Neerlandia. Jaargang 32

Taalwacht.

Jaarverslag der Taalwacht van het A.N.V.

Met opgewektheid kon de schrijfster het verslag over 1927 opmaken. Er is, zoo lang de Taalwacht bestaat, waarschijnlijk geen jaar aan te wijzen, waarin haar werk zoo veelzijdige belangstelling heeft ondervonden als in het pas afgesloten tijdperk. Voor een groot deel moet dit natuurlijk worden toegeschreven aan de invoering van Taalzuivering op vele inrichtingen van onderwijs, waarvoor hier nogmaals een woord van welgemeenden dank aan Z. Exc. Min. Mr. Waszink stellig op zijn plaats is. De hulp, hierbij verleend door den heer W. de Boer, Administrateur aan het Min. van O.,K. en W., herdenkt de Taalwacht dankbaar.

Niet alleen in de scholen werkte de invloed der Taalwacht. Instellingen van allerlei aard en afzonderlijke personen raadpleegden de Taalwacht, prezen haar werk, ja riepen herhaaldelijk de hulp der Taalwacht in. Enkelen dezer bewezen hun dankbaarheid voor het kosteloos verrichte werk in tastbaren vorm. Met groote erkentelijkheid maakt de Taalwacht hiervan gewag.

Bij velen bestaat nog altijd de meening, dat de Taalwacht strijdt tegen fouten in buiging en spelling. Alhoewel zij voor deze fouten niet onverschillig is, moet zij er toch op wijzen, dat zulke fouten wel dom en hinderlijk zijn, maar niet het karakter der taal aantasten. Het doet toch aan het karakter der taal niets af of toe, of in sommige gevallen een n meer of minder, of 1 of 2 e's of o's geschreven worden. Maar wel krijgt een taal een heel anderen aanblik en klank, wanneer haar woordenschat wordt vermengd met allerlei aan vreemde talen ontleende woorden. En in zijn gevolgen krijgen we daarna een zinsbouw en stijl, die evenmin in de oorspronkelijke taal thuis behooren. Wie hiervan nog niet overtuigd is en belang er in stelt, raadplege ten overvloede Taalzuivering.

Aan den wedstrijd, die de Taalwacht in 1927 uitschreef, namen zeer velen deel. Vooral van Nederlanders uit het buitenland was ditmaal de belangstelling groot. Een paar hunner voegden bij hun inzending zelfs opmerkingen, die van groote waardeering van dit werk der Taalwacht getuigden.

Het zij der Taalwacht vergund, op te merken, dat de houding der pers tegenover het werk der Taalwacht niet steeds van het juiste inzicht in het wezen der zaak getuigt.

De samenstelling der Taalwacht onderging in het afgeloopen jaar geen wijziging. Haar vergaderingen hebben zich steeds door een aangenamen toon gekenmerkt, ook al waren de meeningen omtrent de behandelde vraagstukken soms zeer uiteenloopend.

Ten slotte zij vermeld, dat het Hoofdbestuur den Voorzittel den zilveren eerepenning van het Verbond heeft toegekend. Aan den eenen kant van dien penning staat ons mooie zinnebeeld ‘De 3 Dietsche Barken’, waaraan de Taalwacht zich in het volste vertrouwen voor het jaar 1928 overgeeft.

Namens de Taalwacht,
A.J. KLEIN, Penvoerster.

Ambtelijke stijl.

Voor zoover het biljet niet vroeger is teruggehaald, moet enz. Aldus kan men lezen op de beschrijvingsbiljetten voor de Personeele Belasting. Misschien vindt Z. Exc. De Geer deze aanwijzing belangwekkend genoeg, om de bewering van zijn voorganger Mr. Treub te logenstraffen, dat het Departement van Financiën een Departement is, dat zich in den laatsten tijd taalverknoeiing ten doel schijnt te stellen. Mogen wij opmerken, dat indien hier een der juiste woorden is?

Welk Nederlandsch blad kan en durft?

Het zijn zeker de dagbladen, die er veel toe kunnen bijdragen, om ons oog en oor ontvankelijk te maken en te doen blijven voor zuiver Nederlandsche uitdrukkingen. Als men elken dag koeterwaalsch hoort en leest, wordt het taalkundig gevoel spoedig afgestompt! Aldus Ir. G.J. van de Well in ‘De Ingenieur’ van 4 Februari, 1928.

Rugschrede.

Nog één zoo'n Rückschritt en de eenige Z.-Vl. stad boven de 10.000 heeft de kroon verloren. Wie zegt wat van rugschrede? (Alg. Hdbl.).

Je doe maar!

