Neerlandia. Jaargang 3

Zuid-Afrika
Pretoria.

Voor het eerst werden in December van 't vorige jaar eind-examens gehouden in 't Staatsgymnasium te Pretoria. In de nog zoo jonge ontwikkeling van het Staatsonderwijs in de Zuidafrikaansche Republiek is dat een belangrijke gebeurtenis. Voor de stichting van het Staatsgymnasium, moesten Tranvaalsche kinderen opgeleid worden op verengelschte scholen in de Kaap-Kolonie om nadien te gaan studeeren meest aan Engelsche Hoogescholen omdat de toegang tot de Nederlandsche Hoogescholen hun erg bemoeilijkt werd. Het diploma van het eind-examen van het Staatsgymnasium te Pretoria geeft hun echter toegang tot Nederlandsche Hoogescholen.

Vijf leerlingen hebben thans het Staatsgymnasium verlaten met het diploma. Dit zijn de Heeren: E. Bok (zoon van den Heer W.E. Bok, gewezen Staats-secretaris) Fortuyn (zoon van den Secretaris Geheim Kabinet), Middelberg (zoon van den Bestuurder N.Z.A.S.M.) en de twee Heeren Smit (zoons van den Spoorweg Commissaris).

De heer G.B. Fortuyn zal in Holland in de medecijnen studeeren om zich in de Zuidafrikaansche Republiek te vestigen. De Heeren J.S. Smit, W.E. Bok en Nimrod Smit komen naar Leiden studeeren om zich in de rechten te bekwamen. De Heer Middelberg gaat naar Zurich om daar tot ingenieur te worden opgeleid.

Aldus rijst het onderwijsgebouw van de Zuidafrikaansche Republiek stevig op. De Transvaalsche Volksraadsleden hebben zeer verstandig ingezien, dat een zelfstandige opleiding van de geestelijke krachten, diede natie tot hare ontwikkeling noodig heeft, de stevigstegrondslag is van het nationale volksbestaan. Ook heeft de Volksraad aan de Regeering opgedragen om, indien noodig, over te gaan tot de oprichting van een Hoogeschool; aan de stichting van een Hoogeschool in de Europeesche opvatting bestaat nog geen onmiddellijke behoefte. Toch zal het zelfstandig hooger onderwijs het Transvaalsche onderwijs in de toekomst moeten komen bekronen.

Kaap-Kolonie.

In den Wetgevenden Raad te Kaapstad stelde de de Heer Pretorius voor dat het verslag van elk comite van den Wetgevenden Raad en ook de supplementaire begrooting in 't Nederlandsch zou gedrukt worden. De motie werd aangenomen.

Johannesburg.

Den 22 Nov. '98 greep te Johhg. in het gebouw Irene het Congres plaats, uitgeschreven door den plaatselijken Tak van het A.N.V. ter bespreking van taalbelangen.

Tegenwoordig waren de heeren Louw, Voorzitter van den Tak. Professor De Vos (uit Stellenbosch, Kaap-Kolonie), J. Post, Secretaris van den Tak, F.W.H. Du Buy en M.P.C. Valter, leden van het Hoofdbestbur, Van den Broeck, Mammes, Temmerman, L. Geldenhuis, Ds. Meiring, Oudschans Dentz, Geo. M. Hofmeyr, Ds. Postma, Koot, De Wit, A.P. Roos, vertegenwoordiger van de Klerksdorpsche Afdeeling van het A.N.V.

De HH. Staatssecretaris Reitz, Dr. Engelenburg, Nico Hofmeyr uit Pretoria hadden zich laten verontschuldigen wegens het ongelegen uur van de vergadering en betuigden hun belangstelling.

Het Congres was een openhartige doch vriendelijke wisseling van gedachten over enkele quaesties, die stamgenooten van elkander verwijderd houden in de Z.A.R. en die oorzaak zijn, dat velen, die zich zouden behooren aan te sluiten bij het Verbond, het nog niet gedaan hebben. Er bestond verwijdering door misverstand. Nu heeft men openhartig aan zijn gevoelens en meeningen lucht gegeven en, hopen wij 't, is men nader tot elkander getreden; zonder dat het Congres tot practische uitslagen geleid heeft, mag men er toch van verwachten, dat het misverstand zal hebben doen ophouden en wantrouwen weggenomen. Eendracht maakt macht. Nergens heeft men het meer noodig dan in Z.A., die leus indachtig te zijn; want terwijl men nalaat elkander te steunen, blijft ook de werkzaamheid uit tot bevordering van onze taalbelangen en onderwijl woekert de kanker van de verbastering maar steeds voort. Onverpoosd moet gewaakt worden over het kostbaar erfdeel van de vaderen, onze taal; onverpoosd moet gestreden worden om haar hoog te houden en haar te sterken.