Neerlandia. Jaargang 34

[p. 112]

Surinaamsche brieven.
VII.

Aanlegsteiger van de Koloniale vaartuigen.

Als de boot de geelkleurige rivier opvaart en het modderige water in lange uitwaaierende golven achter de boot nakolkt, heeft men heel niet het gevoel in een tropisch gewest te zijn beland. Rechts en links strekken zich de lage oevers uit met, wat in den beginne wel een beetje vreemd lijkt, hooge roodachtig bloeiende koffiemama's¹⁾. Maar de rivier is zoo breed, dat men geen bijzonderheden onderscheidt. Pas als men dichter aan den wal komt, ziet men het gestrengel van vreemdsoortige, grootbladerige modderplanten en lage palmen, van woest in elkaar vervlochten doornstruiken. Op een afstand vormt al dit lage gewas een niet al te hoogen wal van licht groen, dat heel sterk lijkt op de verre dijken, die onze Hollandsche rivieren begeleiden. Men ziet niet, dat al deze planten in het water drijven en over den walkant heen hangen. De boomen in het verschiet, met hun teer gekleurde bladeren lijken op pas ontluikend voorjaarsgroen van oude parken en hoog opgaande beuken.

Nog sterker wordt de indruk van zich in Holland te bevinden, als men met den kolonialen stoomer des morgens vroeg voor den Marowijnemond aankomt. De verspreide eilandjes voor den Franschen oever drijven in de roodachtige morgennevelen, die zich moeizaam van het water losmaken. Rechts strekt zich uit de lage landtong van Galibi²⁾ meteen klein vuurtorentje en enkele massale boomgroepen. Hoog steken de groen-violette loofbergen boven de spiegelende watervlakte uit, waarover een roeibootje, dat de post komt halen, heenzweeft. Het kost dan werkelijk inspanning zich niet in Holland te wanen. Veel eer zou men denken, dat men op de Loosdrechtsche plassen of op de Friesche meren vaart.

Denzelfden indruk krijgt men, wanneer men met de rivierboot langzaam Paramaribo nadert, dat in witte schittering tusschen het groen gebed ligt. Nu stevenen wij langs het open Rietbergplein en dan vlak langs het fort Zeelandia. Ook dit is weer een stuk Holland, afgezien dan van enkele palmtoppen, die er boven uit waaieren en heen en weer wiegelen.

Langs den oever een zware steenen glooiing van groote granietblokken en daar boven een bonkige steenen muur en witgepleisterde huizen; kleurige roode dakpannen als in een Hollandsch visschersdorp en een opeengedrongen bij elkaar hokken van gebouwtjes en optrekken als in een oude Hollandsche stad. Een vroolijk wapperende driekleur boven alles uitstekend, scherp afgeteekend tegen den blauwen hemel met witte Hollandsche luchten en woelende en trekkende wolkenballen.

Ook in de stad zijn er huizen genoeg, die zoo uit Holland overgenomen konden zijn. Allereerst dan die aan het Gouvernementsplein. Het Gouvernementshotel³⁾ met zijn lange loggia over de heele breedte is hiervan nog het meest tropisch. Wel maakt het met zijn ligging en den ruimen en onbekrompen opzet een aangenamen indruk en iets van de oude breede Hollandsche deftigheid kan men aan dit huis niet ontzeggen.

Oudhollandsch is ook het binnenplein van het Fort. Hooge schaduwboomen, die over grasperken en netjes gesnoeide heggen heen hangen en waartusschen de roode klinkers en de pleistermuren lichten. Zware poorten als van de forten aan de waterlinie en zware overhangende daken.

Uit het fort gezien, is het plein het mooist. De boomen, die de wijde grasperken omlijsten, zijn zeldzaam mooi. Het zijn meestal tamarindeboomen, die een kruin hebben, eenigszins op beukenboomen lijkend, maar hun onderste takken hangen neer en hun blad is veel fijner, haast als van varens. Zij kunnen wondermooi frisch groen en sappig zijn, vooral de jonge takken zijn van een onuitsprekelijk helder en zuiver groen, als van heel jonge berken in het voorjaar. In hun omlijsting steken de roode gebouwen van het Hof van Justitie en van Financiën schitterend af.

1) Een koffiemama is een schaduwboom.

2) Galibi ligt op den Nederlandschen oever.

3) Zoo wordt de ambtswoning van den gouverneur genoemd.

[p. 113]

Als men dan de Gravenstraat inbuigt, komt men weer langs een stuk oud Holland. Rechts liggen de poort en dienstgebouwen van het Gouvernementshotel, uit steen opgetrokken en op den hoek zelf een politiepost met een breed dak genoeglijk in de zon te bakken. Daarop volgt het Parket en het gebouw van de Loge ‘Concordia’ dat zoo uit Amsterdam overgenomen kon zijn. Alleen dat dan de steenen onderweg in hout veranderd zijn.

Daarop volgt de Oranjestraat met enkele oude steenen gebouwen, die gansch niet tropisch lijken, maar een namaak van een of ander Hollandsch huis.

Ook onder de burgerhuizen zijn er genoeg, die de plaats van herkomst van hun vroegeren eigenaar verraden. Zoo bijv. het gebouw van de R.K. Missie, een rood steenen gebouw, waarvan het eenige, dat aan de tropen herinnert, is een groot balkon met tropische planten.

Een zuiver Hollandsch patriciërshuis, maar dan uit steen, is het gebouw, waarin nu de Herrnhutter Muloschool gevestigd is. Zelfs de hardsteenen stoep met Renaissance slingers en gezwaaide leuningen, en de ruime poort met leisteen-bekroning en smeedwerk, ontbreken niet.

En zoo zouden er nog meer van die gebouwen aan te wijzen zijn, waarin onze voorvaderen neergelegd hebben hun herinnering aan het vaderland. Zelfs in kleinigheden, in gebeitelde deurposten en

De Zinzendorfschool. Herrnhutter Muloschool in de Gravenstraat te Paramaribo.

in houtsnijwerk van de bovenlichten hebben zij hun vaderlandschen smaak gevolgd. Later is het peil van het bouwwerk sterk achteruit gegaan. Stijl is in de nieuwe gebouwen haast niet meer te ontdekken. Ook zijn de afwerking en het materiaal veel minder geworden. Balken en planken als in die oude gebouwen vindt men heden ten dage niet meer. Want aan den smaak van die oude heeren, paarde zich een degelijkheid van afwerking en van materiaalkeuze, zooals die slechts mogelijk is bij de spreekwoordelijk geworden Hollandsche degelijkheid.

R.K. Weeshuis te Paramaribo.