Neerlandia. Jaargang 13

Stamverkeer.
(Adres der Afd. Stamv.: Stadhouderslaan 43, Den Haag)

Verslag der Afdeeling Stamverkeer over 1909.

‘Naar aanleiding van veler wenschen heeft Groep Nederland van het A.N.V. besloten, het verkeer tusschen de verschillende deelen van den Nederlandschen Stam zooveel mogelijk te bevorderen endaartoe een bijzonderen dienst in te richten, welke aan de Afdeeling Stamverkeer is opgedragen.’

Met deze woorden begon de rondzendbrief waarbij de Commissie in April 1908 haar werk aanbeval. Het hoofddoel, aldus nog de bescheiden wensch, was reis en verblijf van buitenlandsche Verbondsleden in Nederland aan te moedigen door het geven van inlichtingen. Hiertoe zouden in verschillende steden Verkeerbezorgers worden aangesteld, die de bezoekers of a.s. bezoekers zooveel mogelijk van dienst zouden zijn.

Thans nu wij anderhalf jaar verder zijn en ons neerzetten om van dien tijd een kort overzicht te geven, kunnen wij gelukkig vooropstellen dat wij trachten het doel, waarvoor de Afdeeling werd opgericht, te bereiken niet alleen door de bovenbedoelde middelen, maar nog door zoovele andere, waarop langzamer hand onze Afdeeling opmerkzaam werd gemaakt.

Voortdurend ook breidt haar werkkring zich uit.

De Afdeeling is thans stevig gegrondvest; zij is een goed onderdeel voor dat groote werktuig geworden, waarvan de Nederlandsche Stamverwantschap de drijvende kracht is en wij hopen dat zij langzamerhand zal gaan behooren tot de onmisbare onderdeden.

Doch wanneer het werktuig zacht en gelijkmatig zich beweegt, dan moet men, zelfs al wil men de uitvinders niet te kort doen, ook denken aan hen die behulpzaam zijn geweest bij die ontwikkeling, wier technische kennis beter was dan die van de uitvinders.

Groep Nederland gaf de geldelijke middelen, zoodat het werk, zij het dan nu nog op bescheiden schaal kon worden begonnen. Verschillende Vereenigingen, die tot hetzelfde doel als onze Afdeeling waren opgericht, hielpen haar in den beginne. Het Centraal Bureau voor Vreemdelingenverkeer met zijne deskundigen directeur J. Knoote stond ons ter zijde bij de beantwoording van verschillende vragen door Vlamingen gedaan over Nederlandsche reizen; de Nationale Bond voor Vreemdelingenverkeer beloofde zijn steun. Met de Amsterdamsche Vereeniging ‘'t Koggeschip’ en de Haagsche Vereeniging ‘Oost en West’ werd aansluiting verkregen, daardoor zijn wij in staat, op vragen in het bijzonder Amsterdam betreffend de beste inlichtingen te krijgen, terwijl wij met ‘Oost en West’ waar noodig, zullen samenwerken in het belang van de naar het vaderland terug keerenden of om aan Nederlanders, Vlamingen e.a. hulp te verschaffen bij het voorbereiden van plannen om naar onze kolonién te vertrekken.

De voorzitter van de Kamer van Koophandel te Brussel zegde ons zijn steun toe.

Een vijftiental Verkeerbezorgers verleenden bij reizen door Vlamingen hunne medewerking. Bovendien gaven zij inlichtingen naar aanleiding van belangrijke plaatselijke gebeurtenissen, waarvan in Neerlandia maandelijks het voornaamste wordt medegedeeld.

Bij zoovele krachten, die allen medewerkten tot het doel der Afdeeling kon het niet anders, of de Afdeeling moest wel tot bloei komen!

Wanneer wij nu nagaan, wat de Afdeeling zoo al deed, dan kunnen wij dat tot drie hoofdgroepen terugbrengen: zij gaf inlichtingen, zij vestigde de aandacht op verschillende zaken en zij trad zelfstandig op.

De Afdeeling gaf inlichtingen, zoowel aan hen die naar Nederland wenschten te komen en aan Nederlanders die naar Vlaanderen wilden trekken, als aan hen die reeds in ons land gekomen waren. Zij hielp hen, door voor een eenvoudige ontvangst te zorgen, dat in zoo kort mogelijken tijd zooveel mogelijk gezien werd. Voor de inlichtingen aan reislustigen werden wij bijgestaan door het Centraal Bureau voor Vreemdelingenverkeer, gelijk wij reeds meldden. Ook in andere opzichten bevorderde het Centraal Bureau voor Vreemdelingenverkeer ons doel. Het heeft een groote hoeveelheid lantaarnplaatjes te onzer beschikking gesteld, om daarmede lezingen te houden (waarvoor wij naar een bericht onder deze rubriek verwijzen) enz.

Voor zoover Vlaanderen betreft, werden wij bij ons werk door een aantal Vlamingen bijgestaan, onder wie de heer H. Meert de voornaamste is.

Wij danken hen allen zeer voor die medewerking.

De Takken van Groep België, Gent en Mechelen zonden ons tal van boekjes over beide steden.

Tot een andere uiting van het A.N.V. die veel waardeering vond, verleenden wij onze medewerking, vooral mei inlichtingen. Ten einde bij de Belgische jeugd waardeering voor Nederland, voor de Nederlandsche taal en daardoor ook de Vlaamsche Beweging te wekken, verleende de Afdeeling hare bemiddeling bij de uitwisseling van Zuid- en Noord-Nederlandsche kinderen gedurende den vacantietijd.

Natuurlijk moesten eenige waarborgen gevraagd worden, dat de Belgische kinderen bij Vlaamschgezinde Nederlandsche families terecht kwamen en daarom stelden wij als voorwaarde dat deze lid van

[p. 270]

het Algemeen Nederlandsch Verbond moesten zijn. Het feit, dat Zuid-Nederlandsche families hun kinderen naar Nederland wilden laten gaan, om hen de Nederlandsche taal beter te doen leeren, waarborgt over het algemeen ook wel, dat zulke families der Vlaamsche zaak niet slecht gezind zijn. Met den besten uitslag werd dit werk verricht.

Wij hebben nog niet vernomen, dat die Nederlandsche kinderen anti-Vlaamsch gezind naar Nederland terug kwamen, omdat zij (bij Waalsche families) beter Fransch hadden leeren spreken, dan zij op school kunnen leeren, evenmin dat de jonge Belgen in Nederland averechtsche propaganda maakten.

De Nederlanders die uit België kinderen ontvingen, werden zooals van zelf haast spreekt, aangezocht het doel te bevorderen, waarmede deze in Nederland kwamen en met hen zooveel mogelijk (of zelfs uitsluitend), Nederlandsch te spreken.

Voorts werd hulp verleend aan de inrichters van den vijfden Vacantieleergang te Leiden en bij de jaarlijksche Gentsche gymnasiastenreis onder leiding van den heer H. Meert.

Onze Afdeeling vestigde, en hiermede komen wij tot het tweede punt, de aandacht op verschillende Nederlandsche en Vlaamsche gebeurtenissen door korte berichten in Neerlandia. De Nederlandsche tentoonstellingen (de Middenstandstentoonstelling te Amsterdam, de Reclametentoonstelling te Haarlem, oud-Griekenland te Arnhem en oud-'s Hertogenbosch) zonden ons op ons verzoek hare reclamemiddelen, die wij in België verspreidden, waartoe de heer H. Meert zijne medewerking verleende. Omgekeerd ontvingen wij vele reclameboekjes en platen uit Vlaanderen, die wij zoo nuttig mogelijk hebben gebruikt. Nadere plannen tot nog doeltreffender verspreiding worden thans uitgewerkt.

De Zuid-Nederlandsche gebeurtenissen, waartoe wij onze medewerking verleenden, waren het Natuurkundig Congres te Brussel, het Rechtskundig Congres te Leuven, de Rodenbachfeesten te Roesselaere en de Studentenfeesten voor het Hooger Handelsgesticht te Antwerpen.

In den beginne scheen het, dat het Leuvensche Congres door een flink aantal Nederlandsche rechtsgeleerden zou worden bijgewoond. Het bestuur der Vereen, voor Psychiatrischen bijstand aan strafrechter lijk vervolgden te 's Gravenhage, hielp onze Afd. door een oproep aan zijn leden te zenden; zij was hiertoe be reid, omdat het voornaamste punt op het programma van het Congres met het door haar nagestreefde doel verband hield. Ook was de Redactie van het Weekblad voor het Recht zoo welwillend een oproep tot dit Congres op te nemen.

Ten slotte zijn, jammer genoeg, de voornemens om de vergadering bij te wonen, afgesprongen.

Intusschen hopen wij, dat wij over twee jaar, wan neer de Bond van Vlaamsche rechtsgeleerden wederom bijeen zal komen weer denzelfden steun bij de Nederlandsche belanghebbenden zullen vinden, doch dat dan de gevolgen daarvan niet zullen uitblijven.

Het derde punt, niet het minst gewichtig der drie, omvatte het zelfstandig optreden der Afdeeling. Er werden plannen gemaakt tot een gemeenschappelijken tocht per rijwiel van A.N.V.-leden door Vlaamsch-België. Het voornemen was dan Antwerpen, Mechelen, Brussel, Gent, Brugge en Oostende te bezoeken. Van Brussel uit zou een rit gemaakt worden naar de slagvelden van Waterloo en Quatre-Bras; deze uitstap beloofde zeer belangwekkend te zullen worden. Vooral ook omdat de, in dit tijdperk onzer geschiedenis zoo deskundige Generaal-Majoor F. de Bas zich bereid had verklaard, aan den tocht een voordracht te doen voorafgaan over den veldtocht van 1815 en het te bezoeken terrein der slagvelden.

Tot ons leedwezen is die tocht niet doorgegaan, wel had een voldoend aantal deelnemers zich opgegeven, doch beide leiders trokken zich, door onvoorziene omstandigheden verhinderd, terug. Een volgend jaar hopen wij echter gelukkiger te zijn.

Intusschen is het den verslaggever aangenaam te vermelden dat deze plannen in zoover reeds goede gevolgen hebben gehad, dat Generaal De Bas geheel belangeloos een kaart heeft vervaardigd van de slagvelden van 1815, die binnenkort verkrijgbaar zal worden gesteld¹⁾.

Het Hoofdbestuur van het A.N.V., de ijverige voorzitter van den Tak van het A.N.V. te Nijvel en de A.N.W.B. verleenden bij de vervaardiging der kaart hunne medewerking.

Deze kaart zal aan Nederlandsche reizigers ongetwijfeld een goed overzicht geven van die vermaarde en nog steeds druk bezochte streek.

Wij herhalen hier onzen dank aan den vervaardiger en degenen, die ons verder met raad en daad bij stonden.

De Nederlandsche Reisvereeniging maakte dit jaar onder leiding van den heer J. Vuijk een gezelschapsreis door Vlaanderen. Leden van het A.N.V. konden door een bijzondere overeenkomst met genoemde vereeniging daaraan zal deelnemen. Door onze Afd. werd bedongen, dat deze reis een Nederlandsch karakter zou dragen; men zou zich in Vlaanderen Vlaamsch betoonen en zoo weinig mogelijk Fransch spreken.

Dat de deelnemers op verschillende plaatsen zoo minzaam en hartelijk ontvangen werden, is - wij kunnen dat met eenigen trots zeggen - voor een groot gedeelte onze schuld. Voor hen bereidden wij een en ander voor. De reis is volgens het verslag zéér in den smaak gevallen en zal nu ook wel jaarlijks herhaald worden. Gaarne zullen wij aan deze sympathieke vereeniging onze hulp blijven verleenen.

De aanbevelenswaardige adressen van Nederlandsche goedkoope kosthuizen zijn op een lijst geplaatst, die bij den schrijver der Afdeeling berust en waaruit hij vele ‘kostbare’ wenken kon geven en gaarne zal blijven geven. Wij kunnen Vlamingen aanbevelen van onze tusschenkomst gebruik te maken; natuurlijk zullen wij ook voor families die uit Indië komen, de adreslijst beschikbaar stellen.

De Afdeeling verleende haar steun bij de oprichting van den Bond van Vrienden van de Leidsche Vacantieleergangen. Het plan daartoe was bij deelnemers van den vijfden Vacantieleergang opgekomen. Het doel daarvan is een band te blijven behouden tusschen vroegere deelnemers en andere vrienden der leergangen en werkzaam te zijn ten bate van de voorbereiding van nieuwe leergangen. Daardoor zal de propaganda gemakkelijk gemaakt worden en zullen ongetwijfeld de leergangen in bloei toenemen.

De Redactie van de Vlaamsche Gazet is zoo welwillend onzen schrijver dagelijks haar blad toe te zenden, waardoor de Afdeeling gedwongen wordt dagelijks op den uitkijk te staan of zij nogmaals gelegenheid vindt haar arbeidsveld uit te breiden. Wij hopen dat daardoor de hierboven vermelde werkzaamheden met vele nieuwe vermeerderd zullen worden en zien met vertrouwen de toekomst tegemoet.

Want ook nu reeds zijn er plannen beraamd, die wij thans wel reeds kunnen vermelden.

De schoolreisjes van den heer H. Meert zullen nu, naar wij hopen, ook gevolgd worden door reisjes van Vlaamsche schoolmeisjes; een aantal dames in Noord-Nederland zullen zich met een eenvoudige ontvangst belasten.

Een verzoek uit Vlaanderen leidde er toe eene opsomming te geven van de verschillende Nederlandsche kaasmarkten. Nu wij zien dat daarvoor in Vlaanderen belangstelling bestaat, zouden wij gaarne ons best doen voor Vlaamsche landbouwers of handelslieden een studiereis in te richten, in den trant

1) Deze kaart is inmiddels verschenen en bij het secretariaat van Stamverkeer verkrijgbaar voor 25 cent, opgeplakt 40 cent.

[p. 271]

zooals die nog onlangs door Duitsche landbouwkundigen gedaan werd.

Deze landbouwreizen, onder deskundige leiding, zouden ongetwijfeld het hare bijdragen tot onderlinge waardeering. Ook de uitgave van een, met platen voorzien, boekje over onze kaasmarkten lijkt ons op den weg van onze Afdeeling te liggen.

Wij blijven ons aanbevolen houden voor wenken en inlichtingen, die onze Afdeeling ten goede zouden kunnen komen.