Neerlandia. Jaargang 25

De Vrouw in Ned. Indië.

Die de maatschappij wil opbouwen, beginne te bouwen aan de huisgezinnen, de steunpilaren, waarop het maatschappelijk leven rust.

En de bloei der huisgezinnen is voor een groot deel afhankelijk van de zorgen der wel ontwikkelde huisvrouw; gelukkig daarom het volk, waar de huisvrouw een hoog staande plaats inneemt.

Deze waarheden zijn in de laatste tientallen van jaren door mannen en vrouwen, die voelen voor Indië, op den voorgrond geschoven en men begon iets te doen voor de ontwikkeling van

de Vrouw in Insulinde.

Dat mooie werk wordt gelukkig geregeld voortgezet en reeds vaak wezen wij in deze rubriek op een en ander, dat is tot stand gebracht voor ontwikkeling en vorming van het Indo-Europeesche en Indonesische meisje.

Thans heeft men een deel van die taak weer van een anderen kant aangepakt.

Men is eindelijk begonnen er eens nadrukkelijk aan te denken, welk een moeilijke taak is weggelegd voor de Nederlandsche jonge vrouw, die den man harer keuze volgt naar het verre land. Men wil een poging doen om aan die jonge vrouwtjes op de levensreis een nuttigen uitzet mee te geven, opdat zij beter dan thans in 't algemeen het geval is, mogen slagen in de mooie levenstaak om daar ginds gelukkige gezinnen te grondvesten en daardoor meteen tot zegen te zijn van Indië's maatschappij.

Zoo worden in 't leven geroepen

Koloniale leergangen voor vrouwen en meisjes.

In 's-Gravenhage is men bezig voor dit doel geld in te zamelen, o.a. door het geven van een welgeslaagden ‘Indische avond’. Te Deventer, waar men de zaak misschien op eenvoudiger leest schoeit, (eenvoud schijnt ons in dezen zeer aanbevelenswaardig!) schijnt de leergang reeds aan den gang te zijn.

Laten wij hopen, dat deze pogingen wel mogen gelukken. Ach, wat al jeugdige schepseltjes gaan naar Indië om er dra onder te gaan in den levensstrijd, zelf ongelukkig te worden en tevens een lastpost - in plaats van een hulpe - voor den man, die in zijn moeilijk leven een gezellig tehuis zoo hoognoodig heeft. Vooral zwaar is de taak der vrouw (men denke aan het bekende verhaal ‘Janneke, de pionierster’), die haren man in de eenzaamheid volgt, waar al de geriefelijkheden, die zij in een beschaafde maatschappij tot dusver mocht genieten, haar ontvallen en zij op zich zelve is aangewezen. Voorwaar, vrouwen van controleurs, civiele gezaghebbers, zendelingen en zoovele meer, mogen wel zijn kerngezond, ‘van zessen klaar’ zijn en... aldoor aangespoord worden door de overtuiging, dat zij een hooge levensroeping hebben.

Nu is 't wel waar, dat een mensch eigenlijk alleen iets goed leert door levenservaring, maar 't kan toch van groot nut zijn, zich zoo goed mogelijk voor te bereiden. Geen geleerdheid, natuurlijk! Gezondheidsleer, huishoudkunst (hoe heerlijk voor 't gezin, als een Indisch huismoedertje, in de eenzaamheid wonende, goed brood kan bakken!) en een weinigje Maleisch, waarmede men in Indië overal terecht kan.

Het is dus begrijpelijk, dat wij aan de bovengenoemde leergangen den grootst mogelijken voorspoed toewenschen.

Gelijk gezegd, ook in Indië zit men niet stil. Dezer dagen zou in Semarang geopend worden de

Van Deventerschool.

Opgericht in den geest en ter nagedachtenis van den te vroeg overleden strijder voor Indonesië, Mr. van Deventer, heeft zij ten doel het Javaansche meisje (vooral uit de hoogere standen) op te voeden voor haar taak als vrouw en huismoeder.

De cursus, welke bijna uitsluitend aan interne leerlingen zal worden gegeven, zal drie jaren duren. Het onderwijs wordt gegeven met het Hollandsch als voertaal en omvat Rekenen, Huishoudkunde, Aardrijkskunde, Natuurkennis, Javaansch, Maleisch, Geschiedenis en Teekenen.

Meisjes van Kartini- en Holl.-Inl. scholen kunnen met een verklaring, dat zij de 7de klasse met vrucht hebben doorloopen, worden geplaatst zonder examen. Voor hen, die deze verklaring niet bezitten, wordt een klein examen vereischt.

[p. 67]

In verband hiermede wordt thans nog iets gemeld over hetgeen verricht wordt voor het Indo-Europeesche meisje op de

Jonge Vrouwen-Scholen.

