Neerlandia. Jaargang 25

[p. 141]

Overzicht der Hoofdbestuursvergadering van 11 October 1921 te Dordrecht.

Aanwezig: de heer P.J. de Kanter, Voorzitter; Mr. B. de Gaay Fortman, Secretaris-Penningmeester; Jhr. Mr. J.L.W.C. von Weiler, Ondervoorzitter (alleen in de middagvergadering); J.S.C. Kasteleyn, Dr. W. van Lingen; W.C. Schönstedt en C. van Son, Administrateur.

De middagvergadering werd gedeeltelijk bijgewoond door den Eerevoorzitter, Dr. H.J. Kiewiet de Jonge.

Afwezig met kennisgeving: Mevr. A.C. Veen-Brons en de heeren Dr. M. Alvares Correa, Ch.R. Bakhuizen van den Brink, Dr. Th. Lens, Jhr. Mr. G.A.K. Michiels van Kessenich, K.E. Oudendijk, C. Statius Muller en Th.G.G. Valette.

De Voorzitter opent de vergadering met een welkom aan de weinige aanwezigen en spreekt er zijn verwondering over uit, dat zoovelen bericht van verhindering zonden, waar toch op een enkele uitzondering na allen mede dezen dag voor de vergadering hadden beschikbaar gesteld. Zij werd ditmaal te Dordt uitgeschreven om de Hoofdbestuursleden in staat te stellen het nieuwe kantoor te bezichtigen.

Mevr. Veen zond ter inwijding een koperen pot met bloemen en een vers, waarvan het slot luidt:

....laat mij den wensch mogen uiten:
Van 't Nieuwe Tehuis ga nieuw leven weer uit,
Naar binnen, zoowel als naar buiten!

O, 'k heb 't zoo gevoeld met zoo'n fel-blijden trots
Bij 't filmbeeld dier Hollandsche oorden¹⁾
Hoe met lijf en met ziel en met goed en bloed,
Wij Nêerland, òns Nêerland behoorden!

De arbeid, in 't nieuwe kantoor straks verricht,
Geeft zorgen en moeiten te tarten;
Maar kràchtige zegen rust ook op die taak:
De zegen van Hollandsche harten!

1) Feestavond van den Groepsdag te Zaandam 24 September '21. - Red.

Punt I. Notulen der vergadering van 26 April.

Goedgekeurd.

Punt II. Het ontwerp der nieuwe Verbondswet (Statuten).

De Secretaris deelt mede, dat van Mevr. Veen en den heer Oudendijk schriftelijke opmerkingen zijn ingekomen. De laatste is niet voor onmiddellijke herziening en pleit o.m. voor zelfstandigheid der groepen op federatieven grondslag, indien toch tot wijziging mocht worden besloten.

De heer Schönstedt zegt, dat hij bij de aanvaarding van het voorzitterschap van Groep Nederland nu twee jaar geleden geen aangename verstandhouding vond tusschen Groeps- en Hoofdbestuur, hoofdzakelijk in verband met de Vlaamsche kwesties. Spr's streven is altijd geweest daarin verbetering te brengen. Zijn ervaring is, dat het nieuwe groepsreglement een fout is geweest en dat het aanbeveling verdient tot het oude regime terug te keeren, toen het Dag. Bestuur van Hoofd- en Groepsbestuur ongeveer aan dezelfde personen was toevertrouwd. Sommigen mogen veel van de zelfstandigheid der Groep hebben verwacht, spr. heeft nooit uit de Afdeelingen belangrijke voorstellen ontvangen. De meeste Afdeelingen laten nooit iets van zich hooren. Een afzonderlijk bestuur van Groep Nederland acht spr. een noodelooze tusschenschakel, die geld kost.

Nog verschillende sprekers voeren het woord, waaruit blijkt dat men het met den voorzitter van Groep Nederland eens is.

Besloten wordt naar aanleiding van het gesprokene in het ontwerp der nieuwe Verbondswet als beginsel op te nemen:

1e. Dat de leden van het Dag. Bestuur van het Hoofdbestuur tevens vormen het Dag. Bestuur van het Groepsbestuur.

2e. Dat de afgevaardigden van Groep Nederland in het Hoofdbestuur het Bestuur van Groep Nederland vormen en hieraan toegevoegd worden de leden van het Dag. Bestuur van 't Hoofdbestuur voorzoover zij niet tot de afgevaardigden van Groep Nederland behooren.

3e. De bepaling dat de Algemeen Voorzitter van het Hoofdbestuur een der Afgevaardigden van Groep Nederland moet zijn, en de andere leden van het Dag. Bestuur van het Hoofdbestuur ook uit de leden van het Hoofdbestuur, zitting hebbend voor de andere groepen, kunnen worden gekozen, mits zij Nederlanders zijn in Nederland woonachtig.

De artikelsgewijze behandeling leidt tot het vaststellen van de tweede lezing, welke in de volgende Hoofdbestuursvergadering, 5 Nov. te 's-Gravenhage te houden, zal worden behandeld.

