Neerlandia. Jaargang 24

Vreemde woorden.

In een geestig opstel, waarin hij begint, schijnbaar in allen ernst gewag te maken van een voorstel in den Amsterdamschen Raad om den nederigen en boerschen naam Kalverstraat te veranderen in Rue des Veaux of liever nog meteen in Rue Davos, schrijft Dr. H.C. Oort in het Stichtsch Vrijzinnig Protestantenblad het volgende:

Wat mij in den laatsten tijd telkens treft en ergert is het onzinnig gebruik van vreemde woorden in onze godsdienstige geschriften en toespraken, tot op den kansel toe. 't Wordt een ware mode om van ‘cultuur’ en van ‘religie’ van ‘mystieke sentimenten’ en ‘mentaliteit’ en honderd dergelijke meer te schrijven en te spreken.

En verder:

Een ander had het over ‘cultureele concentratie’. Ik weet nog niet wat dit is. Ik hoorde, dat ‘de serieusreligieuse mensch zich van de periferie naar het centrum heeft te bewegen’. Nu heeft dat natuurlijk een heel goeden zin; maar waarom nu toch zulk Bargoensch te gebruiken - voor de helft van de hoorders onverstaanbaar, die het woord periferie, aan de medische wetenschap ontleend, niet begrijpen kunnen - in plaats van in goed Hollandsch te zeggen, dat de ernstig-godsdienstige mensch zich te bewegen heeft van dat wat aan den buitenkant van godsdienst ligt tot het innerlijk leven. Woorden als ‘passiviteit’, ‘conflict’ ‘concessie’, ‘intolerantie’, ‘niveau’, ‘secularisatie’, ‘oriënteeren’, - om maar zeven te noemen in plaats van zeventig maal zeven - worden belachelijke modewoorden, die niet alleen de taal bederven, maar ook menigeen uitsluïten van zuiver begrip. Menigeen.... ge meent minder ontwikkelden? Zeker, die in de eerste plaats, maar ik, die toch theoloog ben en er dus - ik zeg het bescheidenlijk - aan toe zou zijn, om de zinnen van mijn collega's te begrijpen, sta telkens voor raadsels. Wat beteekent het als iemand (ik zal namen en plaatsen maar weglaten) schrijft over ‘ethisch symbolische cultuur’? Ik heb er geen flauw begrip van. ‘De oriënteering van het christelijk humanisme maakt anti-oorlogzuchtig’?.... Dat ‘oriënteeren’ is een danig geliefd modewoord. ‘Kultuurarbeid, georiënteerd aan wetenschap en techniek’. Anderen zijn misschien fortuinlijker dan ik, maar ik snap er niets van; evenals ik er naar moet springen, om te weten of ik een ‘rijk gedifferentiëerd Godsbesef’ heb. Ik weet niet recht wat dat voor een soort van Godsbesef is, het zal wel heel diep zijn, dus hoop ik, dat ik er ook iets van heb. Ik zou zoo kunnen vervolgen.

Ter verklaring van het verschijnsel had Dr. Oort voor vele gevallen, met een kleine wijziging, het bekende woord kunnen aanhalen: ‘Denn so Begriffe fehlen stellt zu rechter Zeit das Fremdwort sich ein’.

Het bovenstaande stukje nam de T.-C. over uit ‘Het Vaderland’.

Wij stemmen van heeler harte er mee in, en wenschen alleen er bij te voegen, dat verstomping van gevoel voor het eigene òf de oorzaak òf het gevolg van dergelijke taalverknoeiïng moet zijn. Met een kleine verandering van De Génestet's woorden, zouden we willen zeggen: ‘Verlos ons van dien warboel, Heer! Geef ons natuur en waarheid weer!’