Neerlandia. Jaargang 55

Nederlandsche Antillen
Het eiland Aruba

Algemeen

Aruba maakt deel uit van de drie Benedenwindse eilanden, ook wel genoemd A.B.C. eilanden, nl. Aruba, Bonaire en Curaçao.

Alhoewel Aruba het kleinste van deze drie eilanden is, neemt het zeer zeker na het grootste eiland Curaçao de belangrijkste plaats in.

De oppervlakte van Aruba is ongeveer 180 vierkante km, hetgeen overeen komt met circa een tiende deel van de provincie Limburg.

Aruba ligt 100 km van Curaçao; dus is er geen brugverbinding mogelijk - zoals men wel eens in Nederland denkt - en 25 km van Venezuela, welk land bij bepaalde weersgesteldheid zeer duidelijk zichtbaar is.

De hoofdstad, tevens bestuurscentrum, is Oranjestad, gelegen aan, de zuidkust, aantal inwoners ongeveer 15.000. Op 20 km afstand, eveneens aan de zuidkust, ligt San-Nicolaas, inwonersaantal ruim 20.000. Verder treft men nog aan de dorpen Santa Cruz met 8.000 inwoners, Savaneta, Noord, Parera en Balashi. Het dorp Savaneta was de vroegere hoofdplaats en nu nog bekend vanwege het aldaar gelegen militaire kamp, waar thans mariniers zijn gelegerd.

In het noordelijk- en noord-oostelijk gedeelte treft men een heuvelrug aan tot 200 meter hoogte; dit is ook het minst bewoonde gedeelte. In het midden van het eiland vinden wij de Hooiberg, een zeer markante alleenstaande heuvel, die 165 meter hoog is. Niet alleen de vorm van de heuvel is in het oog springend, maar ook erop en in de nabijheid vindt men een speciaal soort gesteente, het hooibergiet, dat verder nergens ter wereld voorkomt.

Gesteldheid van de bodem

De structuur van Aruba bestaat uit koraalriffen op diabaas waar doorheen vulkanische uitbarstingen hebben plaats gevonden, waarvan wij nu nog enorme steenklompen kunnen zien.

Speciaal in het noord-oostelijk gedeelte treft men spelonken en grotten aan, waarin druipsteenformaties voorkomen. Eén van deze grotten, in welker nabijheid de enige natuurlijke zoetwaterbron, genaamd Fontein, is gelegen, vertoont nog oude Indiaanse inscripties. Deze grotten zijn uit toeristisch oogpunt zeer belangwekkend.

De noordkust is woest en gevaarlijk voor de scheepvaart; zonder ophouden beuken de golven deze scherp getande kust, hier en daar onderbroken door kleine baaien, boca's genaamd, die een klein strandje vertonen.

Een tocht langs deze noordkust is de moeite waard. Soms heeft de zee de kust geheel ondermijnd, zodat men ongeveer 200 meter landinwaarts in diepe gaten de woeste zee ziet bruisen; hierdoor zijn op sommige plaatsen natuurlijke bruggen ontstaan, waar onderdoor de zee woedt.

In het midden der noordkust treft men een groot rotsmassief aan, de Noordkaap.

De oostkust vertoont een beeld, enigszins gelijkend op dat van de noordkust, echter veel minder belangwekkend.

De zuidkust wordt beschermd door een op enige afstand liggend rif; hierdoor zijn enkele havens ontstaan, die, mede gezien de gunstige ligging t.o.v. de wind, een zeer veilige ligplaats voor de scheepvaart bieden.

De west- en de zuid-westkust hebben schitterende stranden, zoals Palm Beach, de naam zegt het reeds, een strand omzoomd door palmen. Deze Beach is beslist een bijzonderheid, daar vrijwel nergens ter wereld zulk een mooi strand is te vinden.

De zee is rustig, helder en schitterend van kleur. Een waar lustoord voor zwemliefhebbers, daar dit gedeelte geheel vrij van haaien is.

Ook zou het zich buitengewoon goed lenen voor toerisme, waartoe reeds plannen worden uitgewerkt.

Op het punt, waar west- en noordkust samen komen, heeft zich een duincomplex gevormd.

Begroeiing en dierenwereld

Wat betreft de begroeiing is Aruba zeer stiefmoederlijk bedeeld. Het is niet onvruchtbaar, maar heeft wegens grote droogte-periodes meer een woestijnklimaat. Bijna het gehele jaar waait de N.O. passaat, welke een verkoelende uitwerking heeft, zodat de temperatuur er is tussen tropisch en subtropisch in. Hierdoor en door de weinige regen is Aruba aantrekkelijk voor toerisme (altijd mooi weer).

De voornaamste begroeiing bestaat uit cacteeën, aloë en divi-divi-bomen.

De cacteeën zijn soms tot enige meters opgeschoten en dienen voor terreinafzetting.

Aloë komt in grote velden voor. De bladeren hiervan worden geoogst en leveren het zgn. aloïne. (Aloë is een vetplant).

De Benedenwindse eilanden vormen een der belangrijkste productiegebieden op de wereldmarkt van aloïne. De voornaamste concurrent is Zuid-Afrika.

