Neerlandia. Jaargang 24

Beknopt Overzicht der Hoofdbestuursvergadering van 29 November 1919 te Dordrecht.

Aanwezig: Dr. H.J. Kiewiet de Jonge, voorzitter; mej. E. Baelde, onder-voorzitster; Mr. B. de Gaay Fortman, secr.-penningmeester, Ch.R. Bakhuizen van den Brink, Prof. Dr. P.J. Blok, P.J. de Kanter, J.S.C. Kasteleyn, Th. Lens, Dr. W. van Lingen, C. Statius Muller, Th.G.G. Valette en Jhr. Mr. J.L.W.C. von Weiler.

De Voorzitter opent de vergadering te 11 uur met een woord van welkom, in het bijzonder aan de heeren Statius Muller en Lens, die voor de eerste maal als nieuwe afgevaardigden der Groep Ned. Antillen een Hoofdbestuursvergadering bijwonen. De derde nieuwe afgevaardigde, Dr. Correa is door ambtsbezigheden verhinderd. Het is spr. ook aangenaam den heer Kasteleyn weder te midden der Hoofdbestuurders te zien na zijn West-Indische reis, die hem gelegenheid gaf ook voor de belangen van het Verbond werkzaam te zijn. Voor zijn medewerking aan de heroprichting der Groep Suriname zegt spr. hem hartelijk dank.

Punt I. Notulen der vergadering van 16 Mei.

Deze worden onveranderd goedgekeurd.

Punt II. Mededeelingen.

Aan de Afdeeling Nijlstroom is eene toelage verleend, gelijkstaande aan hare bijdrage aan de kas van het Hoofdbestuur over 1919, ten behoeve van de aanschaffing van boeken.

De rolprent: de Koningin in Limburg en Zeeuwsch-Vlaanderen is voor rekening der Groep Suriname aangekocht en zal van daar naar Groep Nederl. Antillen gezonden worden.

Het Hoofdbestuur heeft eene afwijzende beschikknig ontvangen op het verzoek aan den heer Minister van O., K. en W. om aan Vlaamschestudenten aan Nederlandsche Hoogescholen vrijstelling van collegegelden te verleenen. De Minister meent, dat sinds de vrede is tot stand gekomen, hiervoor geen termen meer zijn.

De heer Prof. Dr. J. Boeke is wegens drukke werkzaamheden afgetreden als vertegenwoordiger van Groep Nederl. Antillen in het Hoofdbestuur.

Namens het Hoofdbestuur is aan Prof. Boeke eene dankbetuiging voor zijn arbeid ten behoeve van het A.N.V. gezonden.

Gedurende 6 maanden is f 50. - per maand ter beschikking van de Nederl. Z.-Afrik. Vereeniging gesteld ten behoeve van den heer Boshoff, die h.t.l. in den geest van beide vereenigingen werkzaam is.

Punt III. Begrooting 1920.

Na toelichting door den Algem. Penningm. en verschillende besprekingen, wordt zij aangenomen in den vorm als hierachter vermeld.

Punt IV. Verkiezing van een voorzitter.

De voorzitter deelt mede, dat hij reeds in het begin van het jaar zijn ontslag heeft ingediend.

De vergadering verzoekt den voorzitter nog te blijven, het geheele Hoofdbestuur zou hem gaarne in zijn midden houden.

De voorzitter zegt, dat hij vast besloten is, hoewel hij zeer noode zijn ontslag heeft ingediend. Spr. voelt zich gelukkig nog gezond, maar zijn leeftijd maant hem de taak aan jongere krachten over te geven, vooral nu nieuwe toestanden zijn geboren.

De uitslag der stemming is, dat 9 stemmen zich op den heer De Kanter vereenigen; de heer Bakhuizen v.d. Brink krijgt 1 stem.

De heer De Kanter is dankbaar voor het in hem gestelde vertrouwen en wil de taak voorwaardelijk aanvaarden.

[p. 3]

Punt V. Rapport over de Nederlandsche belangen in den vreemde (antwoorden op de vragenlijst uit het Febr.-nr. van Neerlandia).

De voorzitter zegt, dat het Dagel. Bestuur de antwoorden heeft bestudeerd en geordend en plan heeft een rapport in Neerlandia openbaar te maken en aan het Hoofdbestuur maatregelen voor te stellen om aan de wenschen uit verschillende oorden der wereld gehoor te geven. - Dit wordt goedgekeurd.

Punt VI. Uitgaaf van het geschrift van den heer A. Oosterheerdt te Chicago over het Nederlandsch kerkelijk leven in Amerika.

De voorzitter deelt mede, dat het plan voor uitgaaf weder is opgevat, waarvoor de tijd, nu de oorlog voorbij is, ook gunstiger is geworden en overleg met den schrijver gemakkelijker. De heer Oosterheerdt is gaarne bereid tot herziening van het handschrift naar de tijdsomstandigheden. De bedoeling is het werk tegen kostenden prijs te verkoopen, zoodat bij algeheelen verkoop der oplaag de kosten gedekt zijn.

De vergadering kan zich met dit plan vereenigen.

Punt VII. Motie van den Groepsraad van Groep Nederland.

Deze luidt:

‘Het Dagel. Bestuur van Groep Nederland wordt gemachtigd het Hoofdbestuur uit te noodigen plannen te beramen èn de Afdeelingen èn het bestuur van Groep Nederland geldelijk in staat te stellen zich krachtig en zooveel mogelijk zelfstandig te bewegen.’

Het bevreemdt de vergadering, dat de Groepsraad deze motie zonder toelichting heeft gezonden aan het Hoofdbestuur. Een nadere verklaring van wat men bedoelt met krachtig en zelfstandig bewegen ware wel gewenscht geweest. Groep Nederland zal in 1920 door de reglementswijziging over meer geld te beschikken krijgen. Voor bijzondere werkzaamheid kan ze een beroep doen op het Hoofdbest., evenals andere Groepen.

