Neerlandia. Jaargang 19

De Kartinischolen.

In het Febr.-nr. deelden wij een en ander over deze in den loop van 1913 en 1914 geopende scholen mede; het tweede jaarverslag van de, te 's-Gravenhage zetelende, Vereeniging Kartinifonds geeft ons gelegenheid die mededeelingen nog eenigszins aan te vullen, terwijl wij daaraan eenige afbeeldingen ontleenen, die een weerspiegeling geven van de verblijdende uitkomsten, verkregen door samenwerking van Javaansch vertrouwen in den Nederlandschen goeden wil en van het in Nederland gewekte besef, dat de Javaansche vrouw tot ontwikkeling moet worden gebracht.

De drie op Java gestichte vereenigingen, de Bataviasche- en de Madioensche Kartinischool en de Semarangsche Kartinivereeniging zijn op zich zelf staande rechtspersonen, die ieder voor zich Hollandsch-Indische meisjesscholen beheeren, en die door het Kartinifonds te 's-Gravenhage gesteund worden.

De in Mei j.l. te Buitenzorg geopende Kartinischool staat niet in betrekking tot genoemd fonds, omdat die niet als Holl.-Ind. school werd ingericht.

De Semarangsche school, die reeds in 1913 geopend werd, betrok sedert 11 Jan. 1915 haar eigen schoolgebouw aan den Karreweg; de Regeering verleende voor den bouw daarvan bijna f 22000,-. De nieuwe school werd feestelijk geopend door den Regent van Semarang, die de kinderen op eenvoudige en hartelijke wijze in de landstaal toesprak; uit de mededeelingen in de Sem. Locomotief van 11 Jan. wordt afgeleid, dat het gebouw, waarvan hier eenige afbeeldingen worden gegeven een uitstekenden indruk maakt.

Zij telde op 1 Sept. 1914 drie klassen met 117 leerlingen. Aan het hoofd der school staat mej. Schippers, die met hare medewerksters zich niet alleen laat gelegen liggen aan het onderwijs, maar ook aan de opvoeding van de meisjes, terwijl zij het vertrouwen der inlandsche ouders geniet.

[p. 174]

11 Januari 1914. Na de opening van de Kartinischool te Weltevreden op Goenoeng Sahari No. 26. (In het midden de Voorzitster der Vereeniging te Batavia, Mevrouw E.M.E. Dinger-van Polanen Petel, met, aan haar linkerhand, Mevrouw P.J. Hazeu-Opwyrda en, aan haar rechterhand, Kartini's zuster Raden Ajoe Raden Ngabehi Sosrohadikosoemo, geboren Raden Adjeng Soematri. achter deze, eenigszins voorovergebogen, Dr. G.A.J. Hazeu, Directeur van Onderwijs en Eeredienst).

[p. 175]

Het eigen schoolgebouw aan den Karreweg te Semarang op den dag der feestelijke opening 11 Januari 1915. (Gezicht van op zijde genomen, waardoor de ligging van de speelplaats ten opzichte van het hoofdgebouw duidelijk uitkomt; een overdekte gang verbindt beide deelen met elkander.)

[p. 176]

12 Januari 1912. Eerste-steenlegging van de Madioensche Kartinischool. (Bovenste rij, in het midden, van rechts naar links: Resident van Deventer (dienstpet), de heer Koot en de heer Hietink. Onderste rij, van rechts naar links: de vierde de heer Brinks (dienstpet) Voorzitter der Vereeniging, de zevende Mevrouw Poldervaart (hoed), vervolgens de Regent, de Panghoeloe en de Patih van Madioen.

[p. 177]

De school te Batavia, die 11 Jan. 1914 in een huurwoning te Goenoeng Sahari (zie afbeelding) werd geopend, telde 1 Jan. 1915, buiten de Fröbelklasse, 105 leerlingen; vele aanvragen tot toelating moesten wegens gebrek aan ruimte worden afgewezen; de bouw van een eigen gebouw is nog in overweging. Sedert kort staat aan het hoofd der school mevr. Evenhuis-Hunsink, terwijl onder hare helpsters zich bevindt mej. Th. Sabaroedin, dochter van het districtshoofd van Weltevreden, zoodat reeds in vervulling kwam de in Februari, dezerzijds geuite verwachting, dat binnenkort ook inlandsche vrouwen aan het onderwijzen harer landgenooten zouden deelnemen. Het Kartinifonds steunt deze school met een maandelijksche toelage van f 40,-.

Voor de door eenige Inlanders gestichte en door Hollandsche ingezetenen van Madioen verder op de been geholpen school werd op 12 Jan. 1915 de eerste steen gelegd (zie afbeelding) van een eigen lokaal, voor den bouw waarvan door het Kartinifonds een bedrag van f 2000,- werd toegestaan, terwijl verder op Regeeringssteun en dien van particuliere zijde werd gerekend.

De stichting van deze school in 't bizonder, is wel een krachtig bewijs van de weldadige nawerking van de door wijlen R.A. Kartini geuite denkbeelden; idealen, die nu reeds tot verwezenlijking komen; hier vooral bleek, wat samenwerking tusschen Nederlanders en Javanen vermag. Twee gehuwde dames (mevr. Poldervaart en mevr. De Boer) gaven belangeloos het eerste onderricht aan de school, die door eigen aandrang van inlandsche ingezeten was opgericht. Thans zijn deze door de dames Huygen de Raat vervangen. Ook deze school wordt door het Kartinifonds met f 40,- 's maands gesteund.

De Raad van Beheer der Vereeniging eindigt zijn verslag met den wensch, dat ‘de door Kartini's teedere hand uitgestrooide zaden mogen voortgaan te ontkiemen, te groeien, te rijpen, Nederlandsch-Indië tot heil, Nederland tot voldoening, vreugd en eer.’ Wij sluiten ons daarbij ten volle aan; Nederland's steun kan in dezen veel nut stichten en weldadig op de ontwikkeling der Javaansche jeugd inwerken.

Het verslagjaar van het Fonds sloot met een aantal van 797 bijdragenden (634 leden en 163 begunstigers). Inlichtingen zijn desgewenscht te verkrijgen bij de secretares, mejuffr. J.C.F. de Graeff, Laan Copes van Cattenburch 11, te 's-Gravenhage.