Toelichting:
Art. 5 der Statuten, zooals het nu luidt, regelt in beginsel de algemeene vergaderingen, zooals de oprichters van het Verbond zich deze destijds hebben gedacht. Het Verbond kan zich splitsen in Groepen en Afdeelingen, maar zijn grondwet moest ten slotte door de leden, met voorbijgang van die indeelingen worden vastgesteld.
Het is 't Hoofdbestuur duidelijk geworden, dat dit beginsel billijkerwijze niet is te handhaven. Meer en meer trekken de leden zich samen in Groepen en Zelfstandige Afdeelingen, en naar mate deze langer bestaan, worden zij sterker en winnen zij aan beteekenis.
Het Verbond bestaat nu niet in de eerste plaats meer uit leden, maar uit Groepen en Zelfstandige Afdeelingen. Deze nieuwe toestand wettigt volkomen de ingrijpende verandering, die nu wordt voorgesteld, waardoor de beginselen van het Verbond voortaan zullen worden vastgesteld door de Groepen en Zelfstandige Afdeelingen, en de leden zich daarbij met eene raadgevende stem zullen moeten vergenoegen.
Door 't nieuwe artikel 5 wordt naar de meening van het Hoofdbestuur de grootst mogelijke billijkheid betracht tegenover alle leden van het Verbond, hetzij zij in Nederland wonen of ver daar buiten.
Niet langer zal 't Hoofdbestuur het Reglement voor de algemeene vergaderingen vaststellen en over belangrijke punten, zooals het stemrecht, beslissen.
Door 't voorstel van het Hoofdbestuur vervalt de bepaling van algemeene vergaderingen tegelijk met de Nederlandsche Taal- en Letterkundige Congressen. Het zal ieder duidelijk zijn, dat deze niet zijn te handhaven in de regeling van het ontworpen art. 5 der Statuten, omdat voor die bijeenkomsten dat artikel met al zijn eischen voor de wijze van vertegenwoordiging der Groepen en Zelfstandige Afdeelingen onverminderd zou gelden; wat toch te ver gaat.
Het is daarom beter, dat bij die Congressen de Verbondsleden desverlangd huishoudelijk bijeenkomen, zonder oproeping en zonder onderworpen te zijn aan eenig reglement, maar dan ook zonder eenig recht om besluiten te nemen.
Dit is trouwens ook in overeenstemming met de oorspronkelijke bedoeling dier bijeenkomsten.
Bij aanneming van het voorstel tot wijziging der Statuten stelt het Hoofdbestuur voor een Reglement vast te stellen, als volgt:
Art. 1 te lezen zooals art. 4 van het nu geldend Reglement luidt.
Art. 2 te lezen zooals art. 5 van het nu geldend Reglement luidt.
Art. 3 te lezen zooals art. 6 van het nu geldend Reglement luidt.
Art. 4 te lezen, zooals art. 7 van het nu geldend Reglement luidt.
Art. 5 te lezen zooals art. 8, 1e, 3e en 4e lid van het nu geldend Reglement luidt.
Art. 6 te lezen zooals art. 9 van het nu geldend Reglement luidt.
Art. 7 te lezen zooals art. 10 van het nu geldend Reglement luidt.
Art. 8 te lezen zooals art. 11 van het nu geldend Reglement luidt.
Voor den inhoud van het nu geldend Reglement wordt verwezen naar Neerlandia van December 1903, blz. 154.