Vlaanderen.
Een overzicht.
Weer eens zijn de verkiezingen in Vlaanderen achter den rug. In alle gemeenten van het land moesten de gemeenteraden volledig hernieuwd worden. Nieuwsgierig was iedereen om de uitslagen te kennen. Er hing immers zooveel van af voor de Vlamingen en hun strijd, dien ze nu meer dan negentig jaar voeren voor hun bestaan als volk.
Onpartijdig beschouwd mogen wij over deze verkiezingen tevreden zijn. De Vlaamsche gedachte heeft overal gezegepraald en men mag gerust zeggen, dat in geen enkele gemeente in Vlaanderen de anti-vlaamsche elementen over een meerderheid beschikken. Ver zijn wij af van de vooroorlogsche toestanden. Vóór 1914 zwaaiden de franskiljons in de meeste groote steden en gemeenten van Vlaanderen den heerschersstaf. Die tijden zijn voorbij en de Vlamingen kunnen nu, in het gemeentelijk bestuur althans, hun rechten doen gelden.
Het zou ons te ver voeren in bijzonderheden te treden wat de partijen in het algemeen betreft. De beste voormannen van de Vlamingen zetelen in de verschillende gemeenteraden en zullen er heilzaam werk kunnen verrichten. Een bijzonder feit dient echter aangestipt te worden. Voor de eerste maal traden bij deze gemeentelijke verkiezingen Vlamingen op met een zuiver Vlaamsch programma, iets waaraan vóór 1914 niet gedacht werd. Integendeel, werd de enkele poging die dan wel eens beproefd werd op spotgelach onthaald. Nu echter werd dit optreden voor de Vlaamsche gedachte van groote beteekenis. Het Vlaamsche Front trad in tientallen van gemeenten op en van de voorgestelde gemeenteraadsleden werden er in 57 gemeenten meer dan 200 verkozen. In 16 gemeenten behaalden zij de meerderheid. Voegt men daarbij de uitslagen door de kandidaten van het Vlaamsch Verbond behaald, dan mag men met genoegen vaststellen, dat er iets groeit ten goede in Vlaanderen.
Dit is slechts het eerste bedrijf. Bij de samenstelling van de colleges van burgemeester en schepenen trachten nu de Franschgezinden door allerlei verbonden en overeenkomsten het verloren terrein weer te herwinnen en hevig is de strijd. Het schelden en schermen met allerlei ‘ismen’ gaat zijn verwoeden gang. Alles laat echter voorzien, dat het opgewekte nationaliteitsgevoel en het stambewustzijn van onze verkozenen zich niet zal laten ringelooren.
* * *
Met het hoogeschoolvraagstuk ziet het er droevig uit. Wij zijn verder dan ooit van een oplossing verwijderd. De mooie eenheid van voor den oorlog is er nog wel in de harten van allen, maar de werkzaamheid ligt stil. Ieder zegt wel ‘Gent vervlaamscht of niets’ maar van een actie als vroeger uitgaande van de Vlaamsche Hoogeschoolcommissie hoort men niets.
Dat men daarbij van regeeringswege niets te verwachten heeft, hoeft geen betoog. Het voorstellen van ontdubbeling van leergangen of het inrichten van Vlaamsche leergangen te Gent kan de Vlamingen niet bevredigen. Door de kranige houding van de katholieke Vlaamsche kamergroep en van de Vlaamschgezinde socialisten werd dan ook het voorstel Destrée (inrichting van Vlaamsche leergangen, 1e studiejaar, nevens de bestaande Fransche) in de afdeelingen van de Kamer verworpen.
Voeg daarbij de motie van het Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond, dat bij voorbaat besloot die Vlaamsche leergangen dood te verklaren en men heeft een overzicht van den toestand.
Daarmede gaat de zaak echter niet vooruit en het wordt meer dan tijd, dat de hand aan het werk geslagen wordt om tegen de eerstvolgende bespreking in het parlement blijk te geven van den volkswil in Vlaanderen.
* * *
De taalwet over het gebruik van het Nederlandsch in de besturen wordt door onze hoogere Kamer (Senaat) deerlijk verknoeid. Was er al niet veel te verwachten van de uitvoering van den door de Kamer van Volksvertegenwoordigers gestemden tekst, het nu gedeeltelijk gestemde voorontwerp van den Senaat is een misbaksel. Nadat men meer dan acht maanden gewacht heeft om deze wet in den Senaat in behandeling te nemen, zal ze maar weer naar de K.v.K. verzonden worden en moet ze daar opnieuw aan de beurt komen. Laten de Vlamingen dan ook het woord van Minister Poullet op het Katholieke Pinkstercongres te Hasselt toepassen:
‘Er is sprake van nieuwe belastingen en een nieuwe legerwet. Ik zeg plechtig aan onze Waalsche vrienden: Indien gij mocht tegen onze Vlaamsche Beweging samenspannen met Waalsche socialisten en liberale Franskiljons, dan zeggen wij: Geen rechtsherstel, geen toelagen.’
Voor die woorden werd aan Minister Poullet een geestdriftige hulde gebracht. Hopen wij, dat men de daad bij het woord zal voegen en de aangeduide methode in alle omstandigheden zal aanwenden.
* * *
En de strijd gaat voort! Nu reeds bereidt men zich voor met het oog op de aanstaande provinciale-, Kameren Senaatsverkiezingen, - er komt geen einde aan! Ook in die middens moet het Vlaamsche gedeelte versterkt worden. Groeit de Vlaamsche gedachte voort zooals het nu geschiedt, dan kan men het beste verwachten en komen we misschien in Vlaanderen eindelijk tot de gezonde toestanden, waar we reeds zoolang naar wachten om ons volk op te beuren en zich zelf te doen worden.
FRANS VAN LAAR.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd