Neerlandia. Jaargang 24

[p. 157]

PORTRET VAN 1907.

Dr. A. Kuyper. †

Neerlandia, dat gaarne Neerland's groote mannen eert om wat zij deden voor de eer en den roem van het Nederlandsche volk en voor zijn beschavingstaak in de gemeenschap der volken, mag niet achterwege blijven in hulde aan de nagedachtenis van Dr. Abraham Kuyper, die 8 November j.l. op 83-jarigen leeftijd te 's-Gravenhage is overleden.

Niet als vergood en gevreesd partijleider, niet als geweldig kampvechter voor de antirevolutionaire beginselen, niet als theoloog en staatsman van den eersten rang worde hij hier herdacht.

Het Alg. Ned. Verbond, dat Kuyper's sympathie had, omdat het aan de grootheid onzer voorvaderen mede de kracht tracht te ontleenen om tot nieuwe grootheid aan te sporen en ook de stamverwanten in zijn omhoogstreving wil meevoeren door den band der gemeenschappelijke belangen, is aan deze groote figuur dank verschuldigd voor de ongeëvenaarde wijze, waarop hij als welsprekend redenaar en geheel eenig stylist onze mooie taal beheerschte en er de beeldende schoonheid van deed uitstralen; voor de wijze ook, waarop hij in heel zijn levenshouding de vrijheidstraditie van het Nederlandsche volk heeft voortgezet; niet het minst voor zijn krachtige medewerking aan de verbreiding van de Verbondsbeginselen in het buitenland.

De Boeren in Zuid-Afrika, in hun onverzwakt geloof der vaderen hem dierbaar boven alle stamverwanten, vonden in hem een der krachtigste verdedigers hunner belangen, toen Engelsche overmacht hen naar het leven stond. Men denke aan zijn opzienbarend artikel ‘La Crise Sud Africaine’ in de Revue des Deux Mondes, dat met behulp van het A.N.V. in verscheiden talen werd verspreid¹⁾; aan de openstelling der Nederlandsche Hoogescholen voor Afrikaansche studenten onder zijn ministerschap, aan den door hem ingestelden leerstoel voor het Romeinsch Hollandsch recht aan de Leidsche Hoogeschool.

Ook de verheffing der Polytechnische School te Delft tot Technische Hoogeschool is Dr. Kuypers werk geweest.

1) In een beperkt aantal nog verkrijgbaar aan het kantoor van het A.N.V. te Dordrecht, in boekvorm, prijs f 0.75.

[p. 158]

Om dezelfde reden als de Boeren, konden de Nederlanders in Noord-Amerika, voor de overgroote meerderheid zijn geloofsgenooten, op zijn belangstelling en steun rekenen. Zijn reis door Noord-Amerika²⁾ in 1899, toen hij onze afstammelingen, die er als Christen-pioniers moeilijke tijden hadden beleefd, in geestdrift wist te brengen, had de stichting onzer Groep Noord-Amerika ten gevolge, die toen niet beklijfde maar thans weer herleven gaat.

Ook voor de Vlamingen en hun taalstrijd is hij herhaaldelijk in de bres gesprongen. En voor al deze stambelangen zou hij nog veel meer hebben willen doen, indien de partij, die hij had groot gemaakt en herhaaldelijk ter overwinning voerde, niet dit schitterend talent, dien grooten geleerde, dien stoeren strijder geheel voor zich had opgeëischt.

Maar dat hij zijn naam gaf aan ons Verbond door zijn bereidverklaring om zitting te hebben in den Raad van Bijstand van Groep Nederland, heeft ook aan zijn vele kerkelijke en staatkundige volgelingen vertrouwen ingeboezemd voor ons Verbond en onze taak in en buiten het vaderland. Hem ook dankt het A.N.V. de eerste rijkssubsidie.

De Groot-Nederlandsche beweging ontleende gezag aan zijn voorgang en heeft profijt gehad van zijn vele groote gaven en talenten.

't Was wel vooral het Calvinistische Nederland, dat Dr. Kuyper op 12 November j.l. in diepen rouw ten grave heeft gedragen, maar heel Nederland is zich bewust, dat met hem een zijner grootste zonen is heengegaan

2) Zie zijn ‘Varia Americana’, in het bijzonder het hoofdstuk ‘Onze Stamgenooten in Amerika’.