Neerlandia. Jaargang 56

[p. 10]

Emigratie

Meer bemoeienis met onze geëmigreerden!
VI

Met dit en de volgende artikelen komen wij tot de kern van ons betoog:

De versterking van het stambewustzijn

De invloed van het geboorteland

Hoe sterke invloed heeft het geboorteland, het Vaderland, toch op de mens. Hoe sterk voelt hij zich aangetrokken tot datgene, wat meer banden legt tussen zijn Vaderland en hemzelf!

Hebt U het wel eens meegemaakt, lezer, dat U op de verjaardag van een der Leden van ons Koninklijk Huis in een vreemd land vertoefde, en dat U daar iemand ontmoette, die zich had getooid met oranje?

Wat een heerlijk gezicht in een vreemd land!

U voelt dan de verbondenheid aan het Vaderland; U ziet het oranje als een groet van Nederland!

Hoe is de liefde van de stamverwanten in Amerika gebleken uit de overstelpend vele pakketten, die na de bevrijding van ons land vanuit Amerika naar Nederland zijn gezonden!

Auk de Boer, de Friese voordrachtkunstenares, heeft een rondreis van zeven maanden door de Verenigde Staten gemaakt. Voor de geëmigreerde Friezen heeft zij voorgedragen uit het werk van Friese dichters en schrijvers en Friese liederen gezongen.

Overal waar zij optrad heeft het Friese Volkslied weerklonken!

Is het te verwonderen, dat de belangstelling voor haar optreden groot was?

Het was de vooravond van Kerstmis 1944. Onze gemeente was juist drie maanden bevrijd. Op ‘Christmas Eve’ werd door ondergetekende voor de aanwezige Engelse militairen een Engelse Kerstavond georganiseerd, waar Engelse liederen werden gezongen, door een plaatselijk predikant een overdenking in het Engels werd gehouden, een en ander afgewisseld door muziek, zang en korte toespraken door de aanwezige Nederlandse en Engelse officieren.

Na afloop kwam de aanwezige Engelse Commandant, zichtbaar geroerd, de organisator zeer hartelijk bedanken voor hetgeen hij had gedaan.

Deze militairen hadden in hun geest weer een poosje in hun Vaderland vertoefd!

Zoals U bekend zal zijn, moesten de eerste oorlogs-vrijwilligers, die na de Japanse overgave naar Indonesië vertrokken, eerst een lange tijd doorbrengen in de eenzaamheid en de wildernissen van Malakka. Waarom dit moest, wist niemand, maar het moest. En daarmee uit.

Na maanden van wachten werden zij eindelijk naar Java overgebracht. In Batavia aangekomen, marcheerden zij voorbij een school, waar zij kinderen het liedje ‘In een blauw geruite kiel’ hoorden zingen. Dit trok hen na zo'n lange tijd van eenzaamheid zo sterk aan, dat zij de school binnengingen. Spontaan werd toen voor hen ons Volkslied, het Wilhelmus, gezongen.

Verwondert het U, dat bij menige jongen een traan in het oog blonk?

Sentimentaliteit?

U kunt dit alles sentimenteel noemen. En mogelijk zullen er zijn, die dit met sentimentaliteit op één lijn willen stellen. Maar toch zou ik diegenen, die dat willen doen, de raad willen geven in dit geval niet te snel te oordelen!

Lees, ja bestudeer onze vaderlandse geschiedenis. Probeer U daarin in te leven en zie dan de werkelijk grootse geschiedenis van ons kleine land.

Aanschouw de prachtige natuur van Nederland, zijn polders en zijn plassen, zijn heuvels en zijn hei, zijn duin en zijn strand.

Ja, zie alles, wat Nederland tot Nederland maakt.

Maar zie dat niet in de eerste plaats koel-zakelijk, doch bezie dit als een kind van Uw land!

Dan zult U dat land met zijn vreugden en zijn zorgen, met zijn lusten en zijn lasten, met zijn ruimheid en met zijn bekrompenheid, lief krijgen.

Dan zal het U misschien ook overkomen, dat U stil wordt, wanneer op plechtige momenten ons Volkslied, dat ook Uw Volkslied moet zijn, ten gehore wordt gebracht!

En tracht U dan eens te verplaatsen in de toestand, waarin die vele stamverwanten in het buitenland leven.

Dan zult U dit betoog ten volle gaan onderschrijven!

Het is echter mogelijk, dat er ook zijn (al zullen dezen naar ik hoop niet te vinden zijn onder de trouwe lezers van Neerlandia), die hooghartig (het zou in dit verband waarschijnlijk beter zijn om te spreken van ‘enghartig’) de schouders eens ophalen en zeggen ‘Voor zulke gevoeligheden koop je niets; neen, waar ik het goed heb, daar is mijn vaderland!’

Maar dergelijke lieden hebben geen Vaderland; dergelijke lieden zijn egoïsten, die alleen aan zichzelf en aan hun beurs denken; zij zullen ook nooit iets over hebben voor hun land en hun volk, maar zullen steeds op eigen voordeel en eigen welzijn uit zijn!

Wanneer zij eens enkele jaren in een vreemde omgeving zouden moeten doorbrengen, misschien, dat zij dan zouden gaan waarderen, wat zij thans bezitten in hun Vaderland en Vorstenhuis! Misschien, want in vele gevallen zijn zulke mensen onverbeterlijk!

Maar voor hen wordt deze artikelen-reeks ook niet geschreven. Deze artikelen zijn bestemd voor diegenen, die weten wat ware Vaderlandsliefde betekent; voor hen, die zich kunnen indenken, wat het betekent, wanneer men in den vreemde moet verblijven!

Ontroering

Onze stamverwanten in den vreemde zal het ook vergaan als de laatsten.

Ook zij zullen hun hart sneller voelen kloppen, wanneer zij een Nederlandse vlag zien.

Ook zij zullen een brok in de keel voelen, wanneer zij Hare Majesteit onze geëerbiedigde Koningin horen spreken.

Juist zij zouden ons, Nederlanders, zo van harte dankbaar zijn, wanneer de banden, die hen nog steeds aan Nederland binden, zouden worden versterkt en nauwer aangehaald!

Weet U, dat stamverwanten, die soms dertig jaren en langer in den vreemde hebben gewoond, dagelijks, let wel: dagelijks aan Nederland hebben gedacht en nog denken?

Nederlanders in den vreemde leggen vaak grote af-

[p. 11]

standen af, waarvan wij in Nederland geen begrip hebben, om stamverwanten te ontmoeten en met hen weer eens Nederlands te kunnen spreken!

Het initiatief

Maar, hoevelen onzer stamgenoten moeten dit alles missen, omdat er niets gedaan wordt; omdat er geen initiatief wordt genomen?

Hier ligt een prachtige taak voor ons, Nederlanders in het Vaderland!

Hier moet iets gedaan worden!

Onze stamverwanten in den vreemde moeten geregeld als het ware een stevige handdruk uit het Vaderland krijgen; zij moeten, om het in andere beeldspraak uit te drukken, een stevige, bemoedigende klap op de schouder krijgen; een klop uit het Vaderland!

Tot nu toe moeten we helaas beamen, wat de heer Schuurman, in vorige artikelen reeds aangehaald, schreef:

‘Nederland staat niet genoegzaam achter zijn nederzettingen in den vreemde’.

Met betrekkelijk geringe kosten kan dit verzuim worden goedgemaakt.

Contacten leggen

In het algemeen staat mij het volgende beeld voor de geest:

Hetzij door een Nederlandse Vereniging (het Algemeen Nederlands Verbond?), hetzij door een te vormen orgaan, moeten contacten worden gelegd tussen Nederland enerzijds en de Nederlandse nederzettingen in het buitenland anderzijds.

Voor zover de Nederlanders en hun stamverwanten in het buitenland nog geen gemeenschappen hebben gesticht, moeten deze door een contact-persoon, die vanuit Nederland de stamgenoten in het buitenland bezoekt, worden gevormd. Er moeten Nederlandse verenigingen worden opgericht, overal waar voldoende uit Nederland afkomstige, of uit Nederlanders stammende, personen bijeen wonen.

Gedacht kan speciaal worden aan Zuid-Afrika, Canada, de Verenigde Staten van Noord-Amerika, Zuid-Amerika en Australië.

Deze Nederlandse verenigingen kunnen worden tot grote Nederlandse families in den vreemde, die de vlam van vaderlandsliefde brandende houden en aanwakkeren.

Zij kunnen de kernen worden voor al hetgeen door de bedoelde vereniging of het orgaan zal worden georganiseerd; zij kunnen er belangrijk toe bijdragen, dat het buitenland eerbied en sympathie krijge en hebbe voor ons land, maar ook, dat het buitenland de Nederlandse voortbrengselen lere kennen en waarderen; zij kunnen de (om het mode-woord te gebruiken) ‘goodwill’ ten aanzien van Nederland helpen bevorderen; zij zullen de middelen zijn om de Nederlandse cultuur vast te houden!

De verschillende Nederlandse verenigingen zullen zich in ieder land weer moeten samenbundelen in bonden.

Door middel van deze bonden en verenigingen kunnen regelmatig bijeenkomsten worden belegd.

Wat moet worden georganiseerd?

1.	Lezingen over Nederland, de Nederlandse geschiedenis, de Nederlandse cultuur, klederdrachten, folklore, over de Nederlandse landbouw, tuinbouw, veeteelt, luchtvaart, scheepvaart, handel, industrie, enz. enz.
2.	Documentaire filmvoorstellingen over de onder 1 genoemde onderwerpen (inpoldering van de Zuiderzee, droogmaking van Walcheren).
3.	Tentoonstellingen over Nederland, Nederlandse schilderijen, poppen in nationale klederdrachten, Nederlandse voortbrengselen: bloemen, aardewerk, porselein, kunst- en sierwerk van glas, koper, tin, zilver, smeedwerk, scheepsmodellen, producten van land- en tuinbouw, zuivel-industrie. Aan deze tentoonstellingen kunnen belangrijke Nederlandse bedrijven als K.L.M., Philips, Scheepvaart, Spoorwegen, Hoogovens, Mijnbedrijven, Zout- en Oliewinning enz. deelnemen. Dit zouden reizende tentoonstellingen moeten zijn, bijvoorbeeld ingericht in een ‘tentoonstellingstrein’. Inderdaad wordt op het gebied van tentoonstellingen, o.a. door de CIHAN, reeds heel wat gedaan, doch op de wijze als hierboven geschetst zou een veel grooter gebied kunnen worden bestreken, terwijl, wanneer bij het organiseren der tentoonstellingen de Nederlandse stamverwanten zouden worden ingeschakeld, deze geestdriftige propagandisten zouden zijn.
4.	Volkszangavonden, waar het Nederlandse lied weer wordt geleerd en gezongen. De Nederlandse volksliederen vallen ook bij buitenlanders in de smaak!
5.	Er moeten boekerijen worden gevormd met allerlei soorten Nederlandse boeken. Boeken over Nederland, vaderlandse geschiedenis, kerkgeschiedenis, cultuurgeschiedenis, technische boeken (ook op het gebied van landbouw, tuinbouw en veeteelt), ontspanningslectuur, enz. Voor die verenigingen in den vreemde, die niet in staat zijn om de boeken zelf aan te kopen, zouden reizende bibliotheken moeten worden samengesteld. Dit werk zou het Algemeen Nederlands Verbond zeker kunnen doen.
6.	Feestelijkheden, bijvoorbeeld tijdens een in te stellen ‘Nederlandse week’, waaraan praalwagens deelnemen, die een historische optocht vormen, waar historische spelen worden opgevoerd, enz. Bij deze feestelijkheden mag zeker niet worden vergeten het bij uitstek Nederlandse Sint Nicolaasfeest. Dit is toch een gebruik, dat zeer gemakkelijk in ere te houden is. In het volgende nummer hopen wij voort te gaan met het opsommen der mogelijkheden, met het werk van het Algemeen Nederlands Verbond in dezen en zo mogelijk met het maken van enkele gevolgtrekkingen.

c. smies.