Neerlandia. Jaargang 11

[p. 164]

Ingezonden.

Nederlands in Vlaams België.

Geachte Redactie,

Op 't Ned. taal- en letterkundig congres te Nijmegen in 1901 had ik een aangenaam gesprek met de heer Wannijn uit Gent, en daarin drukte die heer o.a. zijn ongenoegen uit over het feit, dat de Noord-Nederlanders, wanneer ze in Vlaams België komen, steeds Frans spreken en geen Nederlands. Hij vond dat beledigend voor de Vlaamse taal, die toch iedereen sprak. In een zijner toespraken kwam dezelfde heer zeer nadrukkelijk en scherp op deze kwestie terug, en spotte hij ook met de gebrekkige wijze waarop wij Hollanders Frans spreken. Nu, ik knoopte een en ander in 't oor, en nam vast voor voortaan in Vlaams België steeds Nederlands te spreken.

Ik heb 't driemaal in toepassing kunnen brengen: te Gent eens en te Antwerpen tweemaal. En ik begrijp nu best waarom wij Hollanders liever Frans spreken, als we in die streken komen.

En weet u hoe? Wel, omdat men Vlaams sprekend zowat overal niet voor vol wordt aangezien: men houdt u voor iemand, die wel als een heer wil doen, maar 't toch niet is.

Men heeft in heel Vlaams België een diepe verering voor 't Frans. Dat deze taal als veel voornamer wordt aangezien dan Nederlands, blijkt o.a. daaruit, dat zelfs een vurige flamingant als wijlen de burgemeester van Antwerpen over zijn moedertaal als iets minder deftigs sprak (zie de aanhaling zijner vergelijking van 't Vlaams met een eenvoudig burgervrouwtje, dat zijn moeder zou wezen).

Bij beschaafde mensen spreekt men thuis Frans, behalve tot de dienstboden.

Geen wonder dus, dat ik b.v. in 't Terminus hotel te Antwerpen, slechts één Nederlands woord vond, wellicht bestemd voor sjouwerlui of koetsiers; want het stond op de buitendeur. En 't was verkeerd ook nog: er stond stooten. In 't Nederlands overgebracht zijnde is dat duwen. Verder was er in 't hele hotel geen enkele aankondiging of bekendmaking in 't Nederlands. En dat terwijl ik hoor, dat de meeste daar vertoevenden Noord-Nederlanders zijn.

Ik zou willen zeggen: boycot zo'n hotel, medeleden van ons Verbond; maar ach, dan zouden we in heel Vlaams België immers alle betere hotels moeten boycotten!

Komaan, voortaan spreek ik weer Frans in heel België, al doe ik 't dan minder goed dan de beschaafde Vlamingen.

De taal onzer Koningin heet in België die der kleine luiden. Terwijl de Germaansche volken en talen de wereld beheersen, zweert de Belgise Vlaming nog steeds bij 't Frans als in de dagen van Boudewijn van Vlaanderen, leenman van de Franse Koning.

Er zullen misschien Vlamingen zijn, die zich over deze woorden van mij ergeren: 't Vlaams is hun lief, zeggen ze.

Maar, eilieve, als die taal u werkelijk dierbaar is, waarom duldt gij dan zulke toestanden? Waarom spreekt gij zelf meer Frans dan Vlaams, gij ontwikkelde Vlamingen, en bederft daardoor uw taalgevoel (blijkens de talrijke gallicismen, waaraan iedereen in België zich bezondigt)? Waarom dwingt gij niet de Walen in uw Vlaams land Nederlands te spreken, waarom abonneert gij u op Franse bladen, leest driemaal zoveel Franse boeken als Vlaamse enz. enz.

Dr. A.A. FOKKER

Naschrift.

Het eerste Nederlandsch Congres, dat Noord- en Zuiderbroeders samenbracht en bij de besten in Nederland belangstelling wekte voor den Vlaamschen Taalstrijd, greep plaats nu haast 60 jaar geleden; Neerlandia, het maandblad, dat wezenlijk het orgaan is geworden van het Nederlandsche menschdom, is zelf 12 jaar oud en heeft gedurende dit achtste eener eeuw haar lezers - zij het dan beknopt - op de hoogte gebracht van het verloop van den Vlaamschen Taalstrijd en desondanks krijgt men een brief als bovenstaanden te lezen. Daar staat men van verbluft.

Als onze taal ons werkelijk dierbaar is, zegt de heer Fokker, ‘waarom dulden wij dan toestanden als de onze’. Weet de heer Fokker dan niets van de Vlaamsche Beweging af? Brengt het verloop van die Beweging niet dagelijks het bewijs, dat we onze taaltoestanden, die abnormaal zijn, in 't geheel niet dulden, maar onze grootste kracht inspannen om die ten goede te wijzigen? En wat neemt de heer Fokker ons nu kwalijk? Dat we niet in een ommezien toestanden weten te wijzigen, die de schepping van eeuwen zijn. Indien we duldden, dan zou er geen Vlaamsche Beweging zijn, dan zouden wij voor onze taal, die ons werkelijk dierbaar is, niet de offers brengen, die we brengen en zouden we er niet een heel leven van strijd aan wijden, waar 't zoo gemakkelijk is zich te laten meedrijven met den stroom. Maar strijd is een zaak van kracht. Zou de strijder dan minder waardeering verdienen omdat zijn kracht weleens tot zegevieren te kort schiet?

