Neerlandia. Jaargang 55

Indonesië

Cultureel Nieuws

Wij ontvingen het nummer van December 1950 (nr. 3 van de eerste jaargang) van ‘Cultureel Nieuws’, maandelijkse uitgave van de Stichting voor de Culturele Samenwerking te Amsterdam, die zich ten doel stelt de bevordering van die samenwerking over en weer tussen Nederland aan de ene en Indonesië, Suriname en de Nederlandse Antillen ter andere zijde.

Dit boekje van 50 bladzijden ter grootte van ongeveer 13 × 19 cm., keurig gedrukt bij de N.V. De Arbeiderspers te Amsterdam, is gewijd aan Indonesië 1950. Het bevat een 50-tal korte opstellen en berichten in de Nederlandse taal over verschillende onderwerpen, bijna alle overgenomen of vertaald en bijeengezocht uit ongeveer twee dozijn in Indonesië in 1950 (meerendeels Sept., Oct. en Nov.) uitgekomen bladen, de meeste uit ‘Merdeka’, ‘De Nieuwsgier’ of ‘Nasional’. Dit Decembernummer is verdeeld in de rubrieken: 1. Het bibliotheek- en leeszaalwezen in Indonesië, 2. Godsdienst, 3. Onderwijs, 4. Sociale vraagstukken, 5. Kunst en cultuur en tenslotte een opgave van Literatuur over Indonesische taalkunde (1940-1945).

Bibliotheek- en leeszaalwezen

De Nieuwsgier van 28 Maart en 6 April 1950 bevatte een kort overzicht van de geschiedenis van het bibliotheekwezen.

Wij ontlenen daaraan, dat de bekende bibliotheek van het Bataviaasch Genootschap voor Kunsten en Wetenschappen (reeds dagtekenend uit de tijd van Raffles) bijna 400.000 delen omvat, hoofdzakelijk op het gebied van taal-, land- en volkenkunde. Hierin is tegenwoordig ook ondergebracht de boekerij der Rechtshogeschool (opgericht naar we ons menen te herinneren in de tijd van Gouverneur-Generaal Mr D. Fock).

De boekerij van het voormalig Departement van Gouvernementsbedrijven, later Dep. der Burgerl, Open-

[p. 5]

bare Werken en Dep. van Verkeer en Waterstaat was ook zeer belangrijk. Zij omvatte vóór de oorlog ongeveer 250.000 delen, voornamelijk technische werken, doch ook boeken op sociologisch, politiek en juridisch gebied, en algemene tijdschriften (Tijdschrift voor Ned. Indië 1838-1901, in 1881 samengesmolten met De Indische Gids). Deze boekerij is na de oorlog van Bandoeng naar Djakarta overgebracht en thans onttakeld ondanks protesten. Ze is nu versnipperd en grotendeels ingepakt in verband met ruimtegebrek te Djakarta, en dus niet meer toegankelijk voor de studenten der Technische Hogeschool te Bandoeng, die tot de ijverige bezoekers behoorden en evenmin voor de naar die plaats overgebrachte hoofdkantoren van de Staatsspoorwegen en Post-, telegraaf- en telefoondienst.

In een polemiek in 1934 werd geconstateerd, dat ook in verband met de heersende malaise de belangstelling bij de geïmporteerde Europeanen afnemende was, ook bijv. bij voor de Indische dienst uitgezonden jonge academici, die zich meer op vakstudie hadden gespecialiseerd. Daarentegen nam die van de Indonesische lezers en leners voortdurend toe.

Of dit zo blijven zal, als de kennis van het Nederlands en andere Europese talen zo weinig aangemoedigd, integendeel van overheidswege hoe langer hoe meer belemmerd wordt?

In verband hiermede stippen we nog aan, dat de bovengenoemde literatuurlijst voornamelijk woordenboekjes en grammatica's voor het Indonesisch bevat, tezamen een 40-tal, gerangschikt in alphabetische volgorde volgens de namen der samenstellers, onder wie we 11 Oosterlingen en 1 Engelsman telden. De overigen zijn Nederlanders.

Godsdienst

Bey Arifin (een Arabier?) schrijft in het blad ‘Berita’ over het Mohamedaanse en het Christelijke jaar. Het Mohamedaanse jaar telt 12 maanmaanden. Elk tijdperk van 30 jaren omvat 19 jaren van 354 dagen en 11 van 355 dagen. In de schrikkeljaren telt de laatste maand een dag meer dan in de andere jaren.

Andere tellingen zijn b.v. de Chinese en de Javaanse.

Te Bandoeng is nu een comité opgericht, dat de alge mene viering beoogt van het ‘Indonesische nieuwe jaar’, als hoedanig het wenst beschouwd te zien 1 Sura, een datum in het verleden ingevoerd door het Hindoeïsme, welke (toevallig?) samenvalt met 1 Muharram van de Arabische jaartelling. De 13de October 1950 zou dan de nieuwjaarsdag zijn geweest van het nationale Indonesische jaar 1883 en van het Moham. jaar 1371.

De Malang Post meldde, dat onder leiding van mevr. K. Bezoen en Mej. Chr. Slotemaker de Bruïne de Christenkerk van Oost-Java 1 Nov. jl. een viermaandelijkse cursus zou openen voor vrouwen van elke landaard onder de naam ‘Women Bible School’.

De Indonesische regering wil in iedere residentiehoofdplaats door de Dienst voor Godsdienstzaken in Oost-Java scholen doen oprichten voor Moham. godsdienstleraren. Het zouden leergangen zijn van 5 jaren of minder naar gelang van het genoten vooronderwijs. De leerlingen zouden een maandelijkse toelage ontvangen ten bedrage van 60 of 90 gld.

Te Malang zijn geopend het Groot Seminarie voor opleiding van R.K. geestelijken met 10 studenten en een cursus van twee jaar voor R.K. leerkrachten voor de middelbare school. Dit berichtte Merdeka van 29 Sept. Hetzelfde blad van 7 Oct. meldde de opening aldaar van de (Protestantse) Theologische school met 18 leerlingen, afkomstig van de onderbouw middelbare school, die daar een leergang van vier jaren zullen volgen.

Nasional heeft een bericht over geestelijke stromingen in Midden-Java. Het blad noemt 4 Moh. verenigingen, waaronder de P.U.A.M.I. (Vereniging van Adams nazaten) onder leiding van de 80-jarige dorpsschrijver van Moentilan Sastrosowignjo, die mededeelde thans 65.000 leerlingen te hebben in geheel Indonesië.

Een delegatie uit Indonesië zou het Wereld-Islamcongres te Karachi in Dec. 1950 bijwonen.

(Wordt voortgezet)