Punt III. Herdenking van het 25-jarig bestaan van het A.N.V. 1 Mei 1923. Benoeming van een Commissie van voorbereiding.

[p. 142]

De Voorzitter stelt voor in deze commissie te benoemen de heeren Jhr. Von Weiler, Mr. De Gaay Fortman, Dr. Lens en Van Son met het recht zich personen toe te voegen.

Goedgekeurd.

Punt IV. Voorwaarden, waarop vereenigingen lid kunnen worden van het A.N.V.

Het desbetreffende voorstel van den algemeen Secretaris-Penningmeester - f 5. - voor het lidmaatschap, vermeerderd met f 2.50 voor elk ex. van Neerlandia boven het lidmaatschapexemplaar - wordt goedgekeurd.

Punt V. Klachten van den Voorzitter der Taalcommissie met antwoord van het Dag. Bestuur.

Medegedeeld wordt dat deze klachten het Hoofdbestuur over Groep Nederland hebben bereikt en het Dag. Bestuur daarop een ophelderend antwoord aan Groepsbestuur en Taal-Commissie heeft gezonden.

Punt VI. Groep Nederland.

Ontslagneming van den heer Schönstedt als Voorzitter der Groep.

De Voorzitter drukt zijn spijt uit over deze ontslagneming, welke een gevolg is van a.s. vestiging in het buitenland, en brengt den heer Schönstedt hulde voor alles, wat hij voor het A.N.V. als Voorzitter der Groep Nederland heeft gedaan.

Punt VII. Vlaanderen.

1. Herinrichting der Groep.

Medegedeeld wordt dat de herinrichting der Groep nog geen voldongen feit is ondanks de voor dat doel 29 Mei te Antwerpen belegde bijeenkomst van Verbondsvoorgangers in Vlaanderen met het Dag. Bestuur uit Dordrecht. Binnenkort zal een tweede bijeenkomst te Brussel volgen. Het gaat erom invloedrijke voormannen te vinden, die het vertrouwen van alle partijen hebben.

2. Hervatting der Vacantie-leergangen.

De Voorzitter deelt mede, dat door het Dag. Bestuur een poging is aangewend om deze vóór den oorlog zoo nuttig werkende instelling thans te hervatten. Daarvoor werd een rondschrijven gericht aan de Senaten der Nederlandsche Hoogescholen. Utrecht pakte de zaak aan, maar bleek een afwijkende opvatting te hebben. Er was misverstand. Het Dag. Bestuur hoopt tegen den volgenden zomer maatregelen te nemen voor herstel der oude Vacantieleergangen.

3. De vereenvoudigde spelling en de Vlamingen.

Hierover is een brief ingekomen naar aanleiding van het Wetenschappelijk Congres te Mechelen, gehouden in Augustus en waar Prof. Verdeylen uit Luik de hoop uitsprak, dat Nederland de vereenvoudigde spelling niet zou invoeren vóór Vlaanderen er mee klaar is. Besloten wordt den Minister van Onderwijs afschrift te zenden van bedoeld schrijven en den briefschrijver, prof. Geyl te Londen, te melden dat dezerzijds tot eenheid in de spellingbeweging voor onze stamgebieden wordt meegewerkt.

Punt VIII. Ned. Indië.

De Voorzitter zegt, dat de toestand dezer Groep het Dag. Bestuur groote zorg baart. Om klaarheid te brengen en nieuwe werkzaamheid te bevorderen, zijn dezerzijds verschillende maatregelen genomen, o.m.:

Samenkomst van het Dag. Bestuur met de Indische afgevaardigden en enkele genoodigden uit Indië met verlof h.t.l. om de belangen der Groep Oost-Indië te bespreken. (8 Maart.)

Bezoek van het Dag. Bestuur aan Mr. Steinmetz, oudvoorzitter der groep, te 's-Gravenhage. (half Juli.)

Bezoek van een afvaardiging van het Hoofdbestuur aan den heer Bosscha (uit Bandoeng), tijdelijk te 's-Gravenhage.

Brieven aan verschillende Indische vrienden van het A.N.V. om hun medewerking te verleenen bij de reorganisatie.

Dezer dagen ging een telegram aan het Bestuur met dringend verzoek om afdracht der schuld aan de hoofdkas over de laatste jaren, zijnde f 3500. - ongeveer, welke de hoofdkas niet kan ontberen.¹⁾

1) Inmiddels is bericht ingekomen, dat de heer H.J.Ch. Brunet de Rochebrune van zijn buitenlandsch verlof teruggekeerd, het secretariaat-penningmeesterschap der Groep weder heeft aanvaard. Moge dit beduiden een hervatting der geregelde werkzaamheid.

Punt IX. West-Indië.

De heer Von Weiler deelt mede, van het Groepsbestuur in Suriname bericht te hebben ontvangen, dat hij voor 3 jaar weder tot afgevaardigde in het Hoofdbestuur is benoemd. In de plaats van Mr. Dr. C.F. Schoch, die zijn ontslag nam, is gekozen de heer H. Baron van Asbeck, die nog geen bericht zond dat hij de benoeming aannam.