Besloten wordt de motie in dezen geest te beantwoorden.

Punt VIII. Vlaanderen.

Van den heer De Kanter is een rapport ingekomen, betreffende den toestand der Groep België, ook werden enkele brieven van oud-bestuurders ontvangen. Zij stemmen hierin overeen, dat een voorbarig herstel van het A.N.V. in België zou zijn te veroordeelen en dat het tijdstip moet worden afgewacht, waarop Vlaanderen zelf zich openlijk opnieuw inricht.

Inmiddels bestaat er geen bezwaar, dat de Vlaamsche vrienden in onzen geest werken aan volksontwikkeling. Hoe minder Nederland zich in den onderlingen strijd der Vlamingen mengt, zooveel te eer zullen de tegenstrijdige Vlaamsche partijen elkaar weder vinden.

Punt IX. Nederl. Antillen.

Uit een brief van het Groepsbestuur blijkt, dat er in de Kolonie plannen bestaan om het Nederlandsch als voertaal bij het onderwijs van de laagste klassen af in te voeren.

Er wordt aan herinnerd, dat op het laatste Koloniaal Onderwijscongres het inrichten van voorklassen in de Koloniën is aanbevolen, om daar door middel der inlandsche taal de beginselen van het Nederlandsch 'aan te leeren.

Gewezen wordt op het Papiamentsch, dat tot heden veelal als voertaal voor het onderwijs dienst deed.

Een lid raadt aan een eenigszins uitvoerig antwoord over deze belangrijke kwestie aan het Groepsbestuur te geven en daarvoor het stenografisch verslag van het Koloniaal Onderwijscongres af te wachten.

Gewezen wordt nog op Oost-Indië, waar toch ook door middel van het Maleisch Nederlandsch aan de Inlanders wordt geleerd.

Een lid ziet als doel der invoering van bedoelden maatregel, dat men de plaatselijke taal, hier het Papiamentsch, wil doen vergeten. Maar kennis dier volkstaal is noodig voor de Europeanen, omdat men zich anders moeilijk met het bedienend personeel kan onderhouden. Het medium zal dus op de scholen aanvankelijk wel het Papiamentsch moeten blijven, maar het Nederlandsch zal zoo spoedig mogelijk moeten worden aangeleerd. Trouwens de laatste jaren wordt er inderdaad veel meer werk van het Nederlandsch gemaakt.

Een paar leden wijzen op het belang der invoering van de Vereenvoudigde Spelling om de aanleering van het Nederlandsch te bespoedigen. De Regeering wil dien kant wel op. Men denkt over invoering van het systeem-Muller, d.i. een gematigd Kollewijnsch. Het tweede onderwerp uit den brief betreft het belang der huisvlijt.

Aangeraden wordt zich daarvoor in verbinding te stellen met de dames-commissie door ‘Oost en West’ in het leven geroepen om de kunstnijverheid der Koloniën te bevorderen. Men acht afzet in Nederland zeer wel mogelijk, mits het vervaardigde een eigen stempel drage. Hoewel de kunstnijverheid der Antillen over het algemeen geen eigen karakter heeft, wordt toch in kant- en filigreinwerk iets eigens gemaakt. Een der voornaamste takken van huisvlijt is de hoedennijverheid, die zich thans geheel aan de Europeesche eischen heeft aangepast. De meubelen van kostbare houtsoorten zijn ook opmerkelijk, degelijker en goedkooper dan in Nederland. Ten slotte verdienen nog vermelding het schildpad en inlegwerk. De verkoop dezer voortbrengselen van W.-Ind. kunstnijverheid in Nederland verdient bevordering.

Punt X. Zuid-Afrika. Voorstel van het Dag. Bestuur om aan Afd. Kaapstad £ 50. - als extra bijdrage over 1920 te schenken.

De voorzitter verdedigt dit voorstel. Met de grootste moeite en opoffering behartigen daar enkele goede vrienden van het A.N.V. de Nederlandsche belangen, vooral in Kaapstad. Daarvoor is heel wat geld noodig. - Het voorstel wordt goedgekeurd.

Punt XI. Vertegenwoordigers.

Chefoo. Voorstel tot tijdelijke waarneming van het vert.schap door ingenieur Huisman, in plaats van den heer Van Exter, die met verlof naar Nederland komt. - Aangenomen.

Hongkong. De heer Mulder heeft zijn benoeming als vertegenwoordiger aangenomen, in plaats van den heer Jonckheer. - Kennisgeving.

Humpata. Voorstel om vertegenw. Herm. Smit aldaar ook te benoemen voor geheel Portug. W.-Afrika.

Aangenomen.

Leysin. Bedanken van den heer Dr. Overdiep, wegens vertrek.

Besloten wordt den vertegenwoordiger te Davos uit te noodigen zoo mogelijk een plaatsvervanger aan te bevelen.

Panama. Mededeeling van het overlijden van den heer Pinedo. Voorstel omtrent nieuwe vertegenwoordigers in W.-Indië en omstreken.

Besloten wordt den raad in te winnen van het Bestuur der Groep Nederl. Antillen.

San Francisco. Voorstel tot benoeming van den heer Droste, oud-vertegenw. te Melbourne, en in laatstgenoemde plaats als zijn opvolger te benoemen den heer J. Hoppe, door hem aanbevolen.

Aangenomen.

* * *

[p. 4]

Na afhandeling der dagorde vereenigde het Hoofdbestuur zich ten huize van den scheidenden voorzitter, waar hem bij monde van den heer De Kanter het Eere-Voorzitterschap van het Hoofdbestuur werd aangeboden.