Zuid-Afrika
Hooger onderwijs.
Het zal niet lang duren of Zuid-Afrika zal zijn volledig toegeruste universiteit hebben. De zin voor zelfstandigheid is in zijn blanke bevolking sterk ontwikkeld, en waar het land in de politiek weldra op eigen beenen zal gaan, zal het ook spoedig zijn zonen zelf het hooger onderwijs willen geven dat zij nu nog in andere werelddeelen moeten zoeken.
Maar heeft Zuid-Afrika ook nog geen (doceerende) universiteit, Universiteits Colleges, de Engelsche naam voor een soort hoogeschool, zijn er al zes.
En nu rijst even de vraag in ons: zijn wij in onze Oost niet ten achteren, dat wij daar nog geen begin hebben gemaakt met instellingen van eigenlijk hooger onderwijs? Engelsche koloniën zijn daar vlugger mee geweest: Canada, Australië, Hongkong, Kaapkolonie. Al kunnen de hoogescholen in die nieuwe landen, met vaak nog schaarsche bevolking, zich niet meten met die in volgroeide staten, er zijn toch ook mannen van wetenschap aan gevormd - is de historicus McCall Theal niet de kweekeling van een Canadeesche hoogeschool? - en in alle geval hebben zij kundige dokters, advokaten, predikanten en docenten gevormd. En dat is wat velen toch ook slechts van Europeesche universiteiten verlangen.
Zuid-Afrika heeft dan zes van die hoogescholen, en verleden maand is te Pretoria de hoeksteen gelegd van een nieuw gebouw voor de jongste dier zes instellingen, het Transvaalsche Universiteits College. 's Lands regeering heeft er f 160.000 voor bewilligd. Daar kan dus al dadelijk iets goeds van worden gemaakt.
Nadat ds. H.S. Bosman de plechtigheid met een Hollandsch gebed had geopend, sprak Adamson, de directeur van het onderwijs in Transvaal, in het Engelsch. Deze zei o.m., dat dit College er is voor letterkundige en natuurkundige vakken, en er naast een school voor mijnbouw- en werktuigkunde staat en een landbouw-hoogeschool zal komen. Aan het Universiteits College geven reeds zeven professoren en vier docenten les aan ongeveer 70 studenten, onder wie verscheiden leerlingen van de normaalschool voor onderwijzers.
Lord Gladstone, de gouverneur-generaal, legde den hoeksteen en hield een rede, eveneens in het Engelsch natuurlijk, waarin hij het belang van hooger onderwijs voor een land liet uitkomen. Hij zelf, zei hij, had te Oxford gestudeerd en daarvan diepen indruk ondergaan. Zijn sympathieën en misschien zijn vooroordeelen waren daar gevormd, en hij geloofde, dat gen. Smuts (die de Unie-regeering bij de plechtigheid vertegenwoordigde) zelf zich niet geheel vrij kan pleiten van die sympathieën en vooroordeelen, in het verleden opgedaan. Gen. Smuts heeft n.l. ook in Engeland, wij meenen te Oxford, gestudeerd.
Gen. Smuts antwoordde uit naam van den minister van onderwijs (Malan). Hij waagde de voorspelling, dat het Transvaalsche Universiteits College nog eens voor Transvaal en Zuid-Afrika zou worden wat Oxford voor Engeland is.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd