Neerlandia. Jaargang 17

Commissie tot bevordering van het gebruik van zuiver Nederlandsch.

Zetel der Commissie: 2e Schuytstraat 247, 's-Gravenhage.

Brievenbus.

Mededeelingen voor onze Commissie worden gaarne ingewacht bij het Secretariaat; inzenders wordt beleefd verzocht naam en woonplaats te vermelden.

O. te Semarang. - Wil U met Uw klachten wenden tot Groep Ned.-Indië.

D. te Overveen. - Dank voor Uw mededeelingen, waarvan de Commissie gebruik zal maken.

I.A.L.R. te ? - Te persoonlijk.

Mr. E. de Gr. te L.V. - Uw belangwekkende mededeelingen zullen met eenige opmerkingen onzerzijds opgenomen worden, zoodra er plaats voor is.

G. te Oruro en Jhr. Dr. C.G.S.S. te Haarlem. - Onze dank, wij zullen overwegen, wat wij er aan doen kunnen.

F.P. ter M. te 's-Gravenhage. - Uw verzoek wordt overwogen.

B.B.F. te Leiden. - Te omvangrijk.

v.R. te A'dam. - Reeds vroeger geplaatst.

* * *

Is onze arbeid overbodig?

Overgenomen uit het Vaderland:

Taalzuivering.

Wij berichtten gisteren, dat mr. W.H. de Beaufort, candidaat der Vrijz. Concentratie in de districten Amersfoort en Amsterdam VI, aan het Centraal Vrijz. Verkiezingscomité in Amersfoort verklaard had, dat hij bij eventueele verkiezing in beide districten voor eerstgenoemd zal opteeren.

De N. Rott. Ct. neemt dit over, maar maakt er in zijn strijd tegen vreemde smetten van, dat mr. De Beaufort in bedoeld geval voor het district Amersfoort zou bedanken.

Tegen de vertaling aannemen zou bij ons minder bezwaar bestaan!

Ook De Avondpost ontleent aan ons blad, dat mr. W.H. de Beaufort, mocht hij zoowel in Amersfoort als in Amsterdam VI worden gekozen, voor eerstgenoemd district zal bedanken.

Deze vertaalde het woord opteeren, dus even foutief als de N.R. Ct.

Of...?

Naar aanleiding van het artikel ‘Vlieger of Vliegenier’ in 't Jan.-nr. van Neerlandia schrijft men ons uit Antwerpen, dat in Zuid-Nederland het kinderspeeltuig ‘vliegaard’ heet.

Dat onze arbeid op prijs wordt gesteld, blijkt o.m. hieruit, dat een Vlaamsche postambtenaar ons verzocht de woordenlijsten, die wij in bewerking hebben, bij haar verschijning tegen betaling toe te zenden.

Zijn er ook zulke Noordnederlanders? Natuurlijk voldoen wij gaarne aan zulke verzoeken.

Met instemming nemen wij het volgend schrijven van een onzer leden uit Amsterdam op:

M.! Ingesloten zend ik u een schrijven van een te Amsterdam gevestigde Nederl. firma, waaruit u zal bemerken, dat de beginselen van 't Alg. Nederl. Verbond nog niet tot geheel de Hollandsche Natie zijn doorgedrongen!

[p. 103]

Per omgaande antwoordde ik als volgt:
‘Ik ontving uw brief in 't Fransch gesteld. Ik verzoek u dringend voortaan van dergelijke dwaasheid verschoond te blijven. Geboren in Nederland, onderstel ik mijne moedertaal voldoende machtig te zijn, om uwe aankondigingen te begrijpen, ook wanneer zij in 't Hollandsch zijn opgesteld.’

Nederland vooruit!

Mededeelingen van de Ned. Ver. van IJzerhandelaren, waarvan in Febr. j.l. het eerste nummer verscheen, bevat in dat nummer een praatje over het gebruik van vreemde woorden in het ijzervak.

De Hollandsche taal en heerenkleeding.

Men heeft voor vele, door heeren gedragen artikelen, dikwijls vreemde benamingen. Wij vragen ons af, of het mogelijk is, al deze artikelen met een zoo kort mogelijken Hollandschen naam aan te duiden, waaruit men ook onmiddellijk het artikel herkent.

Hieronder volgt een reeks vreemde namen, waarvan wij den Hollandschen naam aan Nederlandsche Heerenkleedingmagazijnen in overweging geven.

Voor aanvulling dezer reeks of betere Hollandsche benaming houden wij ons aanbevolen.

Colbertcostuum, buispak; jaquetcostuum, pandjespak; smokingcostuum, avondpak of maaltijdpak; Norfolkcostuum, plooipak; lustre colbert, zomerbuis; pantalon, broek; demisaison, tusschenjas; paletot, winterjas; chambrecloack, kamerjas; coin de feu, haardjasje; claquehoed, springhoed; coupe, snit; model, vorm; vareuse, trui; homespun, huisweefsel; blousepakje, matrozenpakje; baret, matrozenpet.

Wie weet nog meer?

Rott. Nieuwsbl.

Nederland op zijn malst.

Een A.N.V.-lid schrijft ons: Vandaag kreeg ik op kantoor een aanvraag, inhoudende o.m. franco ‘ambulance’, bedoeld werd ‘emballage’.

Een Vlaming schrijft ons:

In het tijdschrift Eigen Haard lazen wij een uitgebreid opstel over de stad Gent, getiteld Zwerftochten en onderteekend J.A. Doesburg Lannooy.

Daarin wordt o.a. gesproken van ‘De Lys bij het Chateau des Comtes de Flandre’, ‘de Rabot’, ‘La vieille boucherie bij de Vrijdagsmarkt’, de ‘Crypte de la Vierge’, ‘het mooie torentje van Sint Machaire’ enz. enz.

Hoe bespottelijk toch! Zou men niet zeggen, dat Gent de hoofdstad eener Fransche provincie is?

- In het Amsterdamsche dagblad De Tijd verschijnen geregeld kritieken over muziek, onderteekend v.d.M.

Een artikel over een concert van het Concertgebouworkest bevat 33 vreemde woorden! Een ander over den pianist Busoni 79 vreemde, meestal Fransche, woorden en uitdrukkingen!!

Voorwaar een uitstekend middeltie, om de sympathie der Vlamingen voor het dagblad De Tijd aan te vuren.

Nationaliteitsgevoel! - Gelijkvormig afschrift:

Le Comité du Gala-néerlandais a l'honneur d'inviter M... à assister à la représentation de Gala de la Société de Bienfaisance ‘Nederlandsche Vereeniging tot hulpbetoon’, qui aura lieu au Théâtre royal le Vendredi 10 Janvier 1913,

R.S.L.P.

à adresser à Monsieur Brender à Brandis, 257, Chaussée de Malines.

Dat de hier (Antwerpen) gevestigde Nederlanders eene vertooning in den Franschen schouwburg geven, willen wij niet bespreken. Maar is het niet oprecht gek de uitnoodigingen in eene Vlaamsche stad aan Nederlanders en Vlamingen in het Fransch te sturen?

Uit De Avondpost van 14 Jan. 1913:

Buiten ons boekje.

Haègsch-Fransch.

't Is een vreeselijk-burgerlijk iets, wat ik ga vertellen; niemand meer dan ikzelf ben er tot in m'n nieren van overtuigd, maar ik bid u - in alle onfatsoenlijke gemoedelijkheid! - als uzelf 'n kapotten kam heeft, koopt u dan 'n nieuwen of niet?

Nu het hooge woord er uit is, let mij niets meer de rest er bij te vertellen, te minder daar die rest veel netter is en er zelfs Fransch bij zal worden gesproken.

Kent u in Den Haag grooter aanbeveling?

Trouw aan Duinoord gelijk weinigen, bovenal trouw aan de vereeniging ‘Eigen Hulp’ gelijk nog zooveel duizend andere Hagenaars, wandelde ik naar de Waldeck-Pyrmontkade om 'n kam te koopen. Eén exemplaar lokte mij buitengewoon aan.

't Was behalve het diep-glanzende zwart van het reeds herhaaldelijk genoemde toilet-artikel, 'n rijtje gulden lettertjes, dat mij zoo ongemeen bekoorde.

Dit stond er op den kam:

‘Société Eigen Hulp La Haye.’

't Doet prettig aan bij je eersten aankoop in Holland - al is 't dan maar 'n kam! - door het bestuur van ‘Eigen Hulp’ op dergelijk Haègsch-Fransch te worden onthaald.

De kam kost er, naar ik vermoed, niets meer om en je merkt toch dadelijk, dat je zoo'n kam met zoo'n opschrift niet in Amsterdam of Rotterdam hadt kunnen koopen.

Mijne heeren van ‘Eigen Hulp’, gij, die groote mannen zijt in de Haagsche coöperatieve beweging, ik dank u van ganscher harte!

Gij zijt, evenmin als ikzelf, naar ik hoop, lid van het Algemeen Nederlandsch Verbond!

Wij doen samen lèkker niet aan dergelijke vèrdoorgevoerde Hollandscherigheidjes!

Wij lappen er samen onze laarzen mede!

Wij kammen er samen, zoo ge dit liever hoort, onze baarden mee!

Nog lang hoop ik met u, benevens de rest der zooveel duizend leden: Engelsche ‘soap’, Duitsche ‘Kurzwaren’ en Fransche kammen van de ‘Société Eigen Hulp La Haye’ te koopen.

- - - - - - - - - - - - - - - -

Aan de galg, waaraan het ‘Eigen Hulp’-bestuur hierbij wordt opgehangen, wensch ik geen boter te smeren!

Maar, eerlijk gezegd: Zou je ze niet...’

H.J.O.

Gelezen in onze Staatscourant - een naar men weet Nederlandsche uitgave - een wet uit Denemarken - een land, gelijk men zal weten, met een eigen taal, - welke wet afgedrukt staat in de Duitsche taal, welke taal - zooals men wel zal willen gelooven - noch in Denemarken, noch in Nederland als de officieele bekend staat.

* * *

In het op 1 dezer in werking getreden Rijnvaartpolitiereglement, voorkomende in Staatsblad No. 40 wordt in paragraaf 2 gesproken van ‘tennebaum’. Bedoeld wordt het sedert jaar en dag bestaande Nederlandsche woord: dennenboom.