Neerlandia. Jaargang 56

Ons taalhoekje

Zuiver schrijven

Het verheugt ons te kunnen opmerken, dat ‘Ons Taalhoekje’ de aandacht blijft trekken, ook van deskundigen op taalgebied.

Van twee zijden werden we ‘op onze vingers getikt’ over de opmerking onder b aan het slot van blz. 11 van het Januarinummer 1952.

‘Volgens de gangbare Nederlandse spraakkunsten’ worden samenstellingen met hier, daar en waar wel aan elkaar geschreven, doch die met er, ergens, enz. niet’.

We danken de heren Dr Dominicus en Max voor hun opmerkingen en verzoeken verontschuldiging voor onze vergissing.

De heer M. voegt er trouwens aan toe: ‘M.i. overigens bestaat er geen bezwaar tegen bij ook er de twee delen aan elkaar te schrijven.’ Consequenter lijkt het ons wel.

Een tweede opmerking van de heer Max betreft wat we schreven onder het opschrift: ‘Hoe ver gaat de emancipatie van de vrouw?’

[p. 12]

Het betreft het persoonlijk- en het bezittelijk voornaamwoord haar in het vrouwelijk meervoud. De heer M. acht dit fossiele vormen, die in de spreektaal dood zijn en z.i. dus in de schrijftaal evenmin moeten worden gehandhaafd.

Dit is een beginselkwestie en gaarne grijpen we de gelegenheid aan om nog eens duidelijk onze mening kenbaar te maken over het verschil tussen de gesproken en de geschreven taal in 't algemeen.

Het Nederlands is een levende taal, dus het geschreven woord behoort zich te richten naar het beschaafde spraakgebruik.

De schrijftaal moet echter onderworpen blijven aan vaste regels, opdat zij leesbaar blijve voor een ieder, die voldoende Nederlands verstaat of die taal wil leren.

In verband daarmede kan de schrijftaal de spreektaal slechts op een afstand volgen.

Zeer wenselijk is daarom een blijvende officiële commissie, bestaande uit taalkundigen, die de regels voor de geschreven taal, zoals die voor onderwijs, examens, ambtelijke briefwisseling, enz. zouden moeten worden gebruikt, vaststelt en periodiek wijzigt, zodra ze daarvoor haars inziens in aanmerking komen ter aanpassing bij de wisselingen in de gesproken taal.

In afwachting daarvan verdient het o.i. aanbeveling, dat thans niet worde afgeweken van de schrijfwijze De Vries en Te Winkel, voor zover die niet is gewijzigd door de officiële ‘schoolspelling’.

Wijkt men daarvan af, dan ontstaat opnieuw een laakbare spellingchaos.

Dit geldt evenzeer voor de door de heer Max bepleite vervanging van het persoonlijk voornaamwoord 4de naamval mannelijk meervoud hen door hun.

Emigratie of landverhuizing

Een der leden van ons Verbondsbestuur beklaagde zich er over, dat in Neerlandia nog te veel vreemde woorden voorkomen.

Als voorbeeld noemde hij emigratie en emigrant.

Gaarne wil ik hierover eens mijn mening zeggen. Gelukkig wilde bedoeld bestuurslid het woord emigrant niet vertalen door het m.i. lelijke uitwijkeling, een woord, dat nimmer burgerrecht zal verkrijgen, doch door landverhuizer.

Ten eerste vind ik dit woord even onlogisch gevormd als bijv. ‘luchtbeschermer’. Evenmin als laatstgenoemde de lucht beschermt, verhuist eerstgenoemde het land.

Doch ik heb een ander bezwaar Het woord landverhuizer bestond reeds in het Nederlands, doch had voor mijn gevoel een onaangename bijsmaak.

In mijn jeugd waren de landverhuizers dikwijls mensen, die iets op hun kerfstok hadden en daarom hun vaderland verlieten ‘waar de grond hun te warm onder de voeten werd’.

Ik moet dan denken aan de vertolking door de volksmond van de initialen der Nederlandsch-Amerikaansche Stoomvaart Maatschappij, N.A.S.M. = Neemt alle schurken mee.

R.

Wat zijn ‘ingaven’?

We kennen het woord ‘ingeving’ (en ook inzending, inzameling, enz.). Maar het woord ‘ingaven’ kwamen we voor het eerst tegen in ‘Het vrije volk’ van 8 Januari 1952, waar we in een artikel over de val van het ministerie Pleven lazen: ‘Want de begroting is, behalve in het principe, dat de in- en uitgaven elkaar moeten dekken, voor het grootste deel nog niet aangenomen’.