De divi-divi-boom levert peulen, waarvan een looistof kan worden gemaakt. Gezien de hoge arbeidslonen op Aruba en de zeer goede synthetische vervangingsproducten is het oogsten hiervan gestaakt.

De divi-divi-bomen zijn meestal door de aanhoudende N.O. passaat geheel gegroeid naar het zuid-westen en hebben daardoor een karakteristieke vorm gekregen.

[p. 8]

Door de droogte en het daardoor ontstane gebrek aan natuurlijk voedsel is de dierenwereld op Aruba eveneens beperkt. De meest voorkomende dieren zijn: cabrieten (geiten), ezels en schapen. Daarnaast zien wij vrij regelmatig in het wild konijnen, parkieten, colibries, leguanen (soort eetbare hagedissen in verschillende soorten), kleine slangen, enz.

Door de droogte en de aanhoudende wind komen voor een tropisch gebied zeer weinig muskieten voor en die er voorkomen zijn ongevaarlijk. Het gebruik van klamboes is dan ook haast overbodig en komt vrij zelden voor.

Bevolking

De bevolking van Aruba telt thans ongeveer 55.000 zielen en is samengesteld uit ongeveer 45 nationaliteiten.

De oorspronkelijke bewoners waren Indianen, waarvan men nog duidelijk de nakomelingen kan onderscheiden, meestal wel vermengd met vroegere kolonisten (Compagniesdienaren).

Sinds de komst der oliemaatschappijen is de vrij geringe negerbevolking belangrijk uitgebreid door immigratie van de Engelse eilanden.

Het blanke element der bevolking bestaat grotendeels uit afstammelingen van vroegere Nederlandse immigranten, Nederlanders in Nederland geboren en Amerikanen, verder ziet men o.a, Chinezen, Syriërs, Indiërs, enz.

De eigenlijke bevolking, ook wel genaamd landskinderen, heeft al sinds vele jaren de volledige Nederlandse nationaliteit, zij bezit algemeen kiesrecht voor Staten en Eilandraden. Deze bestuursinstellingen zijn enigszins te vergelijken met Provinciale Staten en Gemeenteraden, echter gaan hun bevoegdheden verder.

De voornaamste godsdienst is de Rooms-Katholieke.

Taal

De toestand op taalgebied is tamelijk ingewikkeld en wel als volgt:

De officiële taal is het Nederlands, de landstaal het Papiamento, de handelstaal het Engels en daarnaast wordt nog veel het Spaans gebruikt.

Het Papiamento is een vrij eenvoudige taal, met een heel simpele en nog niet vastgesteld; grammatica. Het is een combinatie van Portugees, Nederlands, Engels, Spaans en vermoedelijk oude Indiaanse uitdrukkingen.

Alleen op de drie Benedenwindse eilanden wordt het Papiamento gesproken. Het onderwijs wordt gegeven in Gouvernementsscholen en R.K. bijzondere scholen en bestaat uit Lager onderwijs, Mulo, H.B.S. (momenteel 3 klassen en verder in uitbreiding) en Ambachtsschool. De voertaal bij het onderwijs is Nederlands. Alhoewel er geen leerplicht bestaat, gaan vrijwel alle kinderen naar school.

Handel en nijverheid, mijnbouw en verkeerswezen

De handel van Aruba heeft zich steeds meer opgewerkt, men noemt de eilanden Aruba en Curaçao wel eens: ‘the shopping centre of the Caribbean’.

Vooral Oranjestad blinkt uit door de grote moderne winkels, waar men allerlei artikelen kan kopen.

De opkomst van de handel hangt samen met de komst der oliemaatschappijen, terwijl ook de doorvoerhandel op Venezuela en Colombia van zeer groot belang is geworden.

Als geld gebruikt men de Curaçaose gulden, welke nog een nakomeling is van de vooroorlogse Nederlandse gulden. Deze Curaçaose gulden is nog nooit gedevalueerd en behoort tot de harde valuta's. De koers van de U.S. dollar is 1,905 Cur. gulden en van de Ned. gulden 0,505 Cur. gulden.

Aruba heeft vanwege de oliemaatschappijen en de handel op Venezuela een zeer groot U.S. dollarinkomen, zodat deviezenmoeilijkheden hier zeer gering zijn.

De grote oliemaatschappijen vormen de kurk waarop Aruba drijft.

In San Nicolaas treft men aan de ‘Lago Oil and Transport Company’, een dochtermaatschappij van de ‘Standard Oil of New Jersey’. Deze maatschappij heeft te San Nicolaas een der grootste olieraffinaderijen ter wereld gesticht, waar circa 8.000 mensen werken.

Door dit bedrijf is de moderne haven van San Nicolaas ontstaan, die tot de drukste havens ter wereld behoort.

In de directe omgeving van Oranjestad bevindt zich nog een kleinere raffinaderij, nml. die van de Arend Petroleum Maatschappij, welke behoort tot de groep der Koninklijke-Shell. Ook deze maatschappij heeft een eigen haven aangelegd aan de Druifbaai. Oranjestad zelf heeft zijn havencapaciteit zeer belangrijk uitgebreid en gaat nog steeds door met verbeteren.

De haven wordt geregeld aangedaan door diverse stoomvaartmaatschappijen, Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij (ook passagiersschepen), Grace Line en andere.

Een specifiek product van Aruba is de reeds eerder genoemde aloë. Een geheel nieuwe en modern ingerichte industrie op Aruba bereidt hieruit aloïnepoeder. Het oogsten der aloë komt steeds meer in verval, doordat de oliemaatschappijen hogere lonen betalen.

Vroeger werd er wat goud gewonnen op Aruba, ook dit is door de hoge lonen niet winstgevend meer. Op verschillende plaatsen kan men nog de verlaten mijnschachten aantreffen.

Het verkeer op het eiland zelf wordt onderhouden door grote en kleine autobussen, echter is de particuliere auto wel het voornaamste middel van vervoer. Bijna de helft der gezinnen heeft een auto ter beschikking, sommige zelfs meer dan één. Men moet de auto op Aruba vergelijken met de fiets in Nederland, het is zo goed als geen luxe meer.

Fietsen komen op Aruba zeer weinig voor; de ezel als middel van vervoer is bijna geheel verdrongen door de auto.

Het personenvervoer naar omliggende landen en eilanden geschiedt grotendeels per vliegtuig. De K.L.M. onderhoudt dagelijkse diensten op Curaçao, (enige malen per dag), Venezuela, Jamaïca, Havanna, Miami, enz.; doorverbindingen naar andere landen zijn zeer gunstig.

Ook een Venezuelaanse Luchtvaart Maatschappij komt enige malen per week op Aruba.

Het verdere vervoer, speciaal van goederen, vindt plaats door middel van eerder genoemde scheepvaartmaatschappijen, met rechtstreekse diensten ook voor passagiers op Amsterdam, New-York, Gulf havens, Venezuela, Colombia, enz.

[p. 9]

Staatkunde; justitie en politie; leger en marine

De Nederlandse Antillen vormen samen met Nederland en Suriname het Koninkrijk der Nederlanden. Deze rijksdelen hebben echter een volledige autonomie voor eigen binnenlandse aangelegenheden. De wetgeving komt vrijwel overeen met de Nederlandse. Als vertegenwoordiger der Kroon treedt op een gouverneur; ieder eiland heeft een gezaghebber.

Het Justitieapparaat bestaat uit Gerechten in Eerste Aanleg en een Hof van Justitie. Met het recht van Cassatie bij de Hoge Raad is men bezig.

Het politieapparaat is goed, maar over het algemeen onderbemand.

De vreemdelingendienst heeft een zeer omvangrijke taak, in verband met het grote aantal vreemdelingen.

Het bestaande politiecorps is sinds kort omgezet van militaire politie in burgerpolitie, en vormt nu samen met de vroegere burgerpolitie één corps.

De landsverdediging wordt van Nederland uit verzorgd en is sinds kort geheel in handen van de Koninklijke Marine.

De basis van de Marine is op Curaçao.

Tijdens de laatste oorlog was er wel dienstplicht (hier genaamd schutterplicht). De Schutterij heeft samen met de Marine de Antillen in staat van verdediging gebracht met hulp van de V.S.

Gezien de structuur van een eilandengroep en de ligging t.o.v. de wereldverbindingen, is een maritiem verdedigingsstelsel hier zeer op zijn plaats.

Watervoorziening, gas en electriciteit; behuizing

De watervoorziening is steeds een zeer moeilijk punt geweest, daar Aruba geen natuurlijk zoet water heeft. Men heeft dit ondervangen door regenbakken en thans door middel van een zeer modern Gouvernementswaterleidingbedrijf, dat zeewater distilleert. De prijs van dit water is dan ook erg hoog vergeleken met die in Nederland.

De electriciteitsvoorziening geschiedt door een plaatselijke maatschappij, die een dochtermaatschappij is van de Overzeese Gas- en Electriciteits Maatschappij. Sinds kort heeft deze maatschappij een eigen centrale op Aruba, voorheen werd de stroom opgewekt door de oliemaatschappijen.

Voor gaslevering zorgt een plaatselijk bedrijf, dat het gas in grote stalen flessen betrekt van de Lago Oil Company.

De woningen zijn voor een groot deel in de laatste jaren modern en geriefelijk gebouwd, meestal zonder verdiepingen en volgens een enigszins Amerikaans indelingssysteem.

De huizen op het platteland, hier genaamd Koenoekoe, geven een verzorgde en aardige indruk. Ze zijn soms nog versierd met een soort totems, in navolging vermoedelijk van de vroegere Indiaanse totempalen.

In San Nicolaas zijn nog enige wijken met echte krotwoningen, samengesteld uit hout en metaalafval. Hierin wonen meestal grote gezinnen.

Het Gouvernement tracht door het bouwen van volkswoningen hierin verbetering te brengen.

Oranjestad geeft het beeld van een verzorgde tuinstad.

D. IJskes