Neerlandia. Jaargang 11

Vlaamsche wilskracht en Vlaamsche volkswil.

Wat te Gent gebeurd is, is een feit, dat moet worden aangestipt in de geschiedenis van de Vlaamsche Beweging, is het duidelijkste bewijs, dat het Vlaamsche volk alleen en niemand anders, meester is over zijn eigen lot en dat onze strijd reeds lang zou beslecht zijn, indien men steeds met dezelfde krachtdadigheid was opgetreden als nu te Gent geschiedde.

Wat was het feit? Er werd reeds met enkele woorden over gesproken in het Augustus-nummer van Neerlandia, waar men zal kunnen naslaan hoe Professor Vercoullie, als voorloopige kandidaat voor de gemeentekiezing van October in de ‘Liberale Associatie’ voorgedragen, in den ‘poll’ op zij werd gezet ten gevolge van de werking van een groepje leden, behoorende tot de ‘Association flamande pour la vulgarisation de la langue française’, in de wandeling gewoon weg ‘vulgarisateurs’ genoemd, die in hun ‘Bulletin’ den geachten en volksgeliefden hoogleeraar steeds aangevallen en bezwadderd hadden. Deze heeren waren overigens niet aan hun proefstuk en sedert een twaalftal jaren waren zij er op uit om elken kandidaat, die maar een geurtje van Vlaamschgezindheid aan zich had, onmeedoogend in den ‘poll’ van de liberale kiesvereeniging te doen vallen, dusdoende hun intrede in den gemeenteraad van het Vlaamsche Gent onmogelijk makend. Dit was hun reeds gelukt met den gewezen burgemeesler van Gent, den heer Lippens en den bekenden hoogleeraar Paul Fredericq.

Twaalf jaar lang hadden de liberale Gentsche Vlamingen, met een lankmoedigheid, die betreurenswaardig begon te worden, die vernedering verdragen, van tijd tot tijd hadden zij wel teekenen van verzet laten zien, waren er zelfs toe overgegaan een Vlaamsche kiesvereeniging te stichten, maar deze trad nooit handelend op en een krachtdadige poging werd niet door hen aangewend om aan een toestand een einde te stellen, die dreigde het bestuur van het Vlaamsche Gent in handen te brengen van personen, welke verklaarde vijanden van het Vlaamsche volk waren, welke minachting koesterden voor de Nederlandsche taal en er op uit waren om den Franschen invloed in Vlaanderen nog meer te versterken dan reeds het geval was.

Het gebeurde met Professor Vercoullie deed nochtans de maat overloopen; het wekte beroering in alle Vlaamsche middens; het was een slag in het aangezicht van heel het Vlaamsche volk. Er moest gehandeld worden, wilde men niet het bewijs leveren, dat alle wilskracht uit de Vlamingen verdwenen was, dat zij alle besef van eigenwaarde verloren hadden en dat zij aanspraak mochten maken op den niet zeer benijdenswaardigen naam van ‘lafaards’.

Pogingen werden aangewend om het bestuur van de ‘Liberale Associatie’ op de vorming van de kandidatenlijst te doen terug te komen; te vergeefs; stappen werden gedaan om te verkrijgen, dat deze lijst met drie Vlaamschgezinde kandidaten werd aangevuld; eveneens te vergeefs. En toen de anti-Vlaamschgezinden verstokt bleven in hun vijandschap jegens alles wat Vlaamsch was, besloot men een ordewoord uit te vaardigen, waarbij den kiezers aanbevolen werd bij de verkiezing gebruik te maken van het recht, dat de kieswet hun toekent en alleen voor die kandidaten te stemmen, welke hun door de leiders van de liberale Vlamingen te Gent zouden worden aangeduid. Er moet gezegd worden, dat dezen alles behalve fanatiek te werk zijn gegaan bij de schifting van de kandidaten en dat zij, met alle schakeeringen van het Gentsche liberalisme rekening houdend, onder de aangeprezen kandidaten zelfs eenige ‘vulgarisateurs’ begrepen hadden.

Een niet genoegzaam te waardeeren steun mochten zij vinden in den heer Julius Hoste te Brussel, die zijn twee bladen De Vlaamsche Gazet en Het laatste Nieuws ter beschikking van de Vlamingen gesteld had, wien, door zijn wakker optreden, zijn flinke houding het leeuwenaandeel in de overwinning toekomt en wien een hartelijk woord van warme hulde hier niet mag worden onthouden. De vier personen, die zich als de hevigste Vlaamschhaters hadden doen kennen, werden geboycotteerd en den Vlaamschen kiezers werd aangeraden hun stemmen niet aan dezen te schenken.

