Jaargang 60

Willem Bilderdijk

Hoewel de herdenking van Bilderdijks geboortedag (7 september 1756) vrijwel overal in den lande weer tot het verleden behoort mogen wij in Neerlandia deze grote Nederlander de hulde van het Algemeen Nederlands Verbond niet onthouden.

Willem Bilderdijk, de man van het réveil, jurist, historicus, taalkundige, leraar, een zeer veelzijdig mens en kunstenaar, werd 7 september 1753 in Amsterdam, in de schaduw van de Westerkerk, geboren; hij stierf 18 december 1831.

Al hebben de mannen van tachtig onbarmhartig hun felle afbrekende kritiek gericht tegen de poëzie van Bilderdijk, welke zij retoriek en verzenmakerij noemden, Bilderdijk was voor zijn tijd een groot dichter en een groot kenner van de taal, welke hij beheerste als weinig anderen. Da Costa heeft zijn werk verzameld en de dichtwerken van Bilderdijk in 15 delen uitgegeven. Daarnaast bestaan er vele bloemlezingen. Dat zegt toch ook wel iets. Gossaert, Guido Gezelle en Alberdingk Thijm waren bewonderaars van Bilderdijk.

Aan zijn betekenis als wijsgerig denker en theoloog zullen we voorbijgaan.

Het is ondenkbaar, dat deze veelzijdige man zich ook niet zou hebben bezig gehouden met het kind, met het onderwijs, met de school.

In het correspondentieblad ‘De christelijke onderwijzer’ van 6 september jl. wijdt A.L. van Hulzen een zeer lezenswaardige beschouwing aan ‘Bilderdijk en de school’.

Over de fouten der school van toen en over de noodzakelijkheid van onderwijsvernieuwing is Bilderdijk het voor 100% eens met Da Costa, die voortdurend op misbruiken bij het onderwijs wees.

Van Hulzen meent te mogen stellen, dat bij Bilderdijk de strijd om een christelijke school begon. Zijn ideëen heeft hij in Leiden voor een kleine studentenschaar en op zijn privaat-colleges kunnen overbrengen. Hij ‘de man die Oranje in het hart droeg en niemand's slaaf kon zijn’, die de oranjekokarde op zijn kamerjas droeg als teken van een sterk nationaal bewustzijn, die, aldus dr. Kuyper, ‘onze landshistorie, eer het te laat was, uit de regentensarcophaag van Wagenaar’^*) heeft getrokken, gaf de richtlijn aan voor het onderwijs in de vaderlandse geschiedenis.

Ons verbond wil met deze korte beschouwing, gewijd aan één van Neerlands grote zonen, warme hulde betuigen aan Bilderdijk, al ware het alleen maar vanwege zijn grote liefde voor de moedertaal, die door hem beheerst werd op een wijze, welke het Alg. Noden. Verbond gaarne bij elke Nederlander zou willen aanbevelen.

*) Jan Wagenaar (1709-1778) stadshistorieschrijver van Amsterdam en aanhanger van de staatkunde van Johan de Witt.