Men meldt daarover uit Indië aan Neerlandia:

‘In een bijeenkomst ten huize van den heer A.G.A. Hissink is de Afd. “West-Java” gesticht der Ver. tot Oprichting van Jonge-Vrouwenscholen in Ned. Indië, welke eenige jaren geleden door het volhardend ijveren zijner, moeder, Mevr. Hissink-Snellebrand, is tot stand gekomen.

Zij stelt zich ten doel:

Aan het Indomeisje de leiding en vorming te geven, die zij behoeft, haar te wapenen voor 's levens strijd met vele practische kundigheden en gezonde denkbeelden voor haar taak als werkster in de groote, ingewikkelde, soms wreede samenleving, voor haar roeping als moeder en opvoedster van een nieuw geslacht.

De Julianastichting kwam tot stand in het jaar 1917 te Malang, waar Mevrouw H.S. haar ruime gezellige woning, met uitgestrekt erf, geheel belangeloos ter beschikking stelde voor het kosteloos verzorgen van eenige onvermogende schoolgaande meisjes, die geen passend tehuis hadden. Uit dit zaad is een jonge, reeds krachtige boom gegroeid, die zijn takken ook over W. Java wil uitspreiden. De Juliana-stichting biedt reeds een gezond en aangenaam verblijf aan 24 meisjes; ze geniet een subsidie van fl. 500. - 's maands voor het onderricht in de huishoudelijke vakken, terwijl men hoopt binnenkort een subsidie te verkrijgen voor de tuinbouwvakken.

Nu is West-Java aan de beurt om een afdeeling op te richten, die voorloopig de stichtingen te Malang en Ambarawa zal hebben te steunen.

De voertaal op deze scholen is de Ned. Taal, waar het mede een ernstig streven van de Vereeniging is, het Indomeisje het Nederlandsch zuiver te leeren spreken, haar, als behoorende tot den Nederlandschen stam haar rechten en plichten als Nederlandsche vrouw te doen kennen en liefhebben.

Het Bestuur der jongste afdeeling bestaat uit de dames: M. Creutzberg-Rijk, presidente; A.M.C. Delprat-Veth Vice-presidente; F.H. Knottenbelt-ten Doeschate, penningmeesteresse; C. Defais van Dijck, secretaresse; Mevrouw Granpré Molière Snell; en de heeren Mr. A.A. Galestin, rechtskundig adviseur; Dr. Ch.A.E. Granpé Molière en F. de Hoog.’

Aan dit bericht, mij door de redactie afgestaan, voeg ik nog het volgende toe:

De Vereeniging, bovengenoemd, is bij de lezers van Neerlandia ingeleid door den heer mr. J.H. Abendanon (men zie jaargang 1917, blz. 205); daar is ook te vinden een afbeelding van de vriendelijke Julianastichting te Malang.

De Vereeniging heeft haar aanzijn te danken aan de onvermoeide pogingen van Mevr. H.S. Deze hoogstaande vrouw gaf (en geeft, schoon reeds een 70-jarige) zich geheel aan hetgeen zij, tengevolge van hare jarenlange ervaring als hoofdonderwijzeres, voor het Indo-Europeesche meisje zoo dringend noodig achtte.

Gelijk ik vroeger reeds met groote ingenomenheid meldde, zijn honderden Indo-Europeesche meisjes werkzaam op kantoren, bureau's en overal waar zij maar werk kunnen vinden. Zij onderscheiden zich zeer gunstig.

Maar er zijn er natuurlijk ook, die niet vlug kunnen leeren en op deze heeft Mevr. H. het oog.

Nu is de gang van zaken deze:

De Vereeniging werd in 1911 opgericht te Amsterdam. Begon geld bijeen te brengen. Zoodra Mevr. H., die nog in gouvernements-dienst was, door haar pensioeneering geheel vrij was gekomen, begon zij te Malang in eigen woning, krachtig gesteund door de Vereeniging in Nederland, gesteund ook door de nieuwe Afd. Semarang. Gelijk boven gemeld werd is Malang nu in orde. Toen begon Semarang voor zich zelve, bracht (geen kleinigheid!) f 17000 bijeen door vrijwillige giften en kocht een huis te Ambarawa (koeler klimaat!); zal nu weer gesteund worden door Afd. ‘West-Java’ en ook zooveel mogelijk door de hierlandsche Vereeniging, die dit jaar f 700 zond. Zit Semarang goed in 't zadel, dan zal de Afd. ‘West-Java’ zeker een inrichting in eigen omgeving trachten te openen.

Ziedaar een prachtige Onderlinge hulp, ver verwijderd van allen kerktorengeest (esprit de clocher).

Mocht iemand (ik denk daarbij vooral aan welvarende oud-Indiërs, lezers van dit blad) voor dit mooie doel een gift willen afzonderen, dan zal ondergeteekende daaraan gaarne nader adres verleenen.

Men vergete niet: Nederland heeft een eereschuld, ook aan het Indo-Europeesche meisje en... goede huismoeders vormen is... de welvaart van Insulinde bevorderen.

's-Gr.

v.L.