[p. 176]

En de uitslag van de verkiezing was een overwinning op heel de linie: de vier heeren in kwestie zijn gevallen, dank zij het trouw opgevolgde ordewoord, dank zij de voorkeurstemmen door het kiezerskorps aan de aanbevolen kandidaten gegeven. De meest bevoorrechte Vlaamsche kandidaat bekomt ruim vier duizend stemmen meer dan de Franschgezinde, die het kleinste aantal stemmen verkregen heeft. En bij de hulde hier aan den heer Hoste gebracht, moet ook een woord van lof gesproken worden voor de Gentsche liberale Vlaamsche voormannen, die nu zoo goed hun plicht begrepen hebben en niet in het minst voor de Vlaamsche kiezers, welke hun waardigheid als Vlamingen hoog hebben gehouden. Door hun daad hebben zij aan het Franskiljonisme te Gent een gevoeligen slag toegebracht.

De uitslag van deze verkiezing is leerrijk in meer dan één opzicht: in de eerste plaats werd er door bewezen, hoe noodzakelijk het bestaan van een Vlaamsch dagblad is, dat van geen politieke partij afhangt en dat juist door zijn onafhankelijkheid in staat is om vrij te spreken en vrij te handelen. Want het is zoo goed als zeker, dat zonder het krachtdadig optreden van Het laatste Nieuws de uitslag een geheel andere zou geweest zijn. Vervolgens werd het bewijs geleverd hoe onmisbaar voor een Vlaamsche werking in een kiesstrijd het recht tot het uitbrengen van voorkeurstemmen is. In Vlaamschgezind opzicht zou het een ramp zijn, indien ooit, bij een wijziging van de gemeentekieswet - en die staat ons in een nabije toekomst te wachten - het recht om te ‘panacheeren’ uit de wet moest worden geschrapt en deze op dezelfde leest moest worden geschoeid als de kieswet voor de wetgevende lichamen, die het ‘panacheeren’ niet toelaat. In dit laatste geval zou men te Gent niet den behaalden uitslag verkregen hebben. En het is Vlaamsche plicht, te bewerken, dat bij een mogelijke wijziging van de kieswet en bij het inbrengen daarin van de evenredige vertegenwoordiging een stelsel gevonden wordt, dat het ‘panacheeren’ veroorlooft. Daarenboven is de verkiezing te Gent een voorbeeld, dat, waar het noodig mocht zijn, ook in de toekomst in andere Vlaamsche steden moet worden gevolgd. De Vlamingen hebben een verkiezing in handen, wanneer zij slechts willen. Bovendien werd eens te meer bewezen, dat de Vlaamsche strijd een volksbeweging, een nagenoeg zuiver democratische beweging is, aangezien hier de werking van de aristocratische Franschgezinden te niet werd gedaan door de tegenwerking van den Vlaamschen volksman en den kleinen Vlaamschen burger.

Een eerste gevolg van de verkiezing zal zijn het stichten van een ‘Liberale democratische Vereeniging’, die bij volgende verkiezingen het recht zal opeischen haar eigen kandidaten te stellen, terwijl overigens te verwachten is, dat het bestuur van het Vlaamsche Gent, dat nog al erg verfranscht is, in de toekomst een overwegend Vlaamsche kleur zal krijgen.

Was het dus te veel gezegd, toen in het begin van deze maandelijksche kroniek beweerd werd, dat het gebeurde te Gent een datum is in den Vlaamschen taalstrijd? En is die zegepraal, uiting van den Vlaamschen volkswil, niet te danken aan de wilskracht, die aan den dag werd gelegd? Is het geen stap nader tot het doel, dat van de Vlamingen de meesters in hun eigen land moet maken?

* _* *

Bij de inwijding van den nieuwen schouwburg van het Nederlandsch lyrisch Tooneel te Antwerpen op 17 October j.l., had het bestuur van Groep België het als zijn plicht aangezien om hulde te brengen aan degenen, die deze instelling in het leven hebben geroepen, de heeren Edward Keurvels en Hendrik Fontaine, en aan den man, die sedert het ontstaan van het N.L.T. onafgebroken aan die instelling is verbonden gebleven, den heer Bernard Tokkie.

Bij monde van den heer Pol de Mont, voorzitter van de Groep, werd hun die hulde gebracht en ieder een toepasselijk adres aangeboden, in marokijn gebonden, en op de persen van het Plantijn-Museum gedrukt, waarvoor het Stadsbestuur welwillend de toelating had verstrekt. Ook aan het Antwerpsche Gemeentebestuur werden woorden van dank uitgebracht voor alles wat het gedaan heeft om de Nederlandsche muzikaal-dramatische kunst in stand te houden en te bevorderen.

Het Bestuur van Groep Nederland had zich bij die betooging aangesloten door het zenden van een uitgebreid telegram, waarin eveneens de hooger aangeduide gevoelens werden uitgedrukt.

Verschillende Takken van het Verbond hadden zich bij die plechtigheid laten vertegenwoordigen.