Zuid-Afrika
Het daghet.
Voor de Afrikaanders die hechten aan eigen volksbestaan en taal begint het te dagen in Zuid-Afrika na den langen nacht. Er opent zich daar een beter uitzicht voor den Nederlandschen stam.
Het groote nieuws komt uit Kaapstad. Het loopt met Jameson's ministerie op een eind.
Met zijn kleine minderheid in de Wetgevende Vergadering stond zijn zaak al lang zwak. Laatstelijk ontsnapte het aan een nederlaag slechts met twee stemmen meerderheid, en daaronder waren de stemmen der ministers meegeteld.
Tegen een ministerie, dat aldus aan invloed had verloren, achtte de tegenpartij in den Wetgevenden Raad zich gerechtigd door dwarsdrijven het regeeren verder te beletten. Temeer, waar men verwachten mocht, dat het door herindeeling der kiesdistricten zijn meerderheid kunstmatig wilde vergrooten en dan kans kreeg nog vele jaren aan het bewind te blijven.
Eindelijk besloot Jameson tot ontbinding van het Parlement, waarop de tegenpartij reeds lang aangedrongen had. In de volgende maand wordt er voor den Wetgevenden Raad, in het begin van het volgende jaar voor de Wetgevende Vergadering verkozen. En al heeft Jameson voor zijn partij den naam van de partij der progressieven, hatelijk geworden in den lande, prijs gegeven, en noemt hij die voortaan de unionistische partij, daarbij den drang voor eenmaking van Zuid-Afrika volgende, en al roept hij Hollandsche Afrikaanders op om zich bij hem aan te sluiten, de overwinning, zoo niet alle teekenen bedriegen, is reeds voor de Zuid-Afrikaansche partij weggelegd.
* * *
De Zuid-Afrikaansche partij is niet meer de Bondspartij van weleer. Het is een vereeniging van de oude Bondspartij met die Engelsche Afrikaanders of Engelschen, die - naar de nieuwe beteekenis aan Afrikaander gehecht - Zuid-Afrika als hun vaderland beschouwen en, zonder het uit te spreken, naar grootere zelfstandigheid van Zuid-Afrika streven.
Door die samenwerking van Engelsche en Hollandsche Afrikaanders in de Zuid-Afrikaansche partij, onder de hoofdleiding van Merriman, een Ier van afkomst, heeft het Hollandsch-Afrikaansche karakter van den Afrikaander Bond, welks leden nog altijd de groote meerderheid in de partij vormen, zich niet meer zoo kunnen laten gelden als vroeger. Daarom zijn er Afrikaanders (dit woord nu in den ouden zin gebruikt) die het samengaan met de mannen van Engelsche taal en zede voor het karakter van den Bond verderfelijk hebben gevonden.
Maar vooral in het laatste jaar heeft de Bond de klagers beschaamd. In het Parlement hebben kloeke Afrikaanders herhaaldelijk voor de verdrukte rechten der taal getuigd en meer voor haar gedaan dan vele jaren voor dien.
Dat welslagen lag zeker voor een deel aan hun volharding, maar grootendeels misschien aan de toegevendheid van de regeering, die zich niet meer sterk voelde en voor de naderende verkiezing de gunst van het Hollandsch sprekende deel van het volk zocht.
* * *
Zoo kregen de Afrikaanders gedaan, dat het staatsblad voor het onderwijs, tot nog toe geheel in het Engelsch uitgegeven, voortaan, ook in het Hollandsch zal verschijnen; men zou althans met een deel van het blad een begin maken.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd