Neerlandia. Jaargang 23

Vlaanderen.

Uit de Vlaamsche Pers.

Terecht hebben leiders der verschillende politieke Vlaamsche partijen, de katholieken, de liberalen en de sociaal-democraten, de handen ineengeslagen voor al zulke samenwerking, als kan worden verkregen, zonder de afzonderlijke belangen te schaden. Een ongeluk voor de Vlamingen was tot voor zeer korten tijd dat zij, hoewel in getalsterkte de meerderen bij de stembus, door het volgen hunner politieke voorliefde boven de nationale, bij de verkiezingen hun stemmen gaven aan partijgenooten, zonder te vragen of die hun Vlaamsche belangen anders dan voor de vaak zouden bepleiten. Het gevolg was dat de Vlamingen vijanden van hun volk kozen en door het onheilige vuur hunner politieke verdeeldheid, hun nationale bestaan steeds zelf bedreigden. Daardoor was het waar wat den Vlamingen door hun eigen vrienden steeds werd verweten, dat zij zelf en zij zelf alleen de oorzaak waren van hun achterlijkheid op schier elk maatschappelijk gebied; dat wanneer zij maar wilden, zij konden verkrijgen wat hun recht was. Nu werd het wel wat beter, de groepeering van Vlamingen tot allerlei vereenigingen en bonden breidde zich uit, de Vlaamschgezindheid ging dieper zitten, maar als pitje bij paaltje kwam, bleken de hoog gestemde verwachtingen van Vlaamsche zegepraal bij de stembus, meestal op een zichzelf toegebrachte nederlaag te zijn uitgeloopen.

Wat de vrede niet heeft kunnen tot stand brengen, heeft de oorlog bewerkt: het Algemeen Vlaamsche Verbond is opgericht en geleidelijk gaat alles wat Vlaamsch leven wil leiden, particulier en groep, in deze eenheid op. Dat Vlaamsche Verbond heeft met het A.N.V. gemeen dat ieder er lid van kan worden, onverschillig tot welke kerkelijke of staatkundige partij hij behoort. In zoover mag men zeggen dat het voorbeeld van ons Verbond Vlaanderen ten goede is gekomen. Met de grootste ingenomenheid volgen wij dan ook de ontwikkeling van dezen voor Vlaanderen zoo buitengewoon belangrijken nieuwen toestand. Naar onze overtuiging ligt hier de mogelijkheid van een grooten ommezwaai in geestelijken en economischen zin van het in zijn beste zonen en dochteren nog zoo krachtige, aantrekkelijke en hoogbegaafde Vlaamsche volk.

Wij halen hier enkele uitingen uit de Vlaamschə pers aan, betrekking hebbende op het Vlaamsche Verbond en op enkele andere uitingen uit de tegen alle Vlamingen na den oorlog gerichte kwaadaardige vervolging. Die aanhalingen spreken voor zich zelf.

* _* *

Uit De Standaard 27 Maart 1919:

Practische eenheid op de onmiddellijke doeleinden houd ik voor gemakkelijk bereikbaar, omdat ten slotte alle oprechte Vlaamschgezinden het eens zijn over den kern van ons Vlaamsch ideaal: de geestelijke eenheid van ons volk door het herstel van zijn taaleenheid, of met eenvoudiger woorden: over de vervlaamsching van Vlaanderen. En ik kan me geen oprechten Vlaming voorstellen die dit doel werkelijk zou willen en, logischer wijze, niet partijganger zou zijn van de vervlaamsching van ons bestaan, van ons onderwijs en van ons gerecht in het Vlaamsche land en die, bij nader onderzoek, ook geen partijganger zou worden van de indeeling van het leger in Vlaamsche en Waalsche eenheden.

Laten we buitendien denken dat deze doeleinden het best gewaarborgd worden door een of anderen vorm van zelfbeheer van het Vlaamsche land of laten we de overtuiging toegedaan blijven, dat deze doeleinden kunnen worden bereikt met eerbiediging van het tegenwoordig Belgisch staatsstelsel, laten we voor het overige katholiek, liberaal of socialist zijn, al deze tegenstellingen of afwijkingen verhinderen niet dat wij ons akkoord kunnen stellen over de practische voorstellen waarin bedoelde hervormingen zullen worden neergelegd, en dat wij gemeenschappelijk de orde bepalen, waarin deze eischen zullen worden naar voren gebracht en - zooals voor de vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool - ook propaganda samen voeren. Ieder blijft dan gerust in den schoot van zijn partij, maar ieder neme in zijn partij hetzelfde Vlaamsch programma mede. De Vlaamsche leden van de verschillende partijgroepeeringen, in Kamer en Senaat, kunnen dan verder de handen in mekaar leggen om dit practisch programma zoo spoedig mogelijk te doen zegevieren.

Dit is de gedachte, welke heeft geleid tot de

[p. 65]

stichting van het Vlaamsch Verbond, waar ieder Vlaming en iedere Vlaamsche vereeniging zich kan bij aansluiten, zonder vrees dat zijne overtuigingen die hen naast hun Vlaamsche aan het hart liggen, zullen moeten prijs geven of zouden kunnen schaden. En ik koester de overtuiging dat, wanneer dit verbond in zijnen schoot de algemeenheid der Vlaamsche krachten zal hebben samengetrokken, het aan onze beweging spoedig een macht zal verzekeren, zooals wij er voor dezen nog niet hebben gekend.

Zoolang men zich uitsluitend houdt op het gebied van den Vlaamschen strijd op Vlaamsche propaganda, is het voorzeker mogelijk de partijgedachte buiten te sluiten en - al ben ik nooit een enthousiast van neutrale vereenigingen geweest - zal ik niet betwisten dat vereenigingen van dien aard een uitstekenden invloed op onze Vlaamsche politiek kunnen uitoefenen, door de eenheid van opvatting van de verschillende partijen omtrent en voor onze doeleinden te vergemakkelijken, maar wanneer deze vereenigingen zich zelfstandig willen bewegen in den politieken strijd, staan zij bloot aan een fiasco. Men zal van katholieke kiezers niet gemakkelijk verkrijgen dat zij hunne stem zouden uitbrengen op kandidaten, die hun geen vertrouwen inboezemen voor de verdediging van hunne b.v. op schoolgebied steeds bedreigde overtuigingen; men zal evenmin van de liberalen en socialisten verkrijgen dat zij hunnen steun verleenen aan mannen die, wat betreft hun wereldbeschouwing of den klassenstrijd, niet op hun standpunt staan, Men moet tot het volk gaan met een program, dat aan zijn aanhangers op voorhand laat weten, welke houding in de groote vraagstukken van het openbaar leven, zijn vertegenwoordigers zullen innemen en ik acht het niet mogelijk - zelfs bij wijze van overgang - een programma op te stellen, dat in dit opzicht de algemeenheid der Vlamingen zou kunnen bevredigen.

Laten wij dus onze Vlaamsche organisatie zoo opvatten dat zij zich, bij de gegeven en onvermijdelijke verscheidenheden, aanpasse zonder haar daadwerkelijke eenheid te verliezen.

FRANS VAN CAUWELAERT.