Mededeelingen en Allerlei.
Eigen taal is eigen leven.
Ieder volk heeft recht om te leven volgens zijn eigen beschaving, (cultuur).
Een der grondslagen van eigen beschaving is de taal; ‘de taal is gansch het volk’, de taal is een der voornaamste kenmerken van de eigen nationale beschaving. Ieder volk heeft recht op een cultuurleven in zijn eigen taal, omdat het slechts in zijn cultuur de hoogst mogelijke trap van beschaving kan bereiken.
In de eerste plaats moet het onderwijs in al zijn geledingen geheel in de taal van het volk zijn, omdat het onderwijs door middel van een vreemde taal leidt:
a. tot verbastering van het volkskarakter;
b. tot achterstelling bij die kinderen, aan wien het onderwijs in eigen taal geschiedt, immers het onderwijs, zelfs in eigen taal, vereischt alle inspanning der kinderen om het onderwijs te volgen; indien het onderwijs in vreemde taal geschiedt, kan een aantal kinderen het onderwijs niet volgen; gevolg: groot aantal geheele of gedeeltelijke analphabeten, die in de maatschappij slechts de ‘domme krachten’ kunnen zijn, en als een rem op de volks beschaving drukken;
c. wanneer het middelbaar-en hooger onderwijs geschiedt in een vreemde taal, zullen de leerlingen, gerijpt tot mannen, hunne studies en hunne werken niet openbaar maken in de taal van hun volk, maar in de taal van het andere volk, in welks taal zij het middelbaar-en hooger onderwijs genoten hebben. De vruchten van den geestelijken arbeid van de besten van het volk gaan dus voor het volkzelf verloren.
(Uit ‘Rampspoedige gevolgen van den Oeconomischen oorlog door Mr. A.J.M. van Wessem.’ Uitg. J.H. de Bussy, Amsterdam).