Punt X. Zuid-Afrika.

De toestand in Zuid-Afrika.

De Voorzitter deelt mede dat hij met Mr. H.A. Lorentz, benoemd consul-generaal voor Zuid-Afrika 21 Sept. een samenspreking heeft gehad over de belangen van het A.N.V. in Zuid-Afrika. Deze blijkt een goed inzicht te hebben in de verhoudingen en heeft beloofd onze organisatie daar te bevorderen. Ook met den afgetreden consul-generaal, den heer Mr. van Ketwich Verschuur heeft spr. een samenkomst gehad.

Protest van Dr. Engelenburg en Mr. Knottenbelt tegen het stukje ‘De Verkiezingen’, in het Maart-nr. van Neerlandia.

Opgemerkt wordt dat een en ander weer bewijst, hoe ook op dit gebied van den Nederlandschen stam bemoeiing met politieke aangelegenheden niet op den weg van het A.N.V. ligt.

Brief van de Afdⁿ. Delft over steun voor het Ned. Onderwijs te Rhodesia.

De besturen der beide Afdeelingen hadden hun verwondering uitgesproken, dat het Hoofdbestuur geen steun verleende aan het Ned. Onderwijs in Rhodesia.

Geantwoord is, dat gedurende drie jaren met een flink bedrag is gesubsidieerd, maar de kas voorloopig geen steun meer toelaat.

Punt XI. Buitenland.

Verslag van den Nederlandschen dag te Essen, waar het A.N.V. vertegenwoordigd was door den ondervoorzitter en den administrateur. (Zie Sept.-nr. van Neerlandia.)

De Platduutsche Taalbeweging en het A.N.V.

Herinnerd wordt aan het desbetreffende schrijven van den heer Schaap te Groningen ingekomen, waarin gewaarschuwd wordt tegen indringing dezer beweging en aangedrongen wordt op het afbakenen van het zuiver Nederlandsch taalgebied.

De vergadering is het hiermede eens.

Verzoek van Prof. van Schelven te Haarlem om steun voor het Nederlandsch onderwijs te Budapest.

Besloten wordt f 50. - bij te dragen.

Voorstel van het Dag. Bestuur om Dr. Eggen voor een jaar te benoemen tot Vertegenwoordiger te Weenen.

Aangenomen.

Klachten over consulaire aangelegenheden.

Deze zijn aan den Minister van Buitenlandsche Zaken overgebracht.

Punt XII. Ingekomen stukken en Mededeelingen o.a.:

Dankbetuiging van den heer G. de Guchtenaere te Gent voor gezonden technische boekwerken.

[p. 143]

Voorzitter, Alg. Secretaris en de heer Statius Muller brachten 14 Sept. j.l. een bezoek aan den heer Mr. Brantjes, benoemd gouverneur van Curaçao.

Aan de Staatscommissie ter bevordering van personeelvoorziening voor den Indischen dienst, werden in overleg met de Indische afgevaardigden verschillende wenken gegeven.

Aan het gemeentebestuur van Friedrichstadt werd ter herdenking van het 300-jarig bestaan dezer Hollandsche stad f 75. - namens het A.N.V. ter hand gesteld door Ds. P. Eldering, die het A.N.V. bij de feestviering vertegenwoordigde (eind Augustus).

Aan prof. van der Meer, vertegenwoordiger van het A.N.V. te Frankfort, werd f 50. - geschonken voor zijn arbeid daar.

Aan den Nederlandschen dag te Nierenhof, 28 Aug., werd 750 Mark bijgedragen. Kapitein Oudendijk trad namens het A.N.V. als spreker op.

Dankbetuiging van Consul Schmid te Essen voor deze medewerking.

In ‘De Post van Holland’ werden twee aandeelen van 500 Mark genomen.

Bericht van Dr. Van Everdingen, dat hij de werkzaamheden der Boeken-Commissie wegens geldgebrek tot 1 Januari 1922 moet stilleggen.

De Administrateur heeft 2 September een bezoek gebracht aan den Secretaris der Hollandsche Club te München. Vermoedelijk zal zij zich aansluiten bij het A.N.V.

Voor den Nederlandschen cursus aan de Universiteit te Berlijn zijn op verzoek een aantal exemplaren van Max Havelaar en Lucifer geschonken.

Aan onzen Gezant te Washington, Mr. Everwijn, zond het Dag. Bestuur een gelukwensch met zijn benoeming, het A.N.V. in zijn belangstelling aanbevelend.

Zaterdag 8 October legde de Voorzitter bij de onthulling van het Standbeeld van Willem III een krans op het voetstuk namens het A.N.V.

Van Dr. W.J. Leyds is voor het kantoor van het A.N.V. een groote archiefkast ten geschenke ontvangen. Besloten wordt den schenker dank te zeggen voor deze zeer gewaardeerde gift.