Neerlandia. Jaargang 16

De Zuid-Afrikaanse Akademie

De Zuid-Afrikaanse Akademie heeft te Stellenbosch haar derde jaarlijksche vergadering gehouden. Er waren slechts weinig leden opgekomen, negen in het geheel, en dan waren er twee genoodigden. Maar er is hard gewerkt. De commissies brachten verslagen uit, er werden doorwrochte en zeer belangrijke redevoeringen gehouden, er werd opgewekt beraadslaagd over voorstellen van geen klein gewicht, en de Hollandsche pers van Zuid-Afrika wijdde vele kolommen aan de handelingen der leden. Sommige redevoeringen werden in haar geheel opgenomen. Wij moeten er kort over zijn.

Prof. Moorrees zat voor, bij ontstentenis van president Steyn. Sir F. de Waal, de administrateur van de Kaapsche provincie, heette de vergadering welkom. Hij gaf de verzekering, dat hij de rechten van het Hollandsch in de provincie zou handhaven, en eindigde met Jan Hofmeyr's vraag: ‘Is het ons ernst?’

Prof. Marais, geen lid van de Akademie - hij zou 't kunnen zijn, maar heeft er geen tijd voor - hield een lange rede over de nieuwe Nederlandsche letterkunde, vooral de Nieuwe-Gidsers. Hij erkent, dat zij wel mooie dingen hebben geschreven, maar vindt ze bandeloos en onzedelijk. Hij las van de eerste en mindere goden van ‘die van tachtig’ allerlei voor, en haalde ze geducht over de kolen.

Prof. Moorrees betuigt zijn instemming met wat prof. Marais heeft gezegd en waarschuwt vooral de jonge Afrikaansche schrijvers om zich niet te veel naar die nieuwe Nederlandsche letterkundigen te richten. Hun geest past in Zuid-Afrika niet.

Ds. Kestell behandelt de Afrikaansche dichters. Hij waardeert wat ze al schoons hebben geleverd. Er zijn eenige voortreffelijke verzen bij. Maar hij laakt in hen, dat zij in hun taal niet zuiver zijn, nog te veel Nederlandsch. Ook schieten zij in taalmuziek te kort.

Gen. Hertzog neemt het voor de Afrikaansche dichters op. In taalmuziek mogen zij zelfs bij middelmatige Nederlandsche en Engelsche dichters achterstaan, maar hoe oorspronkelijk zijn zij!

Dr. Knothe houdt een rede over het onderwijs voor de naturellen, welke rede hoogelijk wordt geprezen.

Naar aanleiding van een lezing van adv. W.J. van Zijl over ‘letterkundige richting in verband met Afrikaanse literatuur’ verdedigt prof. Brummer de Afrikaanders tegen het verwijt, dat zij zoo weinig letterkunde hebben voortgebracht. De voortrekkers waren boeren, en in welk land vindt men schrijvers

[p. 258]

onder den boerenstand? Dan waren het trekkende boeren, die nooit tot rust kwamen. Dan de gebrekkige opvoeding! Dat de geschiedenis van Zuid-Afrika niet meer tot letterkundig werk heeft bezield, wordt hierdoor verklaard, dat ze nog te dichtbij is. Ze ligt nog te versch in het geheugen. Die geschiedenis moet eerst eenigszins worden geïdealiseerd; een beter perspektief meet ontstaan.

Nu iets over voorstellen en besluiten.

Dr. Knothe stelde voor, dat de Akademie een examen in het Afrikaansch zou afnemen. Gen. Hertzog kreeg gedaan, dat dit voorstel naar de examen-commissie werd verwezen. Een haastige stap zou veel kwaad kunnen doen, zeide hij.

Een ander voorstel van dr. Knothe was, dat de Akademie de Unie-regeering er opmerkzaam op zou maken, dat bij de lessen op de universiteits-colleges het Hollandsch zoo weinig tot zijn recht komt. Er zijn zoo weinig professoren, die in het Hollandsch zouden kunnen spreken.

Verscheiden sprekers steunden het voorstel, o.a. minister Hertzog. Maar, zeide deze, men heeft het zich zelf te wijten; men maakt niet genoeg gebruik van de rechten, die de grondwet verleent. Trad het volk naar behooren op, dan zou geen regeering wagen den toestand te laten zooals hij is. De predikanten werken ook niet genoeg mee.

Nadat zelfs de heer Malan, de minister van onderwijs, het voorstel had aanbevolen, werd het aangenomen.

Een der leden gaf den wensch te kennen, dat, evenals er hoogleeraren uit Engeland worden uitgenoodigd, om in Zuid-Afrika te lezen, er uit Nederland genoodigd zouden worden.

Minister Malan stelde voor, de aandacht van de regeering te vestigen op de wenschelijkheid om een bevoegd persoon in de Unie te laten rondgaan, teneinde inlichtingen over land en volk te verzamelen. Veel van de geschiedenis van Zuid-Afrika leeft nog alleen in den volksmond. Bijtijds moeten die overleveringen worden opgeteekend. Het voorstel werd aangenomen.

Ook kwam ter sprake de bepaling, in Zuid-Rhodesië gemaakt, dat men om kiezer te worden een proeve van bekwaamheid in het Engelsch moet afleggen. (Op gezag van de Volkstem hebben wij in het vorige nummer gezegd, dat sedert de bepaling zoo is gewijzigd, dat men ook met Hollandsch het kiesrecht kan krijgen. Dit blijkt onjuist.)

Op telegrafische aanvrage kwam de vergadering te weten, dat de koning van Engeland de bepaling nog niet heeft bekrachtigd. Op voorstel van minister Malan sprak de Akademie de hoop uit, dat die bekrachtiging zou uitblijven totdat het Hollandsch in die bepaling met het Engelsch gelijk werd gesteld.

De Akademie besloot het volgende jaar te Pietermaritzburg bijeen te komen.