Neerlandia. Jaargang 10

Nederlandsche Kunstenaars naar Zuid-Afrika.

De bladen bevatten onlangs het bericht, dat de heer en mevrouw Ternooy Apèl - Haspels dit jaar een kunstreis door Zuid-Afrika denken te doen. Zij zouden in een aantal steden voordrachten houden en kleine stukken opvoeren.

Dat is een goed plan. Wij hopen, dat zij genoegen van hun reis zullen hebben, en vooral, dat het Afrikaander publiek door hen een goeden indruk krijgt van wat onze letterkunde oplevert. Daar is wel kans op, want de heer en mevrouw Ternooy Apèl zijn beiden tooneelspelers van talent en het gezelschap, waaraan zij hier verbonden zijn, heeft door de keuze zijner stukken blijken gegeven van goeden smaak.

Maar de keuze van wat voor het Afrikaander publiek deugt zal moeilijk wezen. Wij denken, dat de heer en mevrouw Ternooy Apèl daarbij niet verzuimen zullen, den raad in te winnen van menschen, die in Zuid-Afrika thuis zijn. Uit den aard van de zaak is het grootste deel van het Afrikaander volk in letterkundige ontwikkeling nog niet zoo ver als het ontwikkelde publiek hier te lande. Het is een volk in opkomst en heeft meestentijds een te zwaren kamp voor het bestaan moeten voeren om zich veel met letterkunde te kunnen bemoeien. Daarmede moet gerekend worden.

Maar het andere uiterste, hun smaak te laag te schatten, zou, dunkt ons, ook een fout wezen. Aan rederijkerij doet men genoeg onder de Boeren en men moet verhoeden, dat bij de menschen ginds de vraag oprijst: moest gij heel uit Holland komen, om ons dat voor te zetten?

Dan behoort er, schier angstvallig, voor gewaakt te worden, dat men geen aanstoot geeft. Loslippigheid is den Afrikaander een ergernis. Op het tooneel en in de letterkunde zijn wij hier ook een vrijheid van uitdrukking gewoon, die ginds zou kwetsen.

Wij veroorloven ons dit uiteen te zetten, al is het voor den heer en mevrouw Ternooy Apèl misschien overbodig en hebben zij het reeds wel bedacht, omdat wij van hun reis veel verwachten. De Engelsche schrijvers zijn bij den ontwikkelden Afrikaander bekend genoeg, Engelsche tooneelgezelschappen spelen er in Zuid-Afrika voor ende na. Maar uit Holland komt er niets. Nu gaan dan deze twee goede kunstenaars. Zij kunnen er den

[p. 21]

weg voor anderen banen, maar ook oorzaak worden, dat de deur voor anderen gesloten wordt.

Dat hangt niet alleen af van de vraag of wat zij zullen leveren goed is als kunst, maar van veel bijkomstige dingen, die in Zuid-Afrika van beteekenis zijn. Daarom hopen wij ook, dat het kunstenaarspaar ginds vrienden heeft, die hun rondreis voorbereiden en hun van raad dienen, hoe en waar zij moeten optreden, hoe zij de zaak moeten aanpakken en zoo meer. Daarvan kan veel afhangen.