Op Het Loo woont een zekere N. Baas, die er een wafelfabriek heeft, ‘L'Espérance’. Hij verzendt zijn fabrikaat in doozen, netjes overplakt met wit en blauw. Daarop staat te lezen:

Gauffrettes francais

Fabrication special

Welk een rasfiere, Nederlandsche Baas.... in het bokken schieten!

Emiel Hullebroeck.

De taal onzer wetten.

Mr. H.P. Schaap wijst terecht op het gevaar van onduidelijke en onjuist gestelde wetsartikelen in het Weekblad van het Recht van Vrijdag 6 Januari 1928. Allen wettenmakers bevelen wij dit artikel ter lezing en.... overweging aan.

U of oe?

Waarom schrijft men toch Sunda, Sumatra, Madura, enz., terwijl men uitspreekt Soenda, Soematra, Madoera, enz.? Wel, omdat de Duitsche zendelingen die woorden met u schrijven. En dan doe je het maar klakkeloos na!

Beroepsvrouw.

In De Vrijheid zijn vele stemmen zeer terecht opgekomen tegen dit woord, dat geheel tegen de Nederlandsche woordvorming indruischt. Wij zouden het een beleediging voor de vrouwen, die in beroepen werkzaam zijn, vinden, indien zij er zich mee gingen of lieten benoemen. Bij een oppervlakkige lezing wekt het woord zelfs eenigszins de gedachte aan een vrouw van verdachte zeden op! Daarom: weg met alle beroepsvrouwen.

[p. 46]

Ambtelijke zelfwijsheid.

Onder dezen naam komt in het Alg. Hdbl. van 4 Febr. j.l. een stukje over de taal, bij de P.T. en T. in gebruik, voor. De T.W. kan met zeer veel genoegen mededeelen, dat de dienst der Posterijen zich met haar in verbinding heeft gesteld, ten einde voortaan zijn mededeelingen, enz. in goed Nederlandsch te laten verschijnen. Nu zullen woorden als grootgebruiker, briefpostzending, luchtvervoer, verrekenzending wel plaats maken voor: gebruiker in het groot, verzending van brieven, vervoer door de lucht, te verrekenen zending.

Wat staat hier?

Gevraagd een onderlegd persoon aan wien de unificatie der voor het Rijk (Nederland? T.W.) aan te schaffen goederen zal worden opgedragen.

Elk weldenkend Nederlander leze

Eine wertvolle Errungenschaft, Die Durchführung der deutschen Sprache im deutschen Eisenbahndienst in de Leipziger Neuesten Nachrichten van Maandag 6 Februari 1928.

Ned. Consulaat, Leipzig.

Poelier, Fransch en wijsheid!

Tout les rensingement des cuisine Francaise! - Deze poelier deelt verder mede: Wij deden dit (maaltijden regelen) reeds voor de volgende Ministers n.l.: Italië, Frankrijk, Amerika, Rusland, Duitschland en Denemarken. (Overwinningen in snelheid, kracht, enz. beteekenen toch meer dan die op het gebied van het juist gebruik der eigen taal. T.W.).

Aldus spreekt een (kleine) Nederlandsche gemeente!

......, ....December 1927.

‘In de vergadering van den...... is ter sprake gekomen, de inschrijving van de levering van....... als zijnde geene openbare inschrijving geweest, doch bepaalde Firma's daarvoor in de gelegenheid gesteld voor inschrijving.

Het gevolg hiervan is, dat andere Firma's en Fabrikanten niet met hunne concureerende prijzen aan deze leveringen kunnen mededingen’.

Afgezien daarvan zou bij eene dergelijke opdracht tot levering, wanneer deze aan een firma of fabrikant, b.v. te......, de Industrie er mede vooruitgaan, daar het aan verscheidene menschen een geruimen tijd werk zou geven.

Wij hebben de eer Uwe Excellentie namens den...... beleefd te verzoeken om bij dergelijke inschrijvingen voor leveringen zooveel mogelijk publiciteit aan te geven, waardoor ook..... -Fabrikanten in andere deelen van het Rijk, hieraan kunnen mededingen’.

Wie begrijpt, dat fabrikanten enz. naar publiciteit kunnen mededingen? 't Is fraai!

Het raadsel van Baarn.

De commissaris van politie te Baarn, de heer Van der Burgt, verzoekt eventueelen personen, die tusschen twaalf en drie uur den straatweg bij genoemd kasteel zijn gepasseerd en daar een paar verdachte personen hebben zien loopen, zich voor nadere inlichtingen bij hem aan te melden.

Wat zijn eventueele personen, die een straatweg zijn gepasseerd en verdachten hebben gezien?