Zuid-Afrika
Het Transvaal Universiteits Kollege tot Universiteit verheven.
Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de stad Pretoria in November zal op 10 October a.s. - president Krügers geboortedag - het Transvaal Universiteits Kollege te Pretoria, kortweg genoemd de T.U.K., tot universiteit worden verheven en dan de 5de universiteit in de Unie van Zuid-Afrika zijn. In de wet van 1916 was het beginsel vastgelegd, dat de colleges, waarvan er thans, Pretoria inbegrepen, zes zijn, het parlement een hoogeren status kunnen vragen en zoo ziet men langzamerhand deze zelfstandig worden en het huis der moeder verlaten. Pretoria's Universiteits Kollege was de grootste en het jubeljaar van de administratieve hoofdstad van de Unie heeft haar de begeerde onderscheiding geschonken.
In 1908 had de Transvaalsche regeering in Pretoria universiteitsklassen in letteren en wetenschap en rechtsgeleerdheid ingericht en onder toezicht geplaatst van het Transvaal Universiteits Kollege te Johannesburg, waarbij Pretoria gelijke vertegenwoordiging kreeg. Afscheiding volgde twee jaren later en in 1910 kreeg de Johannesburgsche afdeeling rechtspersoonlijkheid onder den naam van Suid-Afrikaanse Skool vir Mynbou en Tegnologie, terwijl de Pretoria-afdeeling den naam van Transvaal Universiteits Kollege ontving.
Deze instelling groeit nog steeds. In 1917 werd de landbouwfaculteit opgericht, waarvoor het laatste Transvaalsche parlement in 1910 een som van £ 100.000 schonk, die voor theologie volgde in 1918, die voor handel en staatsadministratie in 1919, die voor veeartsenijkunde in 1920, voor muziek in 1923. Op 1 Mei van dit jaar werd, op aanstichting van de Ned. Zuid-Afr. Ver. en het Alg. Ned. Verbond, een leerstoel voor Nederlandsche cultuur gevestigd, aan het hoofd waarvan prof. dr. M. Bokhorst staat, waarna nu een leerstoel voor Afrikaansche kunst en cultuur zal volgen. De minister van onderwijs heeft juist aan den Raad van de T.U.K. kennis gegeven, dat de toestemming daarvoor is gegeven. Een comité, waarvan de heer J.J. Bosman eeresecretaris is, beijvert zich voor dit doel een fonds van £ 5000 in te zamelen, waarvan het grootste deel de vorige maand reeds bijeen was.
De omvang van de T.U.K. moge blijken uit het feit, dat daaraan het vorig jaar 43 professoren en 56 docenten en assistenten verbonden waren terwijl er 776 studenten waren ingeschreven; de uitgaven
Het gebouw der Universiteit te Pretoria.
waren bijna £ 60.000. waarvan de regeering 2/3 bijdroeg. £ 20.000 kwamen uit collegefondsen. De ontvangsten aan collegegelden bedroegen in 1928 (het laatste jaar, waarvan de cijfers ons bekend zijn) bijna £ 15.000.
Toen in Maart van dit jaar de graden van de Universiteit van Zuid-Afrika in Pretoria werden uitgereikt, heeft de onderkanselier van de universiteit van Kaapstad, Sir Carruthers Beattie, de nieuwe universiteit te Pretoria welkom geheeten en daarbij gezegd, dat, ofschoon soms beweerd werd, dat het aantal universiteiten in de Unie voor de kleine blanke bevolking van 1 ½ millioen te veel werd geacht, men niet moest vergeten, dat men ook rekening moest houden met de groote zwarte bevolking, welke eveneens naar kennis dorst en op den duur niet van academische opleiding verstoken kan blijven. Hij heeft de studenten op hun plichten jegens de nieuwe universiteit en het land gewezen. Voor het leven toegerust met de beste kennis, daartoe door ouders, den Staat en de universiteit in staat gesteld, hebben zij tot plicht, het beste dat er in hen is, aan land en volk te geven als een wederkeerigen dienst voor de genoten voorrechten.
De onderkanselier van de universiteit van Zuid-Afrika, de heer Bryan, was hoopvol gestemd voor de nieuwe inrichting van hooger onderwijs en deed een beroep op de rijken des lands, om door schenkingen het kapitaal te vergrooten tot £ 100.000, welke men noodig heeft, om onafhankelijk van den Staat te blijven. Daarvan gaf de stadsraad van Pretoria reeds de kapitale som van £ 25.000 en ook kwamen groote bedragen van verschillende personen binnen, zoodat de som weldra bijeen zal zijn.
Het Algemeen Nederlandsch Verbond, dat medegewerkt heeft bij de totstandkoming van den leerstoel voor Nederlandsche cultuur in Pretoria, zal bij de plechtige opening op 10 October worden vertegenwoordigd door het oud-bestuurslid van de voormalige groep Zuid-Afrika van het Verbond, dr. F. Vredenrijk Engelenburg.
Onze hartelijke gelukwenschen bieden wij de nieuwe universiteit aan, die thans in de weldra jubileerende hoofdplaats een middelpunt van Dietsche cultuur zal worden.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd