Neerlandia. Jaargang 60

[p. 8]

Kaapstad capituleerde 150 jaar geleden voor de Britten

Op 10 januari 1956 was het 150 jaar geleden, dat Kaapstad capituleerde voor de Britten en op 18 januari 1806 moest de Nederlandse gouverneur der Kaapkoionie. Janssens, het verzet in de Hottentots Hollandbergen opgeven. Triest einde van een lange periode van gelukkige activiteit. Dan volgt de merkwaardige episode der Voortrekkers, die het Engelse bewind niet kunnen aanvaarden en die bij het vestigen van een nieuw vaderland in Natal en Transvaal Hollandse tradities en ordonnanties meenemen.

In Nederland zelf hebben die voor de Boeren zo uiterst belangrijke gebeurtenissen maar weinig belangstelling ondervonden. Daar waren ook geldige redenen voor. Holland, aanvankelijk nog bloedarm, had al ras de handen vol met België en met Indië, waar op Java een bloedige oorlog woedde, zo schrijft het maandblad van de Zuidafrikaanse stichting Moederland.

De schrijver van dit zeer lezenswaardige artikel laat dan een uitvoerig betoog volgen, waarin hij aantoont, dat bij een behoud van een Nederlands bewind, voor de Kaap vermoedelijk geen betere tijden zouden zijn aangebroken en hij betwijfelt of b.v. de slavernij even tijdig zou zijn afgeschaft als onder het Engelse bewind het geval was, of op krachtige militaire hulp had mogen gerekend en of Natal voor de Boeren dan had kunnen worden behouden. Hij gelooft niet, dat een vloedgolf van Nederlandse Afgescheidenen van wie er duizenden naar Amerika emigreerden, indien zij naar de Kaap waren uitgeweken, daar de geestelijke rust zouden hebben bevorderd.

Een vermaning

Aan de inaugurele rede, welke professor Coolhaas bij zijn ambtsaanvaarding in Utrecht uitsprak en die o.a. opmerkte dat Nederland in Zuid-Afrika geen kansen mag verspelen, knoopt het artikel weer als volgt aan:

‘De vermaning brengt ons met de voeten op de grond: ondanks het feit dat in het epos van Zuid-Afrika's geschiedenis sinds 1806 de naam van Nederland weinig wordt gehoord, is er naar Totius' woord ‘'n fyn mistieke eenheidsband’ die Oranje, Nederland en Afrika verbindt. Na jaren van onverschilligheid en kleingelovigheid hebben vele goede Nederlanders dat weer beleefd en zij hebben er naar gehandeld, juist in tijden toen alles wat het Afrikanerdom aan Nederlands erfgoed gered had op het spel stond. Zij hebben daarmee daarginds een deur opengedrukt, waardoor sindsdien velen zijn binnengegaan. Zij hebben er vooral ook de harten ontsloten voor het oude Moederland, zijn bewoners en zijn wel en wee. Moge omgekeerd Nederland, mogen de Nederlanders ook tonen dat even goed bij hen Zuid-Afrika gewaarwordingen opwekt van verwantschap, waarvan wij ons graag bewust blijven en waaraan wij goede inhoud willen geven. Het kan gebeuren door in een vijandige wereld begrip op te brengen voor de moeilijkheden, die men daarginds het hoofd heeft te bieden, en over opgemerkt verschil van opvatting slechts te spreken met de beheersing, die bij goede betrekkingen past.