Neerlandia. Jaargang 16

Buitenland

Hollandsche herinneringen in Denemarken

De heer H. Lauer schrijft in de Nieuwe Courant over het Deensche eilandje Amager, zoo rijk aan Hollandsche overblijfselen.

Het volgende is aan zijn artikel ontleend:

Onmiddellijk met Kopenhagen verbonden, ziet men reeds dadelijk, als men het eilandje bereikt, een oud-Hollandsch monument, vóór enkele jaren gerestaureerd. Het onderstuk stelt voor een vischvrouwtje van Marken in gezelschap met een boer op een spade gehurkt, een oud-Hollandsche boerin en een tweeden boer, met ruigen hoogen hoed gedekt, met kuitbroek en gegespt schoeisel, met de oud-Hollandsche pijp in den mond; het bovenstuk een kluchtig tooneeltje, in oud-Hollandschen stijl uitgebeeld, stelt voor twee kinderen in oud-Hollandsche dracht.

In overeenstemming met dit merkwaardig oud-Hollandsch monument vond ik in de koninklijke bibliotheek te Kopenhagen, in een boek van 1904 van Jan Petersen, het volgend eigenaardig historisch stukje: ‘Wij Christian, bij Gods Genade en Koningin Elisabeth bij dezelfde Genade! Voor het eerst verordend, hebben gebruik of behoudenis van geheel het gansche land Amager, om te leven of te richten naar Hollandsch recht, de vier hoeven van Dragor, hier omschreven, uitgezonderd... Dat ter glorie van Amager Christian heeft gekoloniseerd met Hollanders.’ En overal vond ik oud-Holland weer, in de oud-Hollandsche boerenhoeven, met hun rieten bemoste daken, in de blauwe boerenkiel der Deensche landbouwers, in de boerenkool, die het land kleurde, in

[p. 172]

de hoog opgestapelde koolen, die van Amager worden verzonden naar Rusland, Duitschland, niet het minst naar Amerika.

Overal zag ik oud-Holland, het merkwaardigst zeker in St.-Magleby, ook nog in onzen tijd Old-Holland genoemd! Hoe voelde ik mij ontroerd, bij al die oud-Hollandsche indrukken toen ik de kerk van St.-Magleby, de oudste van Sjaelland, binnentredend, het bewijs vond van de 300 Hollandsche tuinders die Christian II, op den wensch van zijne minnares, het Hollandsche ‘Duveke’, naar Kopenhagen liet komen en die het eilandje Amager hebben gemaakt tot den tegenwoordigen groententuin van Denemarken's hoofdstad.

Nooit zal ik vergelen de oud-Hollandsche gastvrijheid, waarmede mij de predikant van het Luthersche kerkje ontving. Wat ik in dit kerkje vond is zeker de aandacht waard van elken oudheidkenner, elken historicus, die nog eerbied voelt voor de degelijke oud-Hollandsche kunst: de houten predikstoel van 1614, rijk en kostbaar gesneden, met kleuren en beelden zoo frisch en gaaf, als waren ze gisteren eerst aangebracht! Hoe schoon en hoe degelijk toch was oud-Hollands kunst! Dit bleek ook uit de bezienswaardige bronzen kerkkroon, uit de 17e eeuw, die mij aan de moderne modellen herinnerde. En met nog meer overredingskracht sprak het oud-Hollandsch uit dien schijnbaar nog pas gebruikten, roodhouten offerbak met zijn opschrift: ‘Dit is de Erme Back, Geeft zoo word du gegeven’, ook uit den langwerpigen houten collectebak, waarmede tot 1860 een jongen na den kerkdienst rondging, die 't opschrift droeg: ‘Van Jan Chrelissen and Hariche Janssen, 1659. Gott geve ons den ewigen Frede’.

Na al die antieke merkwaardigheden toonde mij eindelijk de eerwaardige predikant het kostbaarste van het kostbare van al die oud-Hollandsche, hier bewaarde curiositeiten, en wel de schoongedreven zilveren kanne, waarop ik zonder eenige inspanning, duidelijk las: ‘Aan de kerke van Hollanderdorp, op 't land Amak, heb ik met mijn gemind, geliefd Frouw Charlotto Christiaan, den Heere Godt ter eere, en de gemeente alhier tot Gebruik en Zirat op 't Altaer, deze wijnkanne vereert. Gegeven den XXIV December MDCCXXX, Jacob Hummer.’ Daarna volgde dit vierregelig dicht:

‘Komt niet hier als onbereyd
Dat kost uwe eige zaligheid.
Maar eet en drink in den gelove
Zo neemt y God in zijn vertrouwe!’

Toen ik met warmen dank van mijn Lutherschen geloofsgenoot, den gastvrijen evangeliedienaar afscheid nam, schonk hij mij tot aandenken aan mijn bezoek vier briefjes met de volgende opschriften: Dobes (gedoopt) Crislles Anders Chrisfensen; Dobes Dirck Gerhard Jansen; Dobes Dirck Alfred Petersen; Ogtevies (echtelieden) Carl Peter Riber en Leisbeth Jan Willemsen. Alle Hollandsche namen, zooals ik ze ook vond op de grafzerken van het kerkhof, dat het kerkje omsloot. Onvergetelijk dit bezoek aan Old-Holland!