Neerlandia. Jaargang 12

De Hollanders in Amerika

Er zijn op het oogenblik meer dan 100.000 gegoede Hollanders in de Vereenigde Staten; en met de hier uit Hollandsche ouders geborenen, zijn er genoeg om een staat te vormen, even bevolkt als Montana. We bezitten inderdaad geheele steden die even Hollandsch zijn als de steden aan de Zuiderzee, in welke men het geklots der klompen op straat kan hooren, de dijken en windmolens kan zien, de zwarte en bonte koeien en de tulpen.

Er is een groep van deze Hollandsche steden in Z.W. Michigan. In Muskegon, Grand Halven, Vriesland, Holland, Zeeland en Allegan - is een nijvere bevolking van meer dan 150.000 en in de dichtbij gelegen plaatsen Grand Rapids en Kalamazoo is de groote Hollandsche bevolking. In Iowa zijn ze verzameld in Orange City; in Wisconsin hebben ze de plaats de Pere en verscheidene kleinere steden; en in den verwestelijken staat van Washington, zijn ze meer dan 7 millioen dollars rijk aan grondbezit in Spokane. Tezamen zijn ze talrijk genoeg om 17 weekbladen uit te geven en verscheidene honderden kerken te onderhouden.

Deze Hollandsche vestigingen bloeien nu zeer. Omstreeks 60 jaar geleden werden zij gesticht door mannen en vrouwen, die hier om dezelfde redenen als de Puriteinen kwamen - n.l. om godsdienstvrijheid te vinden. Aan het hoofd van iedere groep was een geestelijke en hun eerste werk was een stuk grond te kiezen waarop een kerkje kon worden gebouwd. Zij sloten zich nauw bij elkaar aan, zooals godsdienstimmigranten steeds hebben gedaan en bootsten het vaderland zooveel mogelijk na.

Zij waren in een land met tien duizend rivieren gekomen; toch verkozen zij meestal zich in die streken te vestigen, waar dijken gebouwd moesten worden, zooals hun vaders dit hadden gedaan.

Toen hun veramerikaanschste kinderen tot mannen en vrouwen waren opgegroeid, werden ze toeschietelijker, ook voor de in de nabijheid gelegen steden; en de vermenging door huwelijk is tot heden doorgegaan, zoodat het moeilijk is te zeggen of de Hollandsche steden meer Amerikaansch of de Amerikaansche steden meer Hollandsch zijn.

Wij zijn met Holland steeds op goeden voet geweest, maar nooit was de vriendschap hartelijker dan nu. De Holland-Amerika lijn bracht 't vorig jaar met haar 6 groote booten 50.000 passagiers over. Meer dan 500 Hollandsche zakenmannen - diamanthandelaren en anderen - kwamen over en haalden de handelsbanden nauwer aan.

Onder de meest uitblinkende Hollanders, die 't vorig

[p. 2]

jaar de V.S. bezochten, waren 2 geleerden - Hugo de Vries van Amsterdam, dien we de Luther Burbank van Europa kunnen noemen en H.A. Lorentz van Leiden, een nobel-prijswinner en een wereldvermaarde autoriteit in de vraagstukken der hoogere natuurkunde. Ook waren er twee schrijvers - Willem Gerritsen, die jaren lang parlementslid was en Dr. Aletta Jacobs, de Susan B. Anthony van Holland. En er waren ook twee kunstenaars - Van Rooy, de beroemde bariton en Henri de Vries, wiens merkwaardig spel groot succes had in het dramatisch seizoen van den vorigen winter in het Oosten.

* _* *

Holland is een zeer rijk land - een land waar de doorsneeman min of meer kapitalist is; in honderden Hollandsche brandkasten liggen nette pakjes Amerikaansche effecten opgestapeld. Inderdaad heeft Amsterdam meer klanten voor onze effecten dan eenige andere vreemde stad, Londen niet uitgezonderd. Het aantal van onze pandbrieven in 't bezit van Hollandsche geldbeleggers wordt op niet minder dan 650 millioen dollars à pari geschat - meer dan 500 dollar voor elke familie in Holland. De Hollanders koopen van ons bijna evenveel waren als zij van Engeland koopen - ongeveer 100 millioen per jaar. Wij beantwoorden dat niet in die mate als wij behoorden. Tengevolge van onze hooge tarieven, koopen we minder dan een vierde zooveel bij de Hollanders als de Engelschen bij hen koopen. Diamanten voeren we natuurlijk in groote hoeveelheden in, evenals tabak, ingelegde haring en verschillende soorten bloembollen. Maar in het algemeen gesproken hebben de Hollanders ons in zaken beter behandeld dan wij verdienen.

Onze vriendschap voor de Hollanders uit zich echter op verschillende wijzen. Wij betalen de hoogste prijzen voor de werken hunner kunstenaars. Onlangs werd er op een veiling te New-York meer dan 42000 dollar betaald voor de ‘Terugkeer der Kudde’ van Anton Mauve. Hollandsche kunst, in al haar vertakkingen wordt in onze huizen en musea zeer op prijs gesteld. Ieder jaar neemt ook het aantal Amerikaansche reizigers in Amsterdam en in Den Haag toe. En mogen we ook niet vermelden, dat we het voorrecht hadden, dat een half dozijn Hollandsche diplomatieke vertegenwoordigers zich door hun huwelijk met het Amerikaansche volk vermaagschapten?

* _* *

In alle deelen der Vereenigde Staten worden Hollanders gevonden, die als goede vertegenwoordigers van hun natie bekend staan. Om maar een paar voorbeelden te noemen, in New-York John R. van Wormer, voorzitter van de ‘Holland Society’ en Henry Pluygers, voorzitter van de Hollandsche Club; in Chicago G. Birkhoff; in St. Louis, G.H. ten Broeck; in Cincinnati A. Wormser; in Savannah, W. de Bruyn Kops; in Texas, A.J.M. Vuylsteke; in Denver, J.H. Smissaert; en in Baltimore, R.H. Mottu.

Als bankiers zijn er drie die in het bijzonder genoemd dienen te worden - Charles Boissevain en Warner van Norden, van New-York, en Van Vlissingen, van Chicago. Als kooplieden zijn de beroemdste geweest J. Steketee, de John Wanamakes van Grand Rapids, en wijlen Frank A. Cooper, een der stichters van de groote Siegel-Cooperwinkel te New-York.

Coopers naam was oorspronkelijk ‘Kuyper’. De Van Camps, die een groote ‘packing’-industrie stichtten te Indianopel, zijn eveneens geheel van Hollandsche afkomst.

De uitvinder van het systeem van New-Yorks straatspoorweg, is H.H. Vreeland, de zoon van een Hollandsch predikant. Zijn geschiedenis is een van die welke de Amerikanen zeer bewonderen. Hij stond alleen op de wereld op zijn 13e jaar en had twaalf ambachten en dertien ongelukken aan de spoor bij New-York. Plotseling klom hij op en heden is hij de hoofdfiguur van de grootste straatspoorweg-organisatie in de wereld, een systeem, dat dagelijks een millioen passagiers vervoert door de metropolis.

Onder de Amerikaansche mannen uit het openbaar leven, is Theodore Roosevelt beslist de meest bekende drager van den Hollandschen naam. De president is er trotsch op zijn afstamming terug te voeren tot Claes Martenszen van Rosevelt, die in 1649 te Nieuw Amsterdam landde. In de 2e plaats mogen we vice-admiraal William Knickerbocker Van Reypen noemen, nu voorzitter van de Amerikaansche Roode Kruis Vereeniging. Twee congresleden zijn kennelijk van Hollandsche afkomst - Van Winkel van New-Jersey en Vreeland van New-York, eveneens de Senator Van Duzer van Nevada.

En was de eerste burgemeester van Grooter New-York niet een Van Wyck?

Twee broeders van Hollandsche geboorte zijn in de Oostelijke staten wel bekend geworden - Professor Geerhardus Vos, van Princetown, en Professor Bert John Vos, van Johns Hopkins. De Amerikaansche ‘van’ die het meest beroemd is, is ook een professor van Princetown, Henry van Dyke, die jaren lang een onzer eerste schrijvers was. Onder de journalisten in Holland geboren behooren Leonard Charles van Noppen, vroeger te Columbia, en Edward W. Bok, redacteur van de ‘Ladies Home Journal’ tot de voornaamsten. Onze eenige Hollandsche prelaat is Bisschop Van de Ven, van Louisiana.

* _* *

Het valt te betreuren, dat geen Amerikaan nog een volledige juiste beschrijving in het licht heeft gegeven van wat de Hollanders voor de Amerikaansche beschaving in vroeger dagen hebben gedaan. Eén schrijver, Washington Irving, heeft de geschiedenis onjuist en belachelijk geschreven en niemand van gelijken invloed is er nog opgestaan om dit te verbeteren.

Maar het feit blijft bestaan, dat onze schuld aan de Hollanders der 17e eeuw zeer groot is. Juist ten tijde toen Amerika gekoloniseerd werd, was Holland op het toppunt van zijn roem. De Hollanders waren toen het eerste volk der wereld in muziek, schilderkunst, bouwkunst, wetenschap, zeevaartkunde, handel, geleerdheid en democratie. In bijna iedere richting van de wetenschap waren zij baanbrekers. De beste openbare en hoogescholen van Europa bezaten zij. Ongetwijfeld rezen zij tot zulk een ongekende hoogte, omdat zij in een land leefden, dat hen dwong te werken en te denken en samen te gaan.

* _* *

Er wordt wel eens gezegd ‘God schiep de wereld, maar de Hollanders schiepen hun eigen land’. Hun onophoudelijken strijd tegen de zee maakte hen tot een gehard, ijverig volk. Stap voor stap bouwden zij een beschaving op en een regeeringsvorm welke voor andere landen ten voorbeeld werden. Zij waren om zoo te zeggen de Amerikanen van hun tijd, want zij waren de eersten om de voorrechten bekend te maken van vrijheid, eigen hulp en vindingrijkheid. Zij trotseerden het machtige Spanje en weerstonden de overmacht van Lodewijk XIV. Onder Tromp en De Ruijter verjoegen zij alle vijandelijke vloten uit de Oostzee en het Engelsche Kanaal en gedurende meer dan een eeuw had dit kleine land van zichzelf regeerende burgers den wereldhandel in handen.

Uit dit dappere landje, het prototype van de Vereenigde Staten, kwamen onze eerste Kolonisten, die

[p. 3]

den staat opbouwden. De mannen en vrouwen, die te Plymouth Rock landden, hadden reeds 12 jaar in Holland gewoond voor zij tot ons kwamen. William Penn, de zoon van een Rotterdamsche moeder, preekte dikwijls in 't Hollandsch en nam voor den regeeringsvorm van Pennsylvania de Hollandsche als voorbeeld.

Het is nu bijna 3 eeuwen geleden, dat Holland Henry Hudson uitzond en op Amerikaanschen bodem Hollandsche instellingen stichtte. Spoedig daarna kocht Peter Minuit Manhattan voor 24 dollars - niet in geld, maar in kleeren en sieraden. Vijftig jaren lang beheerschten de Hollanders de omstreken van de Hudson rivier van Breuckelen (Brooklyn) tot Beverwijck (Albany). Ze waren allen groote grondbezitters, niet gemakkelijk door de Engelsche ambtenaren te regeeren. Ze waren eigenlijk leenheeren, die slaven hielden, huur ophaalden en rechtspraken, geheel onafhankelijk van de hoogere autoriteiten.

* _* *

Daar had men de lastige oude Peter Stuyvesant, de laatste en grootste der Hollandsche Gouverneurs, naar wien de Bowery genoemd werd. Daar waren de aanzienlijke Van Cortlandts, wier huizinge nog in het Van Cortlandt Park staat met de gaten van de Engelsche kogels in haar muren. Daar waren de Van Dijcks, de Indianen-bevechters, de Schermerhorns, werkzaam en eerzuchtig, de Breevoorts, kalm en vlijtig levende; en de De Peysters, van wie er thans een standbeeld in Bowling Green staat.

Hooger aan de Hudson waren de De Witt's en Coykendalls van Kingston; de Van Rensselaers van Albany; de Van der Heydens, die het eerst Troy in bezit hadden; en de Van Curlers, die Schenectady stichtten.

Maar de Hollander uit den ouden tijd, wiens familienaam het meest bekend is, was Jan Aertsen van der Bilt, wiens hoeve in Brooklyn lag. Gedurende twee eeuwen maakte geen uit dit geslacht eenigen naam, totdat Cornelis van der Bilt, de zoon van een armen boer op Stateneiland, de grootste Amerikaansche Spoorwegkoning werd, die zijn erfgenamen 75 millioen dollars naliet. Hij was steeds een verzamelaar, nooit een speculant geweest. Terwijl anderen praatten en theoriën verkondigden, maakte hij een verbinding met de Oostelijke staten. Het fortuin, dat hij naliet is zoo aangegroeid, dat heden ten dage de naam Vanderbilt synoniem is met rijkdom. De zoogenaamde Vanderbiltgroep (van spoorwegen) omvat tegenwoordig 22000 Mijlen met een kapitaal van 1100 millioen - meer dan 1/9 van alle spoorwegen der Vereenigde Staten.

Toen de Amerikaansche revolutie uitbrak en in Europa bekend werd, verleende Holland oogenblikkelijk hulp aan de Patriotten. Gedurende die donkere dagen leende het de Koloniën 14 millioen dollars, ofschoon terugbetaling zeer onzeker leek. De provincie Friesland ging zoo ver in haar geestdrift om ter eere van de Amerikaansche onafhankelijkheid een gedenkpenning te slaan.

Generaal Philip Schuyler vertegenwoordigde de Hollanders in het Amerikaansche leger. En was het niet kapitein Van Arsdale, die - toen de schepen van Koning George in de haven zonken - de Engelsche vlag neerhaalde? Holland gaf ons menschen en geld. Maar wat beter is, het had ons, in zijn geschiedenis, het krachtigste bewijs gegeven ten gunste van zelfregeering. ‘In de liefde voor vrijheid en in dapperheid om ze te verdedigen, is Holland ons beste voorbeeld geweest’ zeide Franklin. Onze vier eerste presidenten waren leerlingen van den beroemden hoogleeraar Luzac van Leiden en erkenden volmondig hoeveel ze zijn onderwijs verschuldigd waren. George Washington zeide later in een brief aan Luzac: ‘Amerika is veel verplicht aan de werken van mannen als Gij’.

Tusschen de omwenteling en den Burgeroorlog waren er minstens twee kranige Hollanders, die de Amerikaansche geschiedenis hielpen maken - Generaal Stephen van Rensselaer, krijgs- en staatsman van New-York en Martin van Buren, de 8e president van de Vereenigde Staten. De laatst overgeblevene van Van Buren's persoonlijke vrienden, John Bigelow, dien Abraham Lincoln aanstelde tot Gezant in Frankrijk, leeft nog te New-York. Toen ik hem verzocht mij iets over Van Buren te vertellen, zeide Mr. Bigelow:

Hij was een der verstandigste en meest vertrouwde mannen, die ooit de presidentsplaats hebben bekleed. Hij was bekwaam als rechtsgeleerde, evenzeer als leider en staatsman. Hij was het, die ons nationaal geldwezen inrichtte en die den weg bereidde voor de afschaffing der slavernij.

De invloed der oude Hollanders kan nog gemakkelijk worden nagegaan. Wij danken woorden als boss, cookie, delf, yacht en stoop aan hen. Zij leerden ons het nut van windmolens en onze lichte tuigen, ploegen, ruiven en munten werden naar het Hollandsch model gemaakt.

Vooral in New-York kan het voetspoor der Hollanders nimmer worden uitgewischt. Harlem zal altijd Harlem blijven en Governors eiland zal altijd herinneren aan Gouverneur Wouter van Twiller, die het van de Indianen kocht. We zullen ons altijd herinneren, dat de Hollanders den muur bouwden, waar nu Wallstreet is, dat de Hollandsche meisjes wandelden door Maidenlane, nu de straat van de juweliers, en dat het Hollandsche koeien waren, die het pad maakten van het fort aan de Batterij naar de noordelijke weiden - het pad eens Breede weg genoemd, nu als Broadway bekend.

Zoowel ten tijde van het koloniseeren als nu hebben de Hollanders een hooge plaats ingenomen in de Amerikaansche samenleving. Waar zij zijn, versterken zij het maatschappelijk gebouw.

In velerlei opzicht is Holland het meest geschikt om die hoedanigheden uit een jong land over te planten, welke anders alleen uit ondervinding voortkomen.

Laat ons zeggen, dat de eene natie de andere noodig heeft. Ze zijn in hun toewijding tot den kunsten vredesarbeid nauw samengebonden en het is aangenaam om het feit in herinnering te brengen, dat de nieuwe vredestempel, die nu in Den Haag wordt gebouwd, een gift is van een Amerikaansch burger.

Naschrift.

Bovenstaand artikel van den Amerikaan Herbert N. Casson werd ons, vertaald, uit Paramaribo toegezonden door den heer O.D.

Ofschoon het hier en daar uitlokt tot opmerkingen, laat de Red. het geheel zooals het is.

Red.