Van de heele Vlaamsche Beweging begrijpt de heer Fokker geen jota, anders zouden uitlatingen als de zijne onmogelijk zijn. ‘Bij beschaafde menschen spreekt men thuis Fransch’. Conclusie: wij flaminganten, die voor 't Nederlandsch in de bres staan en thuis geen Fransch spreken, zijn onbeschaafden. Dank u wel mijnheer Fokker.

‘Waarom spreekt gij zelf meer Fransch dan Vlaamsch, gij ontwikkelde Vlamingen’. Bewijs, dat de heer Fokker er niets van begrijpt. Er zijn verfranschte Vlamingen of franskiljons en Vlamingen van den echten bloede of Vlaamschgezinden. Nu wil de heer Fokker de laatsten in den steek laten, omdat de eersten Fransch spreken en hij zal zelf aan dat Fransch spreken meedoen. Wat een prachtige logika! Fransch zal Dr. Fokker spreken omdat hij zich in 't hotel Terminus te Antwerpen geërgerd heeft aan Fransche opschriften! Maar, waarde heer Fokker, om u te ergeren aan Fransche opschriften was 't niet noodig Amsterdam te verlaten. Als ik van 't Sophiaplein door de Kalverstraat wandel, weet U welke opschriften ik op mijn linkerzijde lezen kan? 1. Magasin de soldes spécial de fourrures; 2. Boissons Américaines in Continental Bodega; 3. Chocolaterie royale; 4. Maison nouvelle, Modes; 5. Kiek, Horloger; 6. Camille Migny, Salon de Coiffure, Coiffure de mariage; 7. Mille fleurs; 8. Schmidt, Bijoutier; 9. Curiosités, Meubles anciens, Antiquités, Objets d'art; 10. Monogrammes-Papier de luxe; 11. Maison de blanc, trousseaux, layettes; 12. Salon pour la coupe des cheveux et de la barbe; 13. Chaussures; 14. Au chapeau d'or; 15. Coiffeur, Posticheur; 16. Maison Lescure ci-devant Bausson; 17. Horlogerie, Pendulerie, Gros, Détail; 18. Eug. Dulfer, Chemisier; 19. Bijoux-Prix fixe; 20. Diamants Montana, Imitation de toutes les pierres précieuses; 21. Orfévrerie Christophe; 22. Glacier; 23. Spyer, Antiquités, Meubles anciens.

Ik geef het op om ook de opschriften van de overzijde op te nemen. Is daar geen gelegenheid te over

[p. 165]

voor den heer Fokker om zich te ergeren? Dat in een stad als Antwerpen, waar men dagelijks met duizenden Franschsprekenden te doen heeft, Fransche opschriften aan te nemen zijn, zonder dat daarom de afwezigheid van Nederlandsche gerechtvaardigd is, is verklaarbaar. Maar wat beteekenen die in de Kalverstraat? Dat ze spreken tot den vreemdeling? Maar is het weren van de taal van eigen landgenoot gerechtvaardigd? Is het bezigen van een vreemde taal bij het uitsluitend spreken tot eigen landgenoot zooals met Coiffure de mariage - het zijn toch geen vreemden, die voor hun coiffure de mariage naar Amsterdam komen - aannemelijk? Doch niet alleen in winkelopschriften, bemerk ik dit pronken met het vreemde, bepaaldelijk met het Fransch; ik merk het in tal van opschriften. Zoo wordt ruchtbaar gemaakt, dat in het Tolhuis aan het IJ (electrisch verlicht) een Kermesse d'été gehouden wordt in Oud-Holland. Is het gek genoeg! En wat staat die vreemde titel Grand Theâtre toch mal op den gevel van een Hollandschen Schouwburg? Zoudt U niet denken Dr. Fokker, dat er redenen te over zijn om zich te ergeren aan die zucht naar het vreemde en mag ik u de vraag niet stellen: waarom duldt U zulke toestanden? U zegt ons, dat het overwegend aantal gasten in het hotel Terminus Nederlanders zijn. Wel, als dat werkelijk zoo is, dan hebben die het in hun macht om drukking te oefenen op den hotelhouder en hem te wijzen op het verkeerde van uitsluitend Fransche opschriften. Treden zij op als ware Nederlanders, dan verzeker ik U, dat de hotelhouder gevoelig wordt voor hun aandringen. Indien jaarlijks enkele duizenden Nederlanders, in plaats van te redeneeren zooals U doet, bij hun reizen in België, overal Neerland's taal deden klinken, dan zou dat van zeer grooten invloed zijn. Doen zelfs leden van het Verbond dat niet, dan weet ik waarlijk niet waarom zij leden van het Verbond zijn. Zij handelen dan eenvoudig als franskiljons en komen ons op den koop toe nog verwijten, dat wij met franskiljons opgescheept ziin.

